Maria Mutola

Maria de Lurdes Mutola (ur. 27 października 1972 w Maputo) – mozambicka lekkoatletka specjalizująca się w biegach średniodystansowych (przede wszystkim na dystansie 800 m). Złota i brązowa medalistka olimpijska, trzykrotna mistrzyni świata, siedmiokrotna halowa mistrzyni świata, pięciokrotna mistrzyni Afryki, złota medalistka igrzysk afrykańskich oraz igrzysk Wspólnoty Narodów. Wielokrotna triumfatorka finału Grand Prix IAAF i igrzysk dobrej woli. Reprezentantka kraju na sześciu edycjach letnich igrzysk olimpijskich (Seul, Barcelona, Atlanta, Sydney, Ateny, Pekin).

Maria Mutola

Maria Mutola podczas halowych mistrzostw świata w Walencji (2008).
Pełne imię i nazwisko	Maria de Lurdes Mutola
Data i miejsce urodzenia	27 października 1972 Maputo
Wzrost	165 cm
Dorobek medalowy
Reprezentacja Mozambik Igrzyska olimpijskie złoto Sydney 2000 lekkoatletyka (bieg na 800 m) brąz Atlanta 1996 lekkoatletyka (bieg na 800 m) Mistrzostwa świata złoto Stuttgart 1993 bieg na 800 m złoto Edmonton 2001 bieg na 800 m złoto Paryż 2003 bieg na 800 m srebro Sewilla 1999 bieg na 800 m brąz Ateny 1997 bieg na 800 m Halowe mistrzostwa świata złoto Toronto 1993 bieg na 800 m złoto Barcelona 1995 bieg na 800 m złoto Paryż 1997 bieg na 800 m złoto Lizbona 2001 bieg na 800 m złoto Birmingham 2003 bieg na 800 m złoto Budapeszt 2004 bieg na 800 m złoto Moskwa 2006 bieg na 800 m srebro Maebashi 1999 bieg na 800 m brąz Walencja 2008 bieg na 800 m Mistrzostwa Afryki złoto Kair 1990 bieg na 800 m złoto Kair 1990 bieg na 1500 m złoto Durban 1993 bieg na 800 m złoto Dakar 1998 bieg na 800 m złoto Tunis 2002 bieg na 800 m srebro Annaba 1988 bieg na 800 m srebro Bambous 2006 bieg na 800 m srebro Addis Abeba 2008 bieg na 800 m Igrzyska afrykańskie złoto Kair 1991 bieg na 800 m złoto Harare 1995 bieg na 800 m złoto Johannesburg 1999 bieg na 800 m Igrzyska Wspólnoty Narodów złoto Kuala Lumpur 1998 lekkoatletyka (bieg na 800 m) złoto Manchester 2002 lekkoatletyka (bieg na 800 m) brąz Melbourne 2006 lekkoatletyka (bieg na 800 m)

Jest obok Rosjanki Natalji Nazarowej najbardziej utytułowaną halową mistrzynią świata, z dorobkiem siedmiu tytułów mistrzowskich (łącznie na halowych mistrzostwach zdobyła dziewięć medali). Jest pierwszą w historii osobą z Mozambiku, która otrzymała medal olimpijski. Potrafiła utrzymać wysoką formę przez niemal całą karierę sportową (przede wszystkim lata 1991-2008).

Przebieg kariery

W zawodach międzynarodowych zadebiutowała w 1988 roku, wówczas jako piętnastoletnia lekkoatletka wystąpiła na mistrzostwach Afryki w Annabie i wywalczyła tytuł wicemistrzowski w konkurencji biegu na 800 m. Trzy tygodnie później była uczestniczką igrzysk olimpijskich w Seulu. W tej samej konkurencji biegowej zajęła 7. miejsce w eliminacjach, uzyskując w tej fazie zmagań rezultat czasowy 2:04,36.

W 1990 roku zdobyła dwa złote medale mistrzostw Afryki w konkurencjach biegu na 800 i 1500 m, rok później zaś została mistrzynią igrzysk afrykańskich w biegu na dystansie 800 m. Była także uczestniczką lekkoatletycznych mistrzostw globu w Tokio, na których udało jej się wywalczyć 4. miejsce w finale. Mutola przegrała tam walkę o brązowy medal o zaledwie 0,13 sekundy.

Startowała na rozgrywanych w Barcelonie igrzyskach olimpijskich, w ich ramach biorąc udział w konkurencjach biegowych na dystansie 800 i 1500 m. W obu startach awansowała do finału i uplasowała się odpowiednio na 5. i 9. miejscu (z czasami odpowiednio 1:57,49 i 4:02,60).

W 1993 roku uczestniczyła w halowych mistrzostwach świata, na których zdobyła złoty medal w konkurencji biegu na 800 m. Był to pierwszy z siedmiu tytułów halowej mistrzyni świata, który zdobyła Mozambijka. Na dystansie 800 m okazała się również mistrzynią świata, podczas zmagań w Stuttgarcie. Dwa lata później Mozambijka obroniła tytuł halowej mistrzyni globu w biegu na 800 m, jednak na tym samym dystansie nie udało jej się tego dokonać w ramach mistrzostw świata na otwartym stadionie w Göteborgu – została bowiem zdyskwalifikowana w półfinale.

Na rozgrywanych w Atlancie igrzyskach olimpijskich zdobyła brązowy medal w konkurencji biegu na 800 m. W finale tej konkurencji uzyskała czas 1:58,71, z którym uplasowała się na 3. miejscu. Tak wysoką pozycję wywalczyła nawet mimo zachorowania na grypę. W ramach tej samej imprezy sportowej była chorążym swej reprezentacji na ceremonii otwarcia.

W 1997 roku brała udział w halowym czempionacie globu, do zawodów w konkurencji biegu na 800 m przystąpiła, nosząc czarną wstążkę w ramach upamiętnienia swego ojca, który zginął w wypadku mającym miejsce na kilka tygodni przed zaczęciem imprezy. Mimo tej żałoby udało się zdobyć tytuł mistrzowski. Wywalczyła też brązowy medal rozgrywanych w Atenach mistrzostw świata, w biegu na 800 m. W tej samej konkurencji została złotą medalistką igrzysk Wspólnoty Narodów w Kuala Lumpur. W 1999 roku wzięła udział w halowych mistrzostwach globu, na których nie zdołała wywalczyć złotego medalu (po raz pierwszy od 1993 roku), w finale pokonała ją reprezentantka Czech Ludmila Formanová. Srebrny medal w tej samej konkurencji zdobyła też na mistrzostwach świata w Sewilli, wówczas uległa jedynie ponownie Formanovej.

W 2000 roku osiągnęła jeden z największych sukcesów w karierze – w swej koronnej konkurencji (800 m) zdobyła tytuł mistrzyni olimpijskiej, w finale zmagań uzyskała czas 1:56,15. Kiedy Mutola wróciła do swego kraju, została przywitana przez tłumy, które skandowały jej imię podczas parady przez Maputo. W tym samym mieście jedną z ulic nazwano imieniem sportsmenki.

W 2001 roku ponownie zdobyła tytuł mistrzyni świata zarówno w hali, jak i na stadionie. Dwa lata później powtórzyła ten wyczyn, w jednym roku zdobywając tytuły mistrzyni świata w hali i na stadionie. Wszystkie te tytuły wywalczyła w konkurencji biegu na 800 m. W sezonie 2003 wygrała również wszystkie sześć mityngów Golden League, za co otrzymała milion dolarów w złocie – część zarobionych tam pieniędzy przeznaczyła na rzecz fundacji, której zadaniem jest pomoc w rozwoju młodzieży w Mozambiku.

W swoim piątym olimpijskim starcie, który wydarzył się w Atenach, nie udało jej się zdobyć krążka. Na tych igrzyskach startowała tylko w konkurencji biegu na 800 m i awansowała do finału, zajmując w tej fazie zmagań 4. miejsce z czasem 1:56,51 (o zaledwie 0,08 sekundy przegrała walkę o brązowy medal ze Słowenką Jolandą Čeplak). Do igrzysk lekkoatletka przystąpiła po kontuzji ścięgna udowego.

Na mistrzostwach świata w Helsinkach w konkurencji biegu na 800 m również zajęła 4. miejsce w finale. W 2006 roku otrzymała siódmy i ostatni w karierze złoty medal halowych mistrzostw globu (w biegu na dystansie 800 m). Brała udział w mistrzostwach świata rozgrywanych w Osace i awansowała do finału biegu na 800 m, ale nie zdołała go ukończyć.

W 2008 roku na igrzyskach olimpijskich wywalczyła 5. miejsce w finale biegu na 800 m, z rezultatem czasowym 1:57,68.

Po zakończeniu kariery lekkoatletycznej zaczęła uprawiać piłkę nożną, w 2009 zaczęła rozgrywki w lidze RPA, dwa lata później zaś była reprezentantką Mozambiku w piłce nożnej. W 2011 roku zaczęła też trenować reprezentantkę RPA Caster Semenyę.

Osiągnięcia

Rok	Zawody	Miasto	Miejsce	Konkurencja	Wynik
1988	Mistrzostwa Afryki	Annaba		bieg na 800 m	2:06,55
	Igrzyska olimpijskie	Seul	7. H	bieg na 800 m	2:04,36
1990	Mistrzostwa Afryki	Kair		bieg na 800 m	2:13,54
				bieg na 1500 m	4:25,27
1991	Mistrzostwa świata	Tokio	4.	bieg na 800 m	1:57,63
	Igrzyska afrykańskie	Kair		bieg na 800 m	2:04,02
1992	Igrzyska olimpijskie	Barcelona	5.	bieg na 800 m	1:57,49
			9.	bieg na 1500 m	4:02,60
	Puchar Świata	Hawana		bieg na 800 m	2:00,47
				sztafeta 4 × 400 m	3:31,90
1993	Halowe mistrzostwa świata	Toronto		bieg na 800 m	1:57,55
	Mistrzostwa Afryki	Durban		bieg na 800 m	1:56,36
	Mistrzostwa świata	Stuttgart		bieg na 800 m	1:55,43
	Finał Grand Prix IAAF	Londyn		bieg na 800 m	1:57,35
1994	Igrzyska dobrej woli	Petersburg		bieg na 800 m	1:57,63
	Puchar Świata	Londyn		bieg na 800 m	1:58,27
1995	Halowe mistrzostwa świata	Barcelona		bieg na 800 m	1:57,62
	Mistrzostwa świata	Göteborg	DSQ SF	bieg na 800 m	N/A
	Finał Grand Prix IAAF	Monako		bieg na 800 m	1:55,72
	Igrzyska afrykańskie	Harare		bieg na 800 m	1:57,67
1996	Igrzyska olimpijskie	Atlanta		bieg na 800 m	1:58,71
1997	Halowe mistrzostwa świata	Paryż		bieg na 800 m	1:58,96
	Mistrzostwa świata	Ateny		bieg na 800 m	1:57,59
	Finał Grand Prix IAAF	Fukuoka		bieg na 800 m	1:56,93
1998	Igrzyska dobrej woli	Nowy Jork		bieg na 800 m	1:58,83
	Mistrzostwa Afryki	Dakar		bieg na 800 m	1:57,95
	Puchar Świata	Johannesburg		bieg na 800 m	1:59,88
	Igrzyska Wspólnoty Narodów	Kuala Lumpur		bieg na 800 m	1:57,60
1999	Halowe mistrzostwa świata	Maebashi		bieg na 800 m	1:57,17
	Mistrzostwa świata	Sewilla		bieg na 800 m	1:56,72
	Finał Grand Prix IAAF	Monachium		bieg na 800 m	1:59,10
	Igrzyska afrykańskie	Johannesburg		bieg na 800 m	1:59,73
2000	Igrzyska olimpijskie	Sydney		bieg na 800 m	1:56,15
2001	Halowe mistrzostwa świata	Lizbona		bieg na 800 m	1:59,74
	Mistrzostwa świata	Edmonton		bieg na 800 m	1:57,17
	Igrzyska dobrej woli	Brisbane		bieg na 800 m	1:58,76
	Finał Grand Prix IAAF	Melbourne		bieg na 800 m	1:59,78
2002	Igrzyska Wspólnoty Narodów	Manchester		bieg na 800 m	1:57,35
	Mistrzostwa Afryki	Tunis		bieg na 800 m	2:03,11
	Puchar Świata	Madryt		bieg na 800 m	1:58,60
				sztafeta 4 × 400 m	3:26,84
2003	Halowe mistrzostwa świata	Birmingham		bieg na 800 m	1:58,94
	Mistrzostwa świata	Paryż		bieg na 800 m	1:59,89
	Światowy Finał IAAF	Monako		bieg na 800 m	1:59,59
2004	Halowe mistrzostwa świata	Budapeszt		bieg na 800 m	1:58,50
	Igrzyska olimpijskie	Ateny	4.	bieg na 800 m	1:56,51
2005	Mistrzostwa świata	Helsinki	4.	bieg na 800 m	1:59,71
2006	Halowe mistrzostwa świata	Moskwa		bieg na 800 m	1:58,90
	Igrzyska Wspólnoty Narodów	Melbourne		bieg na 800 m	1:58,77
	Mistrzostwa Afryki	Bambous		bieg na 800 m	2:01,08
2007	Mistrzostwa świata	Osaka	DNF	bieg na 800 m	N/A
2008	Halowe mistrzostwa świata	Walencja		bieg na 800 m	2:02,97
	Mistrzostwa Afryki	Addis Abeba		bieg na 800 m	2:00,47
	Igrzyska olimpijskie	Pekin	5.	bieg na 800 m	1:57,66
Źródło:

Rekordy życiowe

• bieg na 400 m – 51,37 (2 sierpnia 1994, Monako)
• bieg na 800 m – 1:55,19 (17 sierpnia 1994, Zurych)
• bieg na 1500 m – 4:01,50 (12 lipca 2002, Rzym)
• bieg na 3000 m – 9:27,37 (8 czerwca 1991, Springfield)
• sztafeta 4 × 400 m – 3:26,84 (21 września 2002, Madryt)

Halowe

• bieg na 800 m – 1:57,06 (21 lutego 1999, Liévin)
• bieg na 1000 m – 2:30,94 (25 lutego 1999, Sztokholm)
• bieg na 1500 m – 4:17,93 (1 lutego 1992, Portland)

Źródło:

22 lutego 1998 roku wygrała bieg na 800 metrów podczas mityngu we francuskim Liévin z czasem 1:56,36 – o 0,04 sekundy lepszym od halowego rekordu świata Niemki Christine Wachtel. Wynik ten nie został jednak ratyfikowany przez IAAF z powodu naruszenia przepisów – zapisy telewizyjne pokazały, że Mutola biegła poza wyznaczonym torem na ostatnim wirażu.

Odznaczenia i wyróżnienia

Została lekkoatletką roku według magazynu Track & Field News (za 2003 rok). W 2004 roku zaś otrzymała najwyższe cywilne odznaczenie Mozambiku – Order Eduardo Mondlane'a I Klasy.

Linki zewnętrzne

• Strona Fundacji Marii Mutoli. [dostęp 2023-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-04)]. (ang.).