Patagotitan
Patagotitan – rodzaj wymarłego dinozaura z grupy zauropodów.
| Patagotitan | |||
| Carballido et al., 2017 | |||
| Okres istnienia: 101 mln lat temu | |||
 Kość udowa | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | tytanozaury | ||
| (bez rangi) | Eutitanosauria | ||
| (bez rangi) | Lognkosauria | ||
| Rodzaj |
Patagotitan | ||
| Gatunki | |||
| |||
Systematyka
edytujPatagotitan zalicza się do tytanozaurów, zróżnicowanej grupy zauropodów, która powstała w jurze późnej i rozwijała się dalej w kredzie. Wśród tytanozaurów zalicza się go do Eutitanosauria i do mniejszego kladu Lognkosauria[1].
Rodzaj opisany został przez Carballido i współpracowników w 2017 na łamach Proceedings of the Royal Society B. Nazwa rodzajowa odwołuje się swym pierwszym członem Patago- do Patagonii w Ameryce Południowej, na terenie której znaleziono szczątki dinozaura. Drugi człon tejże nazwy titan bierze swój źródłosłów z greki[1] od określenia przejmujących lękiem mitologicznych synów Uranosa i Gai, zbuntowanych przeciw ojcu i strąconych do Tartaru[2][3]. Odniesienie to ma wedle autorów symbolizować siłę i ogromną wielkość nowo opisywanego stworzenia. Z kolei epitet gatunkowy jedynego wyróżnianego gatunku mayorum honoruje rodzinę Mayo, której badacze chcieli w ten sposób podziękować za gościnność okazaną podczas prowadzenia przez nich wykopalisk[1].
Autorzy pracy ustanawiającej nowy rodzaj umieścili go zarazem na drzewie rodowym Titanosauria, konkretnie w Eutitanosauria[1] (uproszczono):
| Eutitanosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Budowa
edytuj
Patagotitan był w momencie odkrycia największym znanym tytanozaurem, a także największym zauropodem i dinozaurem zarazem. Jego masę szacuje się na 69 ± 17 ton. Jak zauważają autorzy, jest to o 15% więcej, niż w poprzednim największym oszacowaniu masy tytanozaura tą samą metodą, poczynionym dla rodzaju Dreadnoughtus[1].
Znalezisko
edytujZnalezione szczątki należą do najbardziej kompletnych wśród tytanozaurów. Znaleziono przynajmniej 6 okazów tego zwierzęcia, zmarłych najprawdopodobniej w miejscu, gdzie je odkryto. Wszystkie znaleziono w tym samym kamieniołomie, na terenie formacji Cerro Barcino, którą datuje się na koniec albu, 101,62 ± 0,18 milionów lat temu. Warstwa, w której znajdowały się skamieliny, miała prawie trzy i pół metra grubości. Budowały ją piaskowce i mułowce[1].
Holotyp znajduje się w posiadaniu Museo Paleontologico Egidio Feruglio w Trelew na terenie Argentyny. Oznaczono go MPEF-PV 3400. Składają się nań liczne kręgi (przedni i 2 środkowe szyjne, 3 przednie, 2 środkowe i 2 dystalne grzbietowe, 6 ogonowych wraz z trzema szewronami), żebra, obie płyty mostka, kość łopatkowo-krucza, obie kości łonowe i udowe. Oprócz holotypu ustanowiono również paratypy. Prawdopodobnie są to okazy młode, które padły przy zbiorniku wodnym. Lokalizacja typowa opisana została jako La Flecha w argentyńskiej prowincji Chubut[1].
Paleoekologia
edytujRodzaj skał, wśród których znaleziono zwierzęta, wskazuje na równinę zalewową. Znalezione osobniki to okazy młodociane, prawdopodobnie gromadziły się wokół zbiornika wodnego i zmarły w jego otoczeniu. Autorzy zwracają uwagę[1], że obecnie w podobny sposób umierają słonie[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Carballido Jose, Diego Pol, Alejandro Otero, Ignacio A. Cerda, Leonardo Salgado, Alberto C. Garrido, Jahandar Ramezani, Nestor R. Cuneo & Javier Marcelo Krause. A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society B”. 284, s. 20171219, 2017. researchgate. Royal Society Publishing. DOI: 10.1098/rspb.2017.1219. (ang.).
- ↑ Jan Parandowski: Mitologia. Warszawa: czytelnik, 1979, s. 38. ISBN 83-07-00233-8.
- ↑ Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 320, seria: Słowniki Encyklopedyczne Książnicy. ISBN 978-83-7132-841-1.
- ↑ A. Conybeare & Gary Haynes. Observations on Elephant Mortality and Bones in Water Holes. „Quaternary Research”. 22, s. 189-200, 1984. (ang.).