Nektarzyk oliwkowy

Nektarzyk oliwkowy
	Deleornis fraseri
	(Jardine & Selby, 1843)
	; Eksponat z Muzeum Historii Naturalnej w Lejdzie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	nektarniki
Rodzaj	Deleornis
Gatunek	nektarzyk oliwkowy
Synonimy
	Anthreptes fraseri Jardine & Selby, 1843; Anthreptes idius Oberholser, 1899; Anthreptes fraseri cameroonensis Bannerman, 1921;
	Anthreptes fraseri Jardine & Selby, 1843; Anthreptes idius Oberholser, 1899; Anthreptes fraseri cameroonensis Bannerman, 1921;
Podgatunki
	D. f. idius (Oberholser, 1899); D. f. cameroonensis (Bannerman, 1921); D. f. fraseri (Jardine & Selby, 1843);
	D. f. idius (Oberholser, 1899); D. f. cameroonensis (Bannerman, 1921); D. f. fraseri (Jardine & Selby, 1843);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nektarzyk oliwkowy^[6] (Deleornis fraseri) – gatunek małego ptaka z rodziny nektarników (Nectariniidae), występujący w Afryce Subsaharyjskiej. Według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Nektarzyk oliwkowy występuje w zachodniej i środkowej Afryce, zamieszkując w zależności od podgatunku^[7]^[8]:

D. fraseri idius – Sierra Leone do Togo.
D. fraseri cameroonensis – południowa Nigeria do zachodniej Demokratycznej Republiki Konga i północno-zachodnia Angola.
D. fraseri fraseri – Bioko.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisali w 1843 roku brytyjscy ornitolodzy William Jardine i Prideaux John Selby, nadając mu nazwę Anthreptes fraseri^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu autorzy wskazali wyspę Fernando Po (obecnie Bioko)^[2]. W 1977 roku niemiecki ornitolog Hans Edmund Wolters uczynił go gatunkiem typowym nowego rodzaju Deleornis^[9]. Drugi gatunek zaliczany do tego rodzaju – nektarzyk szarogłowy (Deleornis axillaris) – bywał niekiedy uznawany za podgatunek nektarzyka oliwkowego^[6]^[10]^[11]. Autorzy IOC World Bird List rozpoznają trzy podgatunki D. fraseri^[7].

Etymologia

Deleornis: w mitologii greckiej Dele lub Delius było przydomkiem Apolla (znanego też jako Phoebus), syna Zeusa i Leto; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”^[12].
fraseri: Louis Fraser (?1819–?1883), angielski zoolog, kustosz muzeum Zoological Society of London w latach 1832–1846, kustosz Knowsley Collection w latach 1848–1851, wicekonsul w Dahomeju w latach 1851–1853, kolekcjoner z Nigerii w latach 1841–1842, Ekwadoru z roku 1857, Kalifornii z roku 1860 oraz Florydy z roku 1883^[12].
idius: gr. ιδιος idios „odrębny, osobliwy”^[12].
cameroonensis: Kamerun, Afryka Zachodnia (Rio dos Camerões, „rzeka krewetek”, nazwa nadana rzece Wouri przez portugalskiego odkrywcę Fernão do Pó w 1492 roku)^[12].

Morfologia

Długość ciała 11,5–12,7 cm; masa ciała 10,5–15,3 g^[8].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nektarzyka oliwkowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity w lasach Liberii i lokalnie pospolity w pozostałej części zasięgu. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[5].

Przypisy

↑ Deleornis fraseri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Wyd. New Series. T. 4. Edinburgh: Lizars, 1843, s. ryc. lii i tekst. (ang.).
↑ H.Ch. Oberholser. A list of the birds collected by Mr. R.P. Currie in Liberia. „Proceedings of the United States National Museum”. 22, s. 33, 1900. (ang.).
↑ D.A. Bannerman. Descriptions of new subspecies from Africa:—Amblyospiza albifrons tandce from Northern Angola, Serinus mozambicus sonthomæ from St. Thomas I., Gulf of Guinea, and Anthreptes fraseri cameroonensis from Cameroon. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 41, s. 137, 1921. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Deleornis fraseri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-26] (ang.).
↑ ^a ^b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Nectariniidae Vigors, 1825 – nektarniki - Sunbirds (wersja: 2024-10-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-03].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy): Dippers, leafbirds, flowerpeckers, sunbirds. IOC World Bird List: Version 14.2. [dostęp 2024-12-03]. (ang.).
↑ ^a ^b R. Cheke & C. Mann: Fraser’s Sunbird (Deleornis fraseri). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.sctsun2.01. [dostęp 2024-12-03]. (ang.).
↑ H.E. Wolters. Die Gattungen der Nectariniidae (Aves Passeriformes). „Bonner zoologische Beiträge”. 28, s. 88, 1977. (niem.).
↑ R. Cheke & C. Mann: Family Nectariniidae (Sunbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (redaktorzy): Handbook of the Birds of the World. Cz. 13: Penduline-tits to Shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 245. ISBN 84-96553-45-0. (ang.).
↑ Ch.G. Sibley & B.L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
↑ ^a ^b ^c ^d The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Deleornis fraseri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Jardine&Selby-2] W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Wyd. New Series. T. 4. Edinburgh: Lizars, 1843, s. ryc. lii i tekst. (ang.).

[Oberholser-3] H.Ch. Oberholser. A list of the birds collected by Mr. R.P. Currie in Liberia. „Proceedings of the United States National Museum”. 22, s. 33, 1900. (ang.).

[Bannerman-4] D.A. Bannerman. Descriptions of new subspecies from Africa:—Amblyospiza albifrons tandce from Northern Angola, Serinus mozambicus sonthomæ from St. Thomas I., Gulf of Guinea, and Anthreptes fraseri cameroonensis from Cameroon. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 41, s. 137, 1921. (ang.).

[iucn-5] BirdLife International, Deleornis fraseri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-26] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-6] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Nectariniidae Vigors, 1825 – nektarniki - Sunbirds (wersja: 2024-10-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-03].

[Gill&inni-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy): Dippers, leafbirds, flowerpeckers, sunbirds. IOC World Bird List: Version 14.2. [dostęp 2024-12-03]. (ang.).

[Cheke&Manna-8] R. Cheke & C. Mann: Fraser’s Sunbird (Deleornis fraseri). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.sctsun2.01. [dostęp 2024-12-03]. (ang.).

[Wolters-9] H.E. Wolters. Die Gattungen der Nectariniidae (Aves Passeriformes). „Bonner zoologische Beiträge”. 28, s. 88, 1977. (niem.).

[Cheke&Mannb-10] R. Cheke & C. Mann: Family Nectariniidae (Sunbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (redaktorzy): Handbook of the Birds of the World. Cz. 13: Penduline-tits to Shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 245. ISBN 84-96553-45-0. (ang.).

[Sibley&Monroe-11] Ch.G. Sibley & B.L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.

[Jobling-12] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]