Powiat sanocki

powiat w Polsce

Powiat sanocki – powiat w Polsce (południowo-wschodnia część województwa podkarpackiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sanok. Od wschodu graniczy z powiatem leskim, od południa ze słowackim powiatem Medzilaborce kraju preszowskiego, a od zachodu z powiatem krośnieńskim.

Powiat sanocki
powiat
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

TERC

1817

Siedziba

Sanok

Starosta

Robert Pieszczoch

Powierzchnia

1158,55 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


94 385[1]

• gęstość

81,5 os./km²

Urbanizacja

47,16%

Tablice rejestracyjne

RSA

Adres urzędu:
Rynek 1
38-500 Sanok
Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu sanockiego
Liczba gmin miejskich

1

Liczba gmin miejsko-wiejskich

1

Liczba gmin wiejskich

6

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 94 385 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 94 166 osób[3].

Podział administracyjny

edytuj

W skład powiatu wchodzą:

Demografia

edytuj

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 94 622 100 48 284 51,03 46 338 48,97
Miasto 44 537 47,07 23 196 24,51 21 341 22,55
Wieś 50 085 52,93 25 088 26,51 24 997 26,42
  • Piramida wieku mieszkańców powiatu sanockiego w 2014 roku[4].


 

Historia powiatu

edytuj

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 1898):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
osób % osób % osób %
Ogółem 95 306 100 48 704 51,10 46 602 48,90
Miasto 17 318 18,17 7807 8,19 9511 9,98
Wieś 77 988 81,83 40 897 42,91 37 091 38,92

Administracyjnie powiat sanocki w okresie do 1918 dzielił się na 130 gmin politycznych oraz 120 gmin katastralnych. W okresie zaborów w powiecie było 9 jednostek na prawach miasta i miasteczek: Bukowsko, Mrzygłód, Jaćmierz, Nowotaniec, Jaśliska, Tyrawa Wołoska, Zarszyn, Rymanów i Sanok.

Do roku 1956 granice powiatu sanockiego pokrywały się z przebiegiem granicy administracyjnej z okresu II RP. W roku 1954 dokonano niewielkiej korekty przyłączając kilka wsi, a mianowicie Wróblik Szlachecki, Dobrą, Kreców, Lachawę i Rozpucie. Tym samym powierzchnia powiatu sanockiego wynosząca w roku 1939 1282 km², wzrosła w roku 1954 do 1386 km². W obrębie powiatu znalazły się wówczas dwa miasta Sanok i Rymanów oraz 8 gmin administracyjnych: Bukowsko, Jaśliska, Komańcza, Mrzygłód, Rymanów, Sanok-wieś, Szczawne i Zarszyn.

Liczba mieszkańców powiatu sanockiego w roku 1939 wynosiła ok. 130 tys. mieszkańców. W roku 1947 w powiecie sanockim było ok. 51 tys. mieszkańców. Według danych demograficznych sporządzonych przed rokiem 1939 powiat sanocki zamieszkiwało 59,5% ludności etnicznie polskiej, 33,4% ukraińsko-ruskiej oraz 6,4% ludności żydowskiej. W wyniku działań wojennych oraz polityki władz niemieckich znaczna część ludności żydowskiej została deportowana do ZSRR lub uległa zagładzie.

W październiku 1939 utworzono nową jednostkę administracyjną – Landkreis Sanok w składzie dystryktu krakowskiego, która funkcjonowała do sierpnia 1944. Obszar powiatu powiększono wówczas do 2585,6 km². W tym okresie do powiatu sanockiego napłynęła blisko 20 tys. migracja ludności ukraińskiej z terenów położonych za Sanem, w tym do samego Sanoka blisko 3500 osób.

Największe straty na przestrzeni swoich dziejów powiat sanocki poniósł w okresie walk ze zbrojnym podziemiem ukraińskim w latach 1944–1947. Spalonych wówczas zostało całkowicie lub częściowo przez UPA kilkadziesiąt wsi i miast, w tym Bykowce, Besko, Bukowsko, Czaszyn, Czystogarb, Dębna, Dołżyca, Dudyńce, Hłomcza, Hołuczków, Jędruszkowce, Jurowce, Kalnica, Karlików, Komańcza, Kreców, Lachawa, Lalin, Liszna, Łodzina, Łukowe, Łupków, Międzybrodzie, Mików, Mokre, Morochów, Moszczaniec, Mrzygłód, Nadolany, Nagórzany, Niebieszczany, Nowosielce, Nowotaniec, Odrzechowa, Olchowa, Pielnia, Pobiedno, Poraż, Prusiek, Raczkowa, Radoszyce, Rakowa, Rozpucie, Rzepedź, Sanoczek, Siemuszowa, Smolnik, Stróże Małe, Stróże Wielkie, Szczawne, Średnie Wielkie, Tarnawa Dolna, Tarnawa Górna, Tokarnia, Trepcza, Turzańsk, Tyrawa Solna, Tyrawa Wołoska, Wisłok Wielki, Wola Krecowska, Wola Michowa, Wola Piotrowa, Wola Sękowa, Wolica, Wujskie, Wysoczany, Zahutyń, Załuż i Zboiska. Ogółem w latach 1939–1947 w powiecie sanockim spłonęło 6332 zagrody wiejskie o wartości 27 mln złotych sprzed roku 1939.

W roku 1950 w powiecie zanotowano liczbę 55 tys. mieszkańców, a w 1960 72,5 tys.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 6 października 1972, zniesiono powiat sanocki (jego część włączono do utworzonego wówczas powiatu bieszczadzkiego), a z miasta Sanok utworzono powiat miejski Sanok, poszerzając dotychczasowe granice miasta[5][6].

Rok 1565 1898 1939 1947 1950 1960 2005
Zaludnienie 76 866[7] 95 306 130 000 51 000 55 000 72 500 94 622

Starostowie

edytuj
Osobny artykuł: Starostowie sanoccy.
Starostowie po reformie samorządowej z 1998
Wicestarostowie po reformie samorządowej z 1998

Skład Rady Powiatu

edytuj
Osobny artykuł: Rada Powiatu Sanockiego.
Z tym tematem związana jest kategoria: Radni powiatu sanockiego.

Religia

edytuj

Sąsiednie powiaty

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
  3. GUS, TABL. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r., 30 czerwca 2020.
  4. Powiat sanocki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. Dz.U. z 1972 r. nr 43, poz. 273
  6. Utworzenie powiatu bieszczadzkiego. „Nowiny”, s. 1, Nr 279 z 8 października 1972. 
  7. W II połowie XVI wieku ziemia sanocka była najbardziej zaludnionym powiatem województwa ruskiego, gęstość zaludnienia wynosiła tu 19 osób na 1 kilometr².
  8. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2016-08-21].

Linki zewnętrzne

edytuj