Wikipedia

Atlanta

miasto w Stanach Zjednoczonych
Ten artykuł dotyczy stolicy stanu Georgia. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Atlanta – stolica i jednocześnie najbardziej zaludnione miasto amerykańskiego stanu Georgia, z populacją liczącą 510,8 tys. mieszkańców (2023)[5]. Atlanta stanowi kulturalne i ekonomiczne centrum obszaru metropolitalnego Atlanta, zamieszkiwanego przez 6,3 miliona osób[6], a także najważniejszy komponent rozrastającego się megapolis, znanego jako Piedmont Atlantic Megaregion.

Atlanta
stolica stanu
Ilustracja
Z góry na dół, lewo→prawo: panorama Atlanty widziana z Buckhead, Fox Theatre, Georgia State Capitol, Centennial Olympic Park, Millennium Gate, Canopy Walk, Georgia Aquarium, statua The Phoenix i panorama Midtown
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Dewiza: Resurgens (po łac. zmartwychwstanie)
Przydomek: Hotlanta, The ATL, ATL, The A[1], Gate City[2], City in a Forest[3]
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Georgia

Hrabstwo

Fulton

Data założenia

1845

Prawa miejskie

1847

Burmistrz

André Dickens

Powierzchnia

353 km²

Wysokość

300 m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


510 823[4]
1456 os./km²

Nr kierunkowy

404, 470, 678, 770

Kod pocztowy
Lista kodów
30301-30322, 30324-30334, 30336-30350, 30353-30364, 30366, 30368-30371, 30374-30380, 30384-30385, 30388, 30390, 30392, 30394, 30396, 30398, 31106-31107, 31119, 31126, 31131, 31136, 31139, 31141, 31145-31146, 31150, 31156, 31192-31193, 31195-31196, 39901
Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Plan Atlanty
Położenie na mapie Georgii
Mapa konturowa Georgii, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Atlanta”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Atlanta”
Ziemia33°45′N 84°23′W/33,750000 -84,383333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Historia miasta rozpoczyna się wraz z założeniem niewielkiej osady, umiejscowionej na końcach lokalnej linii kolejowej, która w 1845 zyskała nazwę Atlanta. Obecnie jest ona jednym z najważniejszych centrów amerykańskiego biznesu oraz wiodącym węzłem transportowym południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych, na czele z portem lotniczym Hartsfield–Jackson Atlanta International Airport, najbardziej ruchliwym lotniskiem świata od 1998[7][8][9]. Loughborough University sklasyfikował Atlantę jako metropolię globalną kategorii Alpha (-)[10]. Z produktem miejskim brutto w wysokości 473 miliardów dolarów, Atlanta zajmuje 20. miejsce wśród miast świata i 11. pośród miast amerykańskich[11]. Metro Atlanta posiada trzecią co do wielkości koncentrację korporacji notowanych na liście Fortune 500 w Stanach Zjednoczonych[12], na czele z siedzibami głównymi Home Depot, UPS, Delta Air Lines, The Coca-Cola Company, Southern Company i WestRock[13]. W 2010 Atlanta była 7. miastem amerykańskim pod względem liczby odwiedzin przez turystów będących mieszkańcami Ameryki Północnej, będąc celem podróży ponad 35 milionów amerykańskich turystów rocznie[14]. W 2022 roku Atlanta znalazła się na 4. miejscu w rankingu Lonely Planet najlepszych miast do podróżowania na świecie[15].

Atlanta była przez wiele lat znana jako centrum afroamerykańskiej kultury, polityki i biznesu, kolebka ruchu na rzecz praw człowieka oraz miejsce narodzin Martina Luthera Kinga[16]. Na przestrzeni lat obserwuje się jednak szybki wzrost białej populacji, zaś obszar metropolitalny Atlanty jest etnicznie zróżnicowany, z dużymi społecznościami latynoskimi i azjatyckimi. Atlanta jest szeroko reprezentowana na scenie sztuki i rozrywki, stanowiąc ważną bazę dla hip hopu, gospelu oraz neo soulu; ponadto w mieście powstają liczne filmy i produkcje telewizyjne. Atlanta wyróżnia się na tle miast amerykańskich ogromną ilością drzew i zieleni. W 1996 Atlanta zorganizowała Letnie Igrzyska Olimpijskie, co rozpoczęło falę gentryfikacji miasta, która zintensyfikowała się w XXI wieku i widoczna jest w rozwoju, jaki przeszło centrum i poszczególne dzielnice Atlanty.

Historia

edytuj
 
Marietta Street w 1864

Region, w którym leży Atlanta i jej przedmieścia należał wcześniej do Indian z plemienia Krików i Czirokezów (rdzennych Amerykanów). Ziemia Krików (część wschodnia aglomeracji) została przekazana białym ludziom pod zabudowę w 1823. W 1835 przywódcy Czirokezów odstąpili własną ziemię w zamian za ziemie na zachodzie na zasadach Traktatu z New Echota, co później doprowadziło do wydarzenia zwanego „Szlakiem łez” (wymuszonego wysiedlenia Indian na zachód kraju w 1838).

W 1836 Generalne Zgromadzenie Stanu Georgia zagłosowało za budową Zachodniej i Atlantyckiej Linii Kolejowej, aby stworzyć trasę handlową pomiędzy Środkowym Zachodem i terenami wokół Atlanty – wtedy zwanej „Terminus” (służącej jako terminal). Terminus oryginalnie planowany był dla Decatur, jednak jego mieszkańcy nie zgodzili się na budowę. Oprócz Decatur, kilka innych dzielnic podmiejskich Atlanty powstało kilka lat wcześniej niż samo miasto, włączając w to miejscowości takie jak Marietta czy Lawrenceville.

Terminus rozrastało się jako miasto kolejowe. Później zostało przemianowane na Marthasville (po córce ówczesnego gubernatora Wilsona Lumpkina, Marcie). Marthasville zmieniło nazwę na Atlanta w 1845 (żeńska forma nazwy „Atlantycki”, zasugerowana przez J. Edgara Thomsona) i zostało zarejestrowane pod tą nazwą w 1847.

Podczas wojny secesyjnej Atlanta odegrała ważną rolę jako centrum zaopatrzenia kolejowego i militarnego. W 1864 miasto stało się celem głównej inwazji Unii (która to jest tematem filmu Przeminęło z wiatrem z 1939). Obszar, który dziś zajmuje miasto, był miejscem wielu bitew, w tym bitwy pod Peachtree Creek, bitwy pod Atlantą oraz bitwy pod Ezra Church. 1 września 1864 generał Konfederacji John Bell Hood ewakuował Atlantę po czteromiesięcznym oblężeniu prowadzonym przez generała Unii Williama T. Shermana i nakazał zniszczyć wszystkie budynki publiczne i każdy możliwy wartościowy łup dla Unii. Następnego dnia burmistrz James Calhoun poddał miasto, a 7 września Sherman rozkazał ewakuować ludność cywilną. Następnie, 11 listopada, nakazał on spalić miasto w przygotowaniu do marszu na południe.

 
Jeden z pierwszych hoteli w mieście, Kimball House, otwarty w 1870

Po prośbie ojca Thomasa O’Reilly z Katolickiego Kościoła Niepokalanego Poczęcia, Sherman nie spalił miejskich kościołów i szpitali. Pozostałe zasoby wojenne zostały zniszczone podczas marszu Shermana nad morze. Upadek Atlanty był krytycznym punktem wojny secesyjnej. Wzmocnił on wiarę w siebie mieszkańców północy i razem ze skutkami bitwy nad Zatoką Mobile doprowadził do reelekcji Abrahama Lincolna i ostatecznego ustąpienia Konfederacji.

Miasto powstało z popiołów – stąd też herbem miasta jest Feniks – i zostało powoli odbudowane. Później stało się przemysłowym i handlowym centrum południa. Od 1867 aż do 1888 żołnierze armii amerykańskiej okupowali Baraki McPhersona (później przemianowane na Fort McPherson) w południowo-wschodniej Atlancie, aby zapewnić reformy Rekonstrukcji Stanów Zjednoczonych. Aby pomóc świeżo wyzwolonym niewolnikom, rząd federalny powołał Biuro Uchodźców, Wyzwoleńców i Opuszczonych Ziem (Bureau of Refugees, Freedmen, and Abandoned Lands), które pomogło założyć magisterski Atlanta University (w 1865) i licencjacki (czteroletni) Clark College (w 1869). Obie te uczelnie w 1988 połączyły się w Clark Atlanta University.

W 1868 Atlanta została piątym miastem, które służyło jako stolica stanowa (poprzednią stolicą było Milledgeville). Henry W. Grady, redaktor gazety Atlanta Constitution, reklamował miasto dla inwestorów jako „Nowe Południe”. Pod pojęciem tym Grady rozumiał urozmaicenie ekonomii, rozdział jej od rolnictwa oraz odłączenie się od „Starego Południowego” nastawienia niewolniczego i buntowniczego. Aby wykonać plan modernizacji miasta, Grady i wielu innych poparło budowę uniwersytetu technicznego Georgia School of Technology (dzisiejsza nazwa to Georgia Institute of Technology), który został zbudowany na północnych przedmieściach w 1885.

W 1880 Siostra Cecilia Carroll, RSM, wraz z trzema innymi siostrami przybyła z Savannah do Atlanty, by pomagać chorym. Mając jedynie 50 centów, siostrom udało się otworzyć szpital, pierwszy zakład opieki medycznej po wojnie secesyjnej. W późniejszych latach szpital nazwano szpitalem św. Józefa.

 
Główna ulica miasta, Peachtree Street, w 1907

Wraz z rozrostem Atlanty pojawiły się spięcia na tle etnicznym i rasowym. W 1906, w zamieszkach rasowych w Atlancie, zginęło 27 ludzi, a 70 zostało rannych. W 1913 Leo Frank, żydowski kierownik fabryki w Atlancie, został posądzony o gwałt i morderstwo 13-letniej białej pracowniczki z Marietty, przedmieścia Atlanty. Ponieważ władze nie były pewne co do winy Franka, jego kara śmierci została cofnięta w 1915, co doprowadziło do wybuchu zamieszek, skutkiem których Frank został porwany z więzienia (dzięki spiskowi strażników) i przetransportowany do Marietty, gdzie został zlinczowany.

W latach 30. wielka depresja dotarła do Atlanty. Lokalne władze były na skraju bankructwa, dlatego też Coca-Cola musiała pomóc zmniejszyć deficyt budżetu miejskiego. W 1935 rząd amerykański wprowadził w życie projekt „Techwood Homes”, mający na celu zlikwidowanie slumsów i pomoc biednym przez wybudowanie nowych domów.

Wraz z przystąpieniem Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej, w Atlancie, w Forcie McPherson, szkolono żołnierzy z całej południowo-zachodniej części państwa. Rozwój firm powiązanych z przemysłem wojennym, takich jak Bell Aircraft, przyczynił się do zwiększenia liczby mieszkańców Atlanty i polepszenia warunków ekonomicznych miasta. Zaraz po wojnie, w 1946, otwarto Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC).

Z powodu decyzji Sądu Najwyższego w sprawie „Brown przeciwko Komisji Edukacji miasta Topeka”, która pomogła powstaniu ruchu walczącego o równe prawa obywatelskie Afroamerykanów, w Atlancie zaczęły się brutalne rozruchy na tle rasowym. 12 października 1958 świątynia reformowanego judaizmu w Atlancie, której rabbi Jacob Rothschild otwarcie popierał integrację rasową, została wysadzona. Do tego czynu przyznała się biała organizacja antysemicka „Podziemie Konfederatów”.

 
Pod koniec XX wieku rozpoczął się nowy rozdział w historii rozwoju Atlanty, widoczny między innymi w budowie kolejnych wieżowców

W latach 60. Atlanta była głównym centrum organizacji ruchu na rzecz praw obywatelskich, kierowanej przez Martina Luthera Kinga oraz studentów z uniwersytetów, które historycznie były dla czarnych. Dwie najważniejsze organizacje, Konferencja Przywódców Chrześcijańskich Południa (ang. Southern Christian Leadership Conference, SCLC) i Pokojowy Komitet Koordynacyjny Studentów (ang. Student Nonviolent Coordinating Committee, SNCC), miały tam swoje państwowe siedziby. W kwietniu 1960 czarni studenci opublikowali „Apel o prawa obywatelskie”, który potępiał segregację i usprawiedliwiał akcje przeciwko niej. Następstwem apelu była fala akcji okupacyjnych, która doprowadziła do ponad 100 aresztowań. 19 października 1960 okupacje barów w wielu centrach handlowych Atlanty doprowadziły do aresztowania Kinga i ponad 50 studentów, co skupiło uwagę krajowych mediów i kandydata na prezydenta Johna F. Kennedy’ego. Okupacje i inne formy protestów organizowanych przez studentów przeciwko segregacji rasowej w miejscach publicznych i handlowych, takich jak okupacja stołówki Urzędu Miasta czy też lotniska w Atlancie, trwały nadal aż do wprowadzenia Ustawy o prawach obywatelskich (Civil Rights Act) w 1964.

Pomimo tych incydentów, władze Atlanty starały się nadal propagować obraz miasta jako „zbyt zajętego, by nienawidzić”. W 1961 burmistrz Ivan Allen Jr. został jednym z niewielu południowych białych burmistrzów, którzy popierali desegragację w szkołach publicznych Atlanty.

W 1996 Atlanta zorganizowała Letnie Igrzyska Olimpijskie, zaś w 1998 port lotniczy Atlanta – Hartsfield-Jackson uzyskał tytuł największego lotniska świata. W XXI wieku miasto nawiedziły klęski żywiołowe: w 2008 w centrum uderzyło tornado, zaś w 2009 w regionie zmagano się z powodziami. Jednocześnie w Atlancie postępowała gentryfikacja, widoczna przede wszystkim w rozwoju, jaki przeszło śródmieście i poszczególne dzielnice Atlanty. Ponadto władze miasta przyjęły plan zwiększenia „zielonej” przestrzeni o 40%, zaś Delta zostały największymi liniami lotniczymi świata.

Geografia

edytuj

Topografia

edytuj

Według United States Census Bureau, miasto zajmuje powierzchnię 347,1 km², z czego 344,9 km² to ląd, zaś 2,2 km² to woda. Położona na wysokości ok. 320 metrów powyżej poziomu morza, Atlanta znajduje się na szczycie grzbietu górskiego, na południe od rzeki Chattahoochee.

Linia wschodniego zlewiska kontynentalnego wkracza do Atlanty z południa, docierając do centrum. Następnie biegnie na wschód, wzdłuż DeKalb Avenue i linii kolejowych CSX, aż do Decatur[17]. Opady deszczu, które spadają po południowej i wschodniej stronie wpadają do Oceanu Atlantyckiego, podczas gdy opady z północnej i zachodniej strony, za pośrednictwem Chattahoochee, trafiają do Zatoki Meksykańskiej[17]. Właśnie z Chattahoochee, która jest częścią dorzecza AFC (Apalachicola/Chattahoochee/Flint), Atlanta i wiele okolicznych miejscowości, czerpie większość zasobów wodnych. Jako że rzeka płynie przez odległą, północno-zachodnią stronę miasta, duża część jej naturalnego środowiska pozostała nienaruszona. Jednakże ekstensywne zużycie wody rzecznej podczas susz i zanieczyszczeń, jakie występowały w trakcie powodzi, doprowadzało do konfliktów i sporów prawnych z sąsiednimi stanami: Alabamą i Florydą[18][19].

Klimat i środowisko

edytuj
Klimatogrami dla Atlanty[20]
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
113
 
11
2
 
 
115
 
12
3
 
 
136
 
17
6
 
 
114
 
22
11
 
 
80
 
26
16
 
 
97
 
30
19
 
 
120
 
31
21
 
 
91
 
30
21
 
 
83
 
28
18
 
 
62
 
22
12
 
 
75
 
16
6
 
 
111
 
11
3
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
 
Piedmont Park okryty cienką warstwą śniegu

Atlanta leży w strefie wilgotnego klimatu subtropikalnego (klasyfikacja Köppena – Cfa), z gorącymi, wilgotnymi okresami letnimi i chłodnymi zimami. Średnia temperatura w styczniu wynosi ok. 5,9 °C (42,7 °F), przy czym na przedmieściach jest ona nieco niższa. Ciepłe, morskie powietrze może jednocześnie przynieść do miasta temperatury charakterystyczne dla wiosny, podczas gdy arktyczne masy powietrza mogą obniżyć temperatury do minusowych (od −11 do −7 °C). Lipcowe temperatury oscylują wokół 31,7 °C (89 °F), chociaż niekiedy mogą sięgać nawet 38 °C (100 °F). Wysokie położenie Atlanty odróżnia ją od większości pozostałych miast za południu i wschodzie kraju, i przyczynia się do bardziej umiarkowanego klimatu tego obszaru w porównaniu do terenów położonych na południe od Atlanty[21]. Atlanta często doświadcza burz letnich.

Co jest typowe dla południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych, Atlanta doświadcza obfitych opadów deszczu, które są relatywnie równomiernie rozłożone na przestrzeni roku, choć wiosna i początki jesieni są znacznie bardziej suche. Średnie roczne opady deszczu wynoszą 1 280 mm. Temperatury o wysokościach co najmniej 32 °C (90 °F) występują powyżej 40 dni w roku; z kolei nocne przymrozki występują ok. 45 dni w roku. Średnie roczne opady śniegu wynoszą 6,4 cm. Śnieżyce z prawdziwego zdarzenia są rzadkością, aczkolwiek są możliwe; najintensywniejsza burza śnieżna, która nawiedziła miasto przyniosła 40,6 cm. śniegu i miała miejsce 12–14 marca 1993, podczas tzw. „Burzy Stulecia”[22]. Burze lodowe zwykle przynoszą większe problemy, niż opady śniegu; najpoważniejsze burze tego typu miały miejsce 7 stycznia 1973 oraz 9 stycznia 2011[23].

Ekstremalne pogody odnotowane w Atlancie wyniosły −23 °C (−9 °F) w lutym 1899 oraz 41 °C (105 °F) w lipcu 1980[24]. W ostatnich latach najniższą zaobserwowaną temperaturą w mieście było −22 °C (−8 °F) z 21 stycznia 1985[24].

Średnia temperatura i opady dla Atlanty
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Rekordy maksymalnej temperatury [°C] 26 27 32 34 36 41 41 40 39 35 29 26 41
Średnie temperatury w dzień [°C] 11,5 13,9 18,3 22,7 26,8 30,5 31,9 31,3 28 22,8 17,7 12,4 22,3
Średnie temperatury w nocy [°C] 1,2 3,2 6,8 10,8 15,7 20 21,8 21,4 18,1 12,1 6,8 2,5 11,7
Rekordy minimalnej temperatury [°C] -22 -23 -12 -4 3 4 12 13 2 -2 -16 -18 −23
Opady [mm] 106,7 118,6 121,9 85,3 93 100,3 133,6 99,1 113,5 86,6 104,1 99,1 1261,9
Średnia liczba dni z opadami 10,9 9,8 9,7 8,6 9,3 9,9 11,7 9,7 7,5 6,9 8,8 10,5 113,3
Średnie usłonecznienie [h] 164.3 172.3 220.1 261 288.3 285 272.8 257.3 228 283.7 186 164.3 2783,1
Źródło: The Weather Channel[25], Hong Kong Observatory[26]

Panorama i zabudowa miasta

edytuj
 
Topografia i geografia Atlanty, w maju 2013

Architektura Atlanty zdominowana jest przez styl modernistyczny i postmodernistyczny, ze znaczącym wpływem lokalnego architekta, Johna Portmana. W mieście przetrwało kilka budynków z lat 80. XIX wieku, jednakże z początkowej ery istnienia Atlanty nie ostał się ani jeden obiekt; wszystkie zostały spalone przez armię Unii w 1864. Architektura mieszkalna w centralnych dzielnicach Atlanty, powstała w większości w okresie pomiędzy latami 80. XIX wieku i 20. XX wieku, obejmuje między innymi domy w stylu wiktoriańskim, a także rzemieślnicze bungalowy; z kolei osiedla mieszkalne położone dalej od śródmieścia, na obrzeżach miasta, mają charakter typowy dla powojennego stylu architektonicznego przedmieść. Wzdłuż historycznych linii kolejowych, które docierają do centrum ze wszystkich stron, a także mijają dzielnice mieszkalne, ulokowane są zabytkowe struktury przemysłowe, często przekształcone we współcześnie wykorzystywane obiekty.

 
Bank of America Plaza, czyli największy budynek w stanie Georgia

Większość infrastruktury Atlanty spłonęła podczas wojny secesyjnej, pozbawiając miasto architektury antebellum. Jednakże Atlanta nigdy nie reprezentowała klasycznego stylu „południowego”. Jako że pierwotnie było to miasto kolejowe, a nie patrycjuszowski port morski pokroju Savannah lub Charleston, obiekty z Atlanty wpasowywały się w architekturę z północnego wschodu lub zachodu[27]. Po wojnie Atlanta stanęła w roli wiodącego miasta w procesie budowy „nowego południa”, skłaniając się ku konstrukcji nowoczesnych struktur.

 
Signia Hilton Hotel, 2023

Atlanta zdominowana jest przez stosunkowo młode style architektoniczne, na czele z budynkami konstruowanymi przez wiodące amerykańskie przedsiębiorstwa i architektów należących do czołówki XX wieku, włączając w to Michaela Gravesa, Richarda Meiera, Marcela Breuera i Renzo Piano. W latach 60. zaczęto budować na szeroką skalę wieżowce oraz obiekty o średnich wysokościach. Obecnie najwyższy budynek w mieście, a zarazem 9. co do wysokości w Stanach Zjednoczonych i 54. na świecie, stanowi mierzący 312 metrów Bank of America Plaza[28].

Dążąc do nadania miastu jak najbardziej modernistycznego i postmodernistycznego stylu, wyburzano historyczne obiekty, takie jak Equitable Building (pierwszy wieżowiec w Atlancie z 1892), Terminal Station i Carnegie Library. Ten sam los spotkałby jedną z kulturalnych ikon Atlanty, Fox Theatre, gdyby nie wielkie sprzeciwy z lat 70[27].

 
Wybudowany w 1890 Beath-Dickey House stanowi przykład architektury w stylu królowej Anny

Atlanta składa się z ponad 40 historycznych dzielnic (dystryktów), z których niemalże wszystkie zostały wpisane do amerykańskiego rejestru miejsc zabytkowych. Do najważniejszych mieszkalnych dzielnic historycznych należą: Druid Hills (z licznymi parkami projektu Fredericka Law Olmsteda), Inman Park (z wiktoriańskimi posiadłościami) oraz Virginia-Highland (z rzemieślniczymi bungalowami). Miasto podzielone jest ponadto na 25 tzw. jednostek sąsiednich, które to z kolei dzielą się na 242 oficjalnie zdefiniowane dzielnice[29].

 
North Avenue, 2021

Najwięcej wieżowców znajduje się w trzech dzielnicach, które leżą wzdłuż ulicy Peachtree: Downtown, Midtown i Buckhead[30]. Wokół nich znajdują się zaś dzielnice mieszkalne, złożone głównie z domków jednorodzinnych[31][32]. W Downtown usytuowanych jest kilka najważniejszych drapaczy chmur w mieście, najwięcej przestrzeni biurowej w Metro Area oraz szereg urzędów miejskich. Midtown stanowi miejsce pracy dla tysięcy mieszkańców Atlanty; tutaj swoje siedziby ma między innymi wiele biur prawnych[33]. W okresie 1990–2010 panorama miasta, złożona z wież mieszkalnych i biurowych, nabrała kształtów. Ponadto w Atlancie powstają kolejne luksusowe butiki i sąsiedztwa; Buckhead, położony w odległości 13 kilometrów od Downtown, jest zamożną dzielnicą, która ewoluowała w centrum komercyjne i finansowe miasta po otwarciu galerii Lenox Square w 1959. Wokół centrum handlowego powstały wieżowce i hotele, zaś ten komercyjny rdzeń otaczają osiedla domków jednorodzinnych, zamieszkiwanych przez osoby reprezentujące upper middle class oraz najzamożniejszych mieszkańców Atlanty.

 
Domek z początku XX wieku w Ansley Park

Wschodnia strona miasta naznaczona jest swoją historią jako przedmieść, wybudowanych w okresie 1890–1930 z myślą o upper middle class. Każda ze znajdujących się tam dzielnic jest wyjątkowa, złożona z pojedynczych domków, otoczonych przez uliczki obsadzone drzewami i zielenią[34]. Stare magazyny i fabryki, które istniały w West Midtown zostały przekształcone w apartamenty, przestrzeń handlową, galerie sztuki oraz restauracje[35]. Proces gentryfikacji, wywołany Letnimi Igrzyskami Olimpijskimi z 1996, znacząco zmienił strukturę miasta. Downtown, Midtown i West Midtown były najszybciej rozwijającymi się obszarami Atlanty w okresie 2000–2010.

Dzielnice, w których dominuje ludność czarnoskóra zajmują 60% powierzchni miasta; w sekcjach północno-wschodniej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej w 2010 Afroamerykanie stanowili 92% populacji. W okresie powojennym, na przedmieściach południowo-zachodniej Atlanty ukształtowały się osiedla, które zamieszkiwała afroamerykańska elita[36]. Z biegiem lat w Atlancie powstawały nowsze sąsiedztwa, w których czarnoskórzy przedstawiciele klasy średniej oraz wyższej zaczęli budować swoje domy[37].

W okresie 2000–2010 w północno-zachodniej (−24,1%) i południowo-wschodniej (−20,5%) Atlancie zaobserwowano gwałtowne spadki populacji, podczas gdy rozkwit przeżywały odległe, zachodnie obszary, takie jak Ben Hill, gdzie liczba mieszkańców wzrosła o 45,8%.

Ludność aglomeracji Atlanty zamieszkuje w sumie obszar 21 694 km² – większy, niż powierzchnia stanu Massachusetts[38]. Jako że stan Georgia jest drugim pod względem liczby hrabstw w skali kraju[39], mieszkańcy regionu żyją w silnie zdecentralizowanej społeczności pod względem administracyjnym. W 2000 roku statystycznie mniej niż jeden na dwunastu mieszkańców aglomeracji żył w granicach miasta Atlanta[40].

 
Samoloty na międzynarodowym lotnisku Hartsfield-Jackson w Atlancie (2023)

Demografia

edytuj
Zobacz więcej w artykule Obszar metropolitalny Atlanty, w sekcji Demografia.
Dane historyczne
Rok Ludność Zm., %
1850 2572 –
1860 9554 271,5%
1870 21 789 128,1%
1880 37 409 71,7%
1890 65 533 75,2%
1900 89 872 37,1%
1910 154 839 72,3%
1920 200 616 29,6%
1930 270 366 34,8%
1940 302 288 11,8%
1950 331 314 9,6%
1960 487 455 47,1%
1970 496 973 2%
1980 425 022 −14,5%
1990 394 017 −7,3%
2000 416 474 5,7%
2010 420 003 0,8%
2020 498 715 18,7%
Źródła[41][42]

Spis powszechny z 2020 wykazał, że Atlanta ma 498 715 mieszkańców, a gęstość zaludnienia wynosiła 1423 os./km²[5]. Jednakże liczba osób, które codziennie przybywają w mieście jest znacznie większa; w 2000 w Atlancie pracowało ponad 250 tysięcy osób, które nie mieszkały w granicach administracyjnych miasta[43]. Dzięki temu, liczba osób przebywających w ciągu dnia w Atlancie zwiększała się o 62,4%, do 676 431, co stanowiło największy „dzienny” wzrost populacji spośród wszystkich miast amerykańskich poniżej 500 tysięcy stałych mieszkańców.

Średni dochód gospodarstwa domowego (dane z 2022) w Atlancie wynosi 77 655 dolarów, zaś dochód na mieszkańca 60 778 dolarów. 17,7% mieszkańców żyje poniżej relatywnej granicy ubóstwa[5].

Według danych pięcioletnich z 2022 roku, Afroamerykanie stanowili 47,6% populacji miasta, ludność biała 40,8% (znaczący spadek w porównaniu do 61,7% w 1960)[44], Amerykanie o azjatyckich korzeniach 4,9%, zaś Latynosi 5,4%[5]. 8,2% mieszkańców Atlanty urodziło się poza granicami Stanów Zjednoczonych (14,3% w obszarze metropolitalnym)[45].

Atlanta stanowi czwarte co do wielkości centrum afroamerykańskie w Stanach Zjednoczonych i przez długi czas znana była jako „czarna mekka”, ze względu na swoją rolę siedziby afroamerykańskich elit, siły politycznej, edukacji i kultury, na czele z filmem i muzyką[46]. Jednak od czasu lat 90. XX wieku Afroamerykanie zaczęli coraz częściej osiedlać się w podmiejskich strefach Atlanty, w wyniku czego w okresie 2000–2010 czarnoskóra populacja miasta zmalała o 31 678 osób, z 61,4% do 54% udziału w społeczeństwie[47][48][49]. Zamiast tego, w pozostałych regionach obszaru metropolitalnego populacja afroamerykańska wzrosła gwałtownie, o 93,1%.

Poza osobami pochodzenia afroamerykańskiego, do najliczniejszych grup należą osoby pochodzenia angielskiego (8,8%), niemieckiego (6,8%), irlandzkiego (6,1%), „amerykańskiego” (4,4%) i włoskiego (3%)[45].

W latach 2000–2020 odsetek białych w mieście znacznie wzrósł. W ciągu dwóch dekad populacja białych w Atlancie wzrosła z 33% do 39% populacji miasta. W latach 2010–2020 biali stanowili większość nowych mieszkańców Atlanty[50]. Znacząco wzrasta odsetek osób pochodzenia azjatyckiego, oraz nieco wolniej przybywa Latynosów[51].

Według sondażu przeprowadzonego przez Williams Institute, Atlanta zajmuje 15. miejsce wśród największych amerykańskich miast, z 4,6% populacji metropolii identyfikującej się jako osoby LGBT[52].

Według danych z 2024, Atlanta zajmowała 4. miejsce pośród miast amerykańskich pod względem liczby gospodarstw domowych prowadzonych przez osoby żyjące samotnie (44,5%)[53].

Gospodarka

edytuj
 
Siedziba główna The Coca-Cola Company

Atlanta zajmuje 3. miejsce na liście aglomeracji, które skupiają najwięcej korporacji z listy Fortune 500, tuż za Nowym Jorkiem i Houston[54]. Kilka wiodących międzynarodowych firm posiada swoje centrale w Atlancie, włączając w to notowane w zestawieniu Fortune 100: Home Depot, United Parcel Service, Delta Air Lines i The Coca-Cola Company[54]. W sumie, ponad 70% korporacji z Fortune 1000 jest w mniejszym lub większym stopniu obecnych w Atlancie. W regionie działają biura około 1300 korporacji światowych[55]. Magazyn Forbes uznał Atlantę za jedno z elitarnych miast technologicznych na świecie, umieszczając je na trzecim miejscu wśród miast, które w najbliższej przyszłości staną się "mekkami technologii". Firma Cushman & Wakefield umieściła Atlantę na swojej liście 25 amerykańskich obszarów metropolitalnych wiodących w dziedzinie zaawansowanych technologii. Miasto zostało nazwane „Doliną Krzemową Południa”[56].

Linie lotnicze Delta Air Lines są największym pracodawcą regionu[57]. Delta zarządza największym węzłem lotniczym na świecie, umiejscowionym w porcie Hartsfield-Jackson Atlanta i, wraz z węzłem konkurencyjnych AirTran Airways, pomogła zdobyć Hartsfield-Jackson tytuł najbardziej ruchliwego lotniska świata, zarówno pod względem liczby obsługiwanych pasażerów, jak i wykonywanych operacji lotniczych. Lotnisko, odkąd rozpoczęło działalność w latach 50. XX wieku, pełni kluczową rolę w gospodarczym rozwoju miasta[58].

Pewną rolę w skali krajowej i międzynarodowej pełni sektor finansowy Atlanty. Ameris Bank z siedzibą w Atlancie obsługuje ponad 200 centrów finansowych na południowym wschodzie[59]. Do 2019 roku znajdowała się tutaj siedziba główna SunTrust Banks, siódmego banku amerykańskiego pod względem wielkości aktywów[60], przy Peachtree Street[61]. Invesco zlokalizowane przy Spring Street, działała w 25 krajach i jest notowane na indeksie giełdowym S&P 500. Swoje siedziby w mieście posiada także regionalny oddział Systemu Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych oraz Foundation Financial Group i Federal Reserve Bank of Atlanta[62].

Silny rozwój przeżywa sektor biotechnologiczny w Atlancie, o czym świadczy organizacja wydarzeń pokroju Międzynarodowej Konwencji Biotechnologicznej w 2009[63]. Działa tutaj ponad 4 tys. firm z branży nauk przyrodniczych[64]. W Atlancie znajduje się jedna z agencji rządowych, Centers for Disease Control and Prevention, która zatrudnia 4,5 tys. pracowników (20. co do wielkości pracodawca[65]) i zajmuje się zagadnieniami zdrowotnymi, związanymi ze środowiskiem naturalnym, środowiskiem pracy, a także szeroko pojętą profilaktyką i poprawą stanu zdrowia społeczeństwa[66].

Według badania z 2023 roku, Atlanta ma najniższy wskaźnik bezdomności wśród 50-ciu badanych amerykańskich metropolii. Stwierdzono także korelację, pomiędzy cenami mieszkań, które w Atlancie są stosunkowo niskie, a bezdomnością. „Typowa” wartość domu w obszarze metropolitalnym Atlanty wynosiła 325 680 dolarów[67].

Miasto odgrywa ważną rolę jako centrum nadawcze telewizji kablowych. Ted Turner rozpoczął budowę swojego medialnego imperium Turner Broadcasting System właśnie w Atlancie, gdzie założył siedzibę Cable News Network w CNN Center. Wraz z rozwojem jego działalności, w Atlancie powstawały kolejne stacje telewizyjne TBS. W 2008 Tyler Perry utworzył tu własne studia. Ponadto w Atlancie znajdują się siedziby EUE/Screen Gems i The Weather Channel, a także centrum dowodzenia Cox Communications, trzeciej pod względem liczby abonentów telewizji kablowej w Stanach Zjednoczonych[68].

 
 
 
 
Lewo→prawo: Centrum handlowe 200 Peachtree, Bank Rezerw Federalnych, siedziba kolei Norfolk Southern Railway, centrala Delta Air Lines

Kultura

edytuj

Atlanta, mimo że geograficznie znajduje się na południu Stanów Zjednoczonych, posiada kulturę, która nie wpisuje się w klasyczne kanony stylu południowego. Pośredni wpływ na to ma fakt, że ponad połowa mieszkańców obszaru metropolitalnego Atlanty urodziła się poza granicami stanu Georgia[69]. Kultura miasta znajduje odzwierciedlenie w kompleksie Woodruff Arts Center, w skład którego wchodzi między innymi muzeum High Museum of Art, sklepach w stylu bohemy Little Five Points, a także podczas lokalnych festiwali[70].

Sztuka i rozrywka

edytuj

Na przestrzeni lat w Atlancie rozkwit przeżywała muzyka, sztuka i scena teatralna; miasto stało się także najważniejszym regionalnym rynkiem telewizyjnym i filmowym.

W dziedzinie muzyki, Atlanta zyskała przydomek centrum muzyki hip-hopowej, włączając w to gatunek southern hip-hop, stanowiąc ponadto ważny ośrodek dla muzyki R&B i neo soulu. W mieście urodzili się lub mieszkają obecnie tacy artyści, jak Lil Jon, Ludacris i Usher. W Atlancie prężnie działa również scena gospelowa; tutaj ma miejsce coroczna ceremonia rozdania nagród Gospel Music Association Dove Awards. Ponadto wśród innych wiodących gatunków w mieście są: pop, rock, indie-rock, country, blues i jazz, włączając w to między innymi Indigo Girls oraz OutKast. W okresie od lat 20. do 50. XX wieku pracownicy okolicznego młyna, wywodzący się z regionu Appalachia, spopularyzowali w Atlancie muzykę country[71].

Fox Theatre to historyczny obiekt i jednocześnie jeden z najbardziej dochodowych, najpopularniejszych i najczęściej uczęszczanych teatrów w przedziale 3-5 tysięcy miejsc w Stanach Zjednoczonych. W mieście działa również kilka budynków koncertowych różnych rozmiarów, w których odbywają się koncerty światowych artystów.

 
CNN Center

High Museum of Art stanowi z kolei najpopularniejsze muzeum sztuki na południu Stanów Zjednoczonych. Do innych instytucji artystycznych w mieście należą m.in.: Museum of Design Atlanta (MODA), Atlanta Contemporary Art Center, Museum of Contemporary Art of Georgia oraz Michael C. Carlos Museum, dysponujące największą kolekcją sztuki antycznej w południowo-wschodnich Stanach Zjednoczonych[72].

Atlanta Symphony Orchestra gra swoje koncerty w Woodruff Arts Center w Midtown, w skład którego wchodzi poza tym High Museum of Art i Alliance Theatre. Atlanta Opera i Atlanta Ballet występują zazwyczaj w Cobb Energy Performing Arts Centre, położonym na północno-zachodnim krańcu miasta.

W dziedzinie literatury, właśnie w Atlancie mieszkała Margaret Mitchell, autorka Przeminęło z wiatrem, jednej z najlepiej sprzedających się książek wszech czasów; Alfred Uhry, scenarzysta filmu Wożąc panią Daisy; a także Joel Chandler Harris, autor opowiadań dla dzieci.

Atlanta zyskała status najważniejszego centrum filmowego i telewizyjnego regionu. W mieście działają studia Tyler Perry Studios, TurnerStudios i EUE/Screen Gems, a także rozgrywa się akcja kilku popularnych produkcji, a w tym Jej Szerokość Afrodyta, Żywe trupy i Pamiętniki wampirów. Atlanta zasłynęła jako miejsce kręcenia szeregu horrorów oraz filmów o tematyce zombie; w związku z tym, magazyn Atlanta nadał jej nawet przydomek „Zombie-owej Stolicy Świata”[73][74]. W Atlancie powstawał również słynny obraz Przeminęło z wiatrem, podczas gdy miejscowe CDC często uwzględniane jest w powieściach fantasy.

Turystyka

edytuj

W 2010 Atlanta była 7. miastem amerykańskim pod względem liczby odwiedzin przez turystów będących mieszkańcami Ameryki Północnej, będąc celem podróży ponad 35 milionów amerykańskich turystów rocznie[14], a także 12. miastem amerykańskim pod względem liczby odwiedzin przez turystów zza oceanu (712 tysięcy turystów)[75]. Jednocześnie zainteresowanie Atlantą pośród turystów ze świata wzrosło o 25% w porównaniu z 2009 rokiem, kiedy to odwiedziło ją 520 tysięcy gości[75].

Do najpopularniejszych atrakcji miasta należą liczne muzea Atlanty, a zwłaszcza High Museum of Art, obiekty historyczne, związane z działalnością Martina Luthera Kinga (w tym Kościół Baptystów Ebenezer), Georgia Aquarium (największe kryte akwarium na świecie)[76], a także World of Coca-Cola. Do innych muzeów w mieście zaliczyć można m.in.: Muzeum Michaela C. Carlosa na kampusie Uniwersytetu Emory, Booth Museum, Atlanta Cyclorama & Civil War Museum, Carter Center and Presidential Library oraz Margaret Mitchell House and Museum (gdzie Mitchell napisała powieść Przeminęło z wiatrem). W Atlancie istnieją również muzea skierowane przede wszystkim do dzieci, takie jak Fernbank Science Center i Imagine It! The Children’s Museum of Atlanta.

W Atlanta Botanical Garden, położonym tuż obok Piedmont Park, znajduje się jedyna w Stanach Zjednoczonych podwieszana ścieżka spacerowa, sięgająca poziomu koron (o długości 180 metrów). Z kolei Zoo Atlanta jest jednym z zaledwie trzech zoo w kraju, które zamieszkują pandy wielkie[77].

Otwarcie w sierpniu 2017 r. stadionu Mercedes-Benz, na którym odbywają się mecze zarówno drużyny futbolu amerykańskiego Atlanta Falcons, jak i drużyny piłkarskiej Atlanta United FC, przyczyniło się do kolejnego wzrostu turystyki w mieście[78]. Według danych z 2019, Atlanta wskoczyła na 4. miejsce pod względem najczęściej odwiedzanych miast w USA, z liczbą 57 milionów turystów[79].

 
 
 
 
Lewo→prawo: World of Coca-Cola, widok z Atlanta Botanical Garden, Georgia Aquarium, Booth Western Art Museum

Kuchnia

edytuj

Kuchnia Atlanty obejmuje jednocześnie lokalne, południowe wpływy oraz znacznie szersze inspiracje. W mieście działają zarówno najwyższej klasy luksusowe restauracje, jak i restauracje specjalizujące się w kuchni poszczególnych krajów wzdłuż Buford Highway oraz tradycyjne, południowe jadłodajnie.

 
Posiłek w Chick-fil-A

Od początku XXI wieku Atlanta zaczęła przekształcać się w miasto dysponujące wyszukanymi, ekskluzywnymi restauracjami[80]. Wiele z nich rozpoczęło działalność w dzielnicach, które przechodziły procesy gentryfikacji[81]. New York Times uznał w 2011, że dwie z nich, Empire State South i Miller Union, „odzwierciedlają nowy rodzaj wyrafinowanej, południowej wrażliwości, skupionej wokół klimatu farm, ale i doświadczonej w miejskim stylu”[82].

Buford Highway, rozciągająca się od dzielnicy Buckhead do hrabstwa Gwinnett, stanowi skupisko międzynarodowej kuchni w regionie, z etnicznymi restauracjami, serwującymi dania wietnamskie, hinduskie, kubańskie, koreańskie, meksykańskie, chińskie oraz etiopskie[83].

Swoją siedzibę w Atlancie ma Chick-fil-A, restauracja typu fast food i największa sieć specjalizująca się w kanapkach z kurczakiem. Mimo wielu kontrowersji, które można by określić jako homofobiczne, sieć znana jako „chrześcijańska” cieszy się najwyższą sprzedażą w przeliczeniu na sklep, spośród wszystkich sieci fast foodów w Stanach Zjednoczonych[84].

Jednym z najstarszych lokali restauracyjnych w Atlancie jest otwarty w 1928 The Varsity, czyli największa na świecie pod względem zajmowanej powierzchni restauracja fast foodowa[85].

Religia

edytuj
Zobacz więcej w artykule Obszar metropolitalny Atlanty, w sekcji Religia.
 
Rzymskokatolickie Sanktuarium Niepokalanego Poczęcia (1869), najstarszy kościół w Atlancie
 
Kościół Prezbiteriański na południowo-wschodnim narożniku North Avenue

W Atlancie istnieje więcej jak tysiąc miejsc kultu. Większość mieszkańców to protestanci, a miasto jest historycznym centrum dla kilku wyznań protestanckich, w tym afroamerykańskich[86]. Według spisu z 1980 roku największe członkostwo deklarowali: Południowa Konwencja Baptystów (496,6 tys.), Zjednoczony Kościół Metodystyczny (206,6 tys.), Kościół katolicki (81 tys.), Kościół Prezbiteriański USA (55,8 tys.), Kościoły Chrystusowe (51,3 tys.), Kościół Episkopalny (28,8 tys.) i Kościół Boży (20,1 tys.)[87].

Atlanta jest także siedzibą katolickiej archidiecezji Atlanty. Główną świątynią jest Cathedral of Christ the King (Katedra Króla Chrystusa), a arcybiskupem – Gregory Hartmayer. Populacja katolicka w obszarze metropolitalnym Atlanty wzrosła z 393,4 tys. w 2010, do 653,9 tys. osób w 2020 roku[88]. Gwałtowny wzrost katolików spowodowany jest napływem latynoskich imigrantów i ludzi z wnętrza kraju[89]. W 2020 liczba parafii wzrosła do 82[88]. W obrębie archidiecezji istnieje ponadto kilka parafii Katolickich Kościołów wschodnich.

Historyczne wyznania protestanckie straciły w ostatnich latach na znaczeniu, na rzecz megakościołów i innych kościołów ewangelikalnych, głównie bezdenominacyjnych. Podobnie jak Dallas i Houston leżące w tzw. pasie biblijnym, Atlanta należy do miast charakteryzujących się największą liczbą megakościołów w przeliczeniu na mieszkańca[90]. Głównym kierunkiem protestanckim Atlanty wciąż jednak pozostaje baptyzm, który obejmuje takie związki wyznaniowe, jak: Południowa Konwencja Baptystów, Narodowa Misyjna Konwencja Baptystyczna Ameryki, Narodowa Konwencja Baptystyczna USA, czy Progresywna Narodowa Konwencja Baptystyczna. Inne znaczące denominacje protestanckie obejmują: Afrykański Kościół Metodystyczno-Episkopalny, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Zbory Boże, Kościół Wesleyański, czy Kościół Prezbiteriański w Ameryce[88].

Oprócz tego, na terenie Atlanty działają świadkowie Jehowy (73,1 tys. w 2020), Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (50 tys.), Etiopski Kościół Ortodoksyjny (4,5 tys.), Grecka Prawosławna Archidiecezja Ameryki (3,5 tys.), oraz kilka mniejszych kościołów wschodnich[88].

Oprócz wiary chrześcijańskiej, w Atlancie mieszkają także wyznawcy innych religii. Na terenie aglomeracji mieszka nieznacznie rosnąca społeczność żydowska, którą w 2019 roku oszacowano na ok. 135 tysięcy osób[91]. Ponadto gwałtownie rosną populacje muzułmanów (115,7 tys.) i hinduistów (41 tys.). Mniejsze społeczności obejmują buddystów (13,2 tys.) i bahaistów (5,2 tys.)[88].

Według badania z 2024 roku, 42,3% mieszkańców stwierdziło, że ​​nigdy nie uczęszcza do domów modlitwy lub odwiedza je rzadziej niż raz w roku. Daje to Atlancie jeden z najwyższych wskaźników religijności wśród największych amerykańskich aglomeracji[92].

Język i dialekt

edytuj

Według danych z 2022 roku, 89% populacji miasta posługiwało się w domu wyłącznie językiem angielskim (81,4% w obszarze metropolitalnym), 4,1% hiszpańskim, 3,2% innym językiem europejskim, zaś 2,7% językami azjatyckimi[45].

Tradycyjny dialekt z regionu Atlanty stanowi wariację południowoamerykańskiej odmiany języka angielskiego. Rzeka Chattahoochee uformowała naturalną granicę pomiędzy dwoma popularnymi dialektami: tzw. Coastal Southern i Southern Appalachian[93]. Generalnie akcenty południowe są mniej rozpowszechnione wśród ludności białej, młodszych osób oraz na osiedlach mieszkalnych niedaleko centrum, podczas gdy częściej posługują się nimi osoby starsze oraz mieszkańcy bardziej odległych od śródmieścia dzielnic[93]; ten akcent koegzystuje obok południowych wersji afroamerykańskiej odmiany języka angielskiego.

Sport

edytuj
 
Stadion Turner Field

Atlanta Braves z Major League Baseball (MLB) rozpoczęła działalność w 1871 jako Boston Red Stockings i obecnie stanowi najstarszą zawodową, nieprzerwanie funkcjonującą drużynę sportową w Stanach Zjednoczonych[94]. The Braves czterokrotnie wygrali World Series w 1914, 1957, 1995 i 2021, a także mają na swoim koncie bezprecedensowych, kolejnych 14 zwycięstw w dywizji (1991–2005).

Atlanta Falcons z National Football League (NFL) gra w Atlancie od 1966, a domowy obiekt drużyny stanowi od 2017 roku Mercedes-Benz Stadium (wcześniej Georgia Dome). Falcons sześciokrotnie zwyciężyła w dywizji (1980, 1998, 2004, 2010, 2012, 2016), zaś dwukrotnie wystąpiła w finale Super Bowl, wpierw w 1999, następnie w 2017 – oba przegrywając[95][96].

Stadion Mercedes-Benz jest też jednym z 16 obiektów przygotowanych na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2026. Piłka nożna w Atlancie zyskała silnie na popularności od 2017 roku, gdy Atlanta United dołączyła do Major League Soccer (MLS). Następnie zostali mistrzami MLS Cup w sezonie 2018 i mistrzami U.S. Open Cup w roku 2019[97].

Atlanta Hawks reprezentuje miasto w lidze National Basketball Association (NBA) od 1969, zaś Atlanta Dream w Women’s National Basketball Association (WNBA). Miasto nie posiada swojego przedstawiciela w National Hockey League (NHL).

Drużyny atletyczne Georgia State Panthers (dosłownie: Pantery stanu Georgia) reprezentują 16 międzyuczelnianych sportów, rywalizując w 1 lidze, od 2013 jako członkowie Sun Belt Conference. Georgia Tech Yellow Jackets uczestniczą w 17 międzyuczelnianych sportach, występując w Atlantic Coast Conference.

 
Wnętrze otwartego w 2017 – Mercedes-Benz Stadium

W Atlancie odbyły się Letnie Igrzyska Olimpijskie 1996, a także finały Super Bowl XXVIII (1994), Super Bowl XXXIV (2000) i Super Bowl LIII (2019). Miasto organizuje ponadto coroczny mecz futbolu akademickiego o nazwie Peach Bowl, rozgrywany już po zakończeniu właściwego sezonu, i Peachtree Road Race, czyli największy bieg uliczny na świecie (o długości 10 kilometrów)[98]. Klub golfowy East Lake od 2004 roku jest stałym gospodarzem zawodów PGA Tour.

Do lokalnych torów wyścigowych należą Atlanta Motor Speedway (tor NASCAR) oraz Road Atlanta.

W Atlancie urodzili się: sprinterka Gabrielle Thomas, mistrz olimpijski w pchnięciu kulą Adam Nelson i medalista olimpijski w biegu na 400 metrów Antonio McKay. Wychował się tutaj zawodowy bokser Evander Holyfield, oraz przez większość życia mieszkał baseballista Hank Aaron[99][100].

Parki i rekreacja

edytuj

Jak na centralne miasto dziewiątego pod względem wielkości obszaru metropolitalnego w Stanach Zjednoczonych, Atlanta zaskakuje bujnością drzew–magnolii, dereni, sosen południowych oraz wspaniałych dębów.

National Geographic[101]

343 parki miejskie, rezerwaty przyrody i ogrody zajmują łączną powierzchnię 3622 hektarów (14,66 km²)[102]. Piedmont Park, symbol zielonej przestrzeni miasta, został poddany gruntownym przebudowom i rozbudowom w 2010. Park ten przyciąga osoby z całego regionu, będąc ponadto miejscem organizacji szeregu wydarzeń kulturalnych. Centennial Olympic Park jest najważniejszym parkiem w centrum miasta, podczas gdy pobliski Woodruff Park ma wiodącą rolę w dzielnicy finansowej. W Grant Park działa miejskie zoo, a także wystawy cykloram, podczas gdy w Chastain Park w dzielnicy Buckhead zbudowany jest amfiteatr. W północno-zachodniej sekcji miasta znajduje się natomiast Chattahoochee River National Recreation Area.

W Atlanta Botanical Garden, przylegającym do Piedmont Park, znajduje się podwieszana, jedyna w Stanach Zjednoczonych ścieżka turystyczna sięgająca poziomu koron drzew.

BeltLine, dawny korytarz kolejowy, tworzy 35-kilometrową pętlę wokół rdzenia Atlanty, która obecnie przekształcana jest w wielofunkcyjną ścieżkę dla pieszych i rowerzystów, której kilka segmentów działało już w 2012. Projekty powiązane z BeltLine zwiększą zieloną powierzchnię miasta o 40%[103], włączając w to nowy Westside Park, czyli największy park w Atlancie. Za BeltLine, a także inne ścieżki dla pieszych i rowerzystów odpowiada PATH Foundation.

Począwszy od dzielnicy biznesowej, w Atlancie nad ulicami rozpościera się baldachim drzew, który dociera aż do przedmieść miasta. Między innymi z tego powodu jest ona określana mianem „miasta w lesie”; zadrzewione jest w sumie 36% powierzchni miasta, czyli najwięcej spośród wszystkich najważniejszych miast amerykańskich[104]. Każdego kwietnia, gdy rozpoczyna się okres rozkwitu dereni, w Atlancie odbywa się festiwal sztuki i rzemiosła Atlanta Dogwood Festival.

 
Panorama Midtown widziana z Piedmont Park

Władze miasta

edytuj

W Atlancie obowiązuje system rządów burmistrz-rada miejska, złożona z 15 członków, reprezentujących 12 dystryktów. Burmistrz ma prawo zawetować ustawę przyjętą przez radę, jednak rada może odrzucić to weto większością 2/3 głosów swoich członków[105]. Od 3 stycznia 2022 r. funkcję burmistrza miasta pełni André Dickens.

Każdy kolejny burmistrz miasta, począwszy od 1973, jest czarnoskóry[106]. W 2001 Shirley Franklin została pierwszą kobietą-burmistrzem w historii Atlanty, a zarazem pierwszą Afroamerykanką na tym stanowisku w ważnym południowym mieście[107]. Reputacja polityków miejskich została poważnie nadszarpnięta zarzutami o korupcję za rządów burmistrza Billa Campbella w latach 90. Campbell został w 2006 uznany przez sąd federalny winnym popełnienia trzech przestępstw podatkowych i skazany na karę 30 miesięcy pozbawienia wolności[108].

 
Plac Wolności w tle z Kapitolem stanu Georgia

Jako stolica stanu, Atlanta mieści większość z przedstawicielstw władz stanowych. W położonym w centrum Georgia State Capitol urzęduje gubernator, gubernator porucznika, sekretarz stanu oraz walne zgromadzenie. W mieście znajdują się ponadto cztery ważne budynki federalne, a także Sąd Apelacyjny Stanów Zjednoczonych dla jedenastego Okręgu, Sąd Rejonowy Stanów Zjednoczonych dla Północnego Okręgu Georgii i Bank Rezerwy Federalnej.

Atlanta stanowi historyczną ostoję Partii Demokratycznej. Pomimo że wybory samorządowe są oficjalnie bezpartyjne, niemalże wszyscy wybrani oficjele byli znani jako zwolennicy Demokratów. Oddalone przedmieścia głosują przeważnie na Partię Republikańską[109].

Przestępczość

edytuj

Wskaźniki przestępczości malały w pierwszej dekadzie XXI wieku w całych Stanach Zjednoczonych, jednak w Atlancie tempo było dwukrotnie wyższe, niż w skali krajowej[110].

Przestępczość przeciwko mieniu stale spadała w latach 2009–2023. Jednak wskaźnik zabójstw w latach 2009–2018 utrzymywał się na stałym poziomie, po czym nastąpił gwałtowny wzrost w latach 2019 i 2020, a w 2021 r. nie nastąpiła zauważalna poprawa[111]. Liczba gwałtów w Atlancie wzrosła o 236%, a morderstw o ​​43% w 2022 r.[112].

Atlanta ma szczególne trudności z kontrolowaniem rosnącego wskaźnika zabójstw, co zapewniło jej 22. miejsce na liście najbardziej śmiercionośnych miast w Stanach Zjednoczonych sporządzonej przez stację CBS. Wskaźnik zabójstw w Atlancie wynosi 19,53 na 100 000[113]. Do najbardziej brutalnych dzielnic zalicza się: Mechanicsville, Grove Park, Adair Park, Vine City i West End – wszystkie w hrabstwie Fulton lub w sąsiedztwie[114]. Odkąd w 2018 r. zaczął się wzrost liczby brutalnych przestępstw, w Atlancie nie było roku, w którym odnotowano mniej niż 80 morderstw, a w porównaniu ze średnią z poprzedniej dekady zamordowano dodatkowe 217 osób[115]. Całkowita liczba morderstw w Atlancie w 2022 r., wynosząca 170, była najwyższa w mieście od 1996 r.[116].

W 2023 r. wskaźnik przestępczości z użyciem przemocy w mieście wyniósł 55,6 na 10 000 mieszkańców, co i tak oznacza znaczący spadek od 2009 roku, gdy wynosił 125,3. Przestępczość w Atlancie jest średnio dwa razy wyższa, niż średnia krajowa i stanowa[117][114]. Według ankiety Metro Atlanta Speaks z 2023 roku, największa liczba (32,3%) mieszkańców uznała przestępczość za największy problem, przed którym region stoi[111]. Za porządek i bezpieczeństwo w mieście odpowiada ponad 2000 funkcjonariuszy Atlanta Police Department.

Edukacja

edytuj
 
Szpital Uniwersytecki Emory University

W Atlancie znajduje się 57 szkół wyższych i uniwersytetów, na czele z Emory University, uznanym przez magazyn U.S. News & World Report za jeden z dwudziestu najlepszych uniwersytetów amerykańskich; Georgia Institute of Technology, czyli uczelnią badawczą, wyróżnioną przez U.S. News & World Report wśród dziesięciu najlepszych uniwersytetów publicznych w kraju; Georgia State University; działający w Atlancie kampus Savannah College of Art and Design, czyli prywatnej uczelni związanej ze sztuką; kampus Mercer University; oraz Atlanta University Center.

Z kolei do znaczących college’ów i uniwersytetów na obszarze metropolitalnym Atlanty zaliczyć można m.in.: Oglethorpe University, Agnes Scott College i Kennesaw State University, czyli trzeci pod względem wielkości uniwersytet w stanie Georgia.

Szkoły publiczne w Atlancie, do których uczęszcza ok. 50 tysięcy uczniów, wchodzą w skład systemu Atlanta Public Schools[118]. W 2009 doszło do wybuchu wielkiego skandalu; okazało się bowiem, że 178 osób (nauczycieli i dyrektorów) z 44 z 56 szkół wchodzących w skład APS poprawiało błędne odpowiedzi uczniów podczas testów o skali stanowej i krajowej[119]. Podobnie jak w większości miast amerykańskich, również w Atlancie funkcjonuje szerokie grono szkół prywatnych.

Szkoły wyższe i uniwersytety w regionie Atlanty tworzą 130 tysięcy miejsc pracy[120].

Transport

edytuj
 
Jeden z terminali portu lotniczego Atlanta Hartsfield-Jackson

Transport na terenie Atlanty obejmuje kompleksową infrastrukturę kilku różnych systemów, włączając w to 4 linie metra, 113 tras autobusowych, 1600 licencjonowanych taksówek, rozbudowaną sieć autostrad, porty lotnicze, a także ponad 45 mil ścieżek rowerowych.

Atlanta była pierwotnie miastem kolejowym i do dziś pozostaje znaczącym węzłem kolejowym, mieszcząc stacje rozrządowe Norfolk Southern Railway i CSX. Amtrak oferuje jedyne w mieście pasażerskie połączenie kolejowe za sprawą codziennego pociągu Crescent, kursującego pomiędzy Nowym Orleanem a Nowym Jorkiem.

W 2011 r. Brookings Institute umieścił Atlantę na 91. miejscu listy obszarów metropolitalnych pod względem dostępności środków transportu[121]. Metro w Atlancie, zarządzane przez MARTA, stanowi 8. co do częstotliwości połączeń system metra w Stanach Zjednoczonych[122]. MARTA oferuje ponadto połączenia autobusowe na terenie miasta; system autobusowy w Atlancie jest czternastym co do częstotliwości połączeń w Stanach Zjednoczonych.

 
Nocna panorama Atlanty w 1982 roku

Dzięki kompleksowej, rozbudowanej sieci autostrad, mieszkańcy Atlanty wskazują samochód jako podstawowy środek transportu po regionie[123]. Miasto otacza autostrada międzystanowa nr 285, czyli obwodnica znana lokalnie jako „the Perimeter”, która ponadto została symboliczną granicą pomiędzy Atlantą a najodleglejszymi przedmieściami. Popularność aut jako dominujących środków przemieszczania się prowadzi do dużych korków miejskich, a także czyni Atlantę jednym z miast o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w Stanach Zjednoczonych[124]. Z tego powodu, w 1996 rozpoczęła się kampania The Clean Air Campaign, mająca na celu ograniczanie zanieczyszczenia powietrza. Od 2008 obszar metropolitalny Atlanty zajmował albo pierwsze miejsca, albo też lokował się w czołówce miast amerykańskich o najdłuższym czasie dojazdu do pracy oraz najgorszego ruchu miejskiego[125].

Port lotniczy Atlanta – Hartsfield-Jackson, czyli najruchliwsze lotnisko świata, zarówno pod względem liczby obsługiwanych pasażerów, jak i lotów[126], oferuje połączenia do ponad 150 miejsc w Ameryce oraz ponad 80 miast świata w 52 państwach, z ponad 2 700 przylotów i odlotów dziennie[127]. Swoje największe węzły lotnicze w porcie posiadają linie Delta Air Lines i AirTran Airways[128].

Relacje międzynarodowe

edytuj

W Atlancie znajdują się około 43 misje dyplomatyczne, w tym ambasady i Konsulat Honorowy RP[129]. Atlanta posiada 17 miast partnerskich[130].

Miasta partnerskie

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ „Love it or loathe it, the city’s nickname is accurate for the summer”, w: Atlanta Journal-Constitution, 2008-07-16. [dostęp 2012-01-15].
  2. ↑ „«Our Quiz Column», „Sunny South”, p. 5, w: Atlnewspapers.galileo.usg.edu. [dostęp 2012-05-17].
  3. ↑ „Atlanta May No Longer Be the City in a Forest”. wsbtv.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-28)]., w: WSB-TV. [dostęp 2012-05-17].
  4. ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Atlanta city, Georgia [online], census.gov [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  5. ↑ a b c d U.S. Census Bureau QuickFacts: Atlanta, Georgia [online], census.gov [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  6. ↑ Atlanta is the 3rd fastest-growing metro in US, Census estimates show [online], Yahoo News, 14 marca 2024 [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  7. ↑ „MONTHLY AIRPORT TRAFFIC REPORT”. atlanta-airport.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-04)]., w: Hartsfield-Jackson Atlanta International Airport. [dostęp 2011-12-13].
  8. ↑ „DOT: Hartsfield-Jackson busiest airport, Delta had 3rd-most passengers”, 2008-03-13. [dostęp 2012-02-18].
  9. ↑ „Top Industry Publications Rank Atlanta as a LeadingCity for Business. | North America > United States”, w: AllBusiness.com. [dostęp 2010-05-03].
  10. ↑ „GaWC – The World According to GaWC 2010”, w: Lboro.ac.uk, 2011-09-14. [dostęp 2012-05-17].
  11. ↑ Despina Wilson, Ranked: The World’s Richest Cities, 2024 [online], CEOWORLD magazine, 3 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  12. ↑ „Fortune 500 2011”, w: Fortune. [dostęp 2012-04-18].
  13. ↑ Atlanta’s Fortune 500 and 1000 Companies | KNOWAtlanta - Atlanta's Relocation Guide [online], knowatlanta.com [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  14. ↑ a b „List: America’s Most-Visited Cities”, w: Forbes, 2010-04-28. [dostęp 2012-05-27].
  15. ↑ Atlanta the only U.S. city on Lonely Planet’s 2022 Top 10 travel list [online], Yahoo News, 26 lipca 2022 [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  16. ↑ „Who’s right? Cities lay claim to civil rights ‘cradle’ mantle”/Atlanta Journal-Constitution, w: Politifact.com, 2011-06-28. [dostęp 2012-05-17].
  17. ↑ a b „Eastern Continental Divide in Georgia”, w: gpsinformation.org, 23-04-2007. [dostęp 2007-07-05].
  18. ↑ „Florida, Alabama, Georgia water sharing”, w: WaterWebster, 2007-07-05. [dostęp 2010-01-14].
  19. ↑ „Fact Sheet – Interstate Water Conflicts: Georgia – Alabama – Florida”. metroatlantachamber.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-31)]., w: Metro Atlanta Chamber of Commerce, 2006-10-31. [dostęp 2011-02-14].
  20. ↑ Climate – Atlanta – Georgia, [dostęp 3 sierpnia 2010].
  21. ↑ „New Georgia Encyclopedia: Atlanta”, w: Georgiaencyclopedia.org, 2010-01-05. [dostęp 2011-07-27].
  22. ↑ „Atlanta, Georgia (1900–2000)”, w: Our Georgia History. [dostęp 2008-04-02].
  23. ↑ „Ice Storms”, w: Storm Encyclopedia. [dostęp 2006-04-02].
  24. ↑ a b „Monthly Averages for Atlanta, Georgia (30303)”, w: Weather Channel. [dostęp 2008-03-23].
  25. ↑ „Monthly Averages for Hartsfield-Jackson Atlanta Int’l Airport”, w: The Weather Channel.
  26. ↑ „Climatological Normals of Atlanta”, w: Hong Kong Observatory.
  27. ↑ a b „AIA Guide to the Architecture of Atlanta”, w: University of Georgia Press. [dostęp 2011-09-28].
  28. ↑ „World’s tallest buildings – Top 200”, w: Emporis. [dostęp 2012-05-17].
  29. ↑ „City of Atlanta, «Atlanta Neighborhoods»”. atlantaga.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-16)]., w: Atlantaga.gov. [dostęp 2001-07-11].
  30. ↑ „Districts and Zones of Atlanta”, w: Emporis.com. [dostęp 2009-07-27].
  31. ↑ „Atlanta: a city of neighborhoods – Joseph F. Thompson, Robert Isbell”, w: Books.google.com. [dostęp 2012-05-17].
  32. ↑ „«City Profile: Atlanta», ''Southern Accents''”, w: Southernaccents.com. [dostęp 2012-05-17].
  33. ↑ „What do Atlanta’s big law firms see in Midtown?”, w: Atlanta Business Chronicle, 2004-11-22. [dostęp 2010-09-08].
  34. ↑ „SURFACING: EAST ATLANTA; The Signs of Chic Are Emerging”, w: The New York Times, 2005-05-29. [dostęp 2010-09-14].
  35. ↑ „An Upstart Art Scene, on Atlanta’s West Side”, w: The New York Times, 2009-11-19. [dostęp 2011-11-14].
  36. ↑ „Atlanta mayor’s race: Words of support”, w: Atlanta Journal-Constitution, 2009-11-01. [dostęp 2012-05-17].
  37. ↑ „Atlanta’s minorities see dramatic rise in homeownership”, w: Chicago Tribune, 2004-06-27. [dostęp 2012-05-17].
  38. ↑ „Atlanta MSA Growth Statistics” (PDF). metroatlantachamber.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)]., w: Metro Atlanta Chamber of Commerce, 05-2006. [dostęp 2007-09-27].
  39. ↑ „States, Counties, and Statistically Equivalent Entities”. census.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-05-06)]., w: Geographic Areas Reference Manual, U.S. Department of Commerce, 11-1994. [dostęp 2008-10-17].
  40. ↑ „Atlanta in Focus: A Profile from Census 2000”. brookings.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-01-21)]., w: The Brookings Institution, 11-2003 2007. [dostęp 2009-09-28].
  41. ↑ „Annual Estimates of the Population for Incorporated Places Over 100,000, Ranked by July 1, 2008 Population”. census.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-05)]., w: United States Census Bureau. [dostęp 2010-03-07].
  42. ↑ „Annual Estimates of the Population of Combined Statistical Areas: April 1, 2000 to July 1, 2008”. census.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-22)]., w: US Census Bureau. [dostęp 2010-03-07].
  43. ↑ „Estimated Daytime Population”, w: U.S. Census Bureau, 2005-12-06. [dostęp 2006-00-06].
  44. ↑ „Georgia – Race and Hispanic Origin for Selected Cities and Other Places: Earliest Census to 1990”, w: U.S. Census Bureau. [dostęp 2012-04-21].
  45. ↑ a b c 2022: ACS 5-Year Estimates Data Profiles (DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2024-05-19].
  46. ↑ „Atlanta emerges as a center of black entertainment”, w: New York Times, 2011-11-26. [dostęp 2012-03-24].
  47. ↑ „A census speeds Atlanta toward racially neutral ground | Political Insider”, w: Blogs.ajc.com, 2011-03-23. [dostęp 2012-05-17].
  48. ↑ „Thomas Wheatley, „Atlanta’s census numbers reveal dip in black population–and lots of people who mysteriously vanished”, w: Clatl.com, 2011-03-21. [dostęp 2011-06-27].
  49. ↑ „Governing Magazine: Atlanta and the Urban Future, July 2008”, w: Governing.com, 2008-07-01. [dostęp 2010-04-05].
  50. ↑ Census: No more Black majority in Atlanta [online], 11Alive.com, 26 sierpnia 2021 [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  51. ↑ Asian Community in Atlanta [online], Asian Studies Center [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  52. ↑ Loyal | thisisloyal.com, LGBT Adults in Large US Metropolitan Areas [online], Williams Institute [dostęp 2024-05-19] (ang.).
  53. ↑ Atlanta has been named one of the loneliest cities in the US [online], Yahoo News, 29 lutego 2024 [dostęp 2024-05-21] (ang.).
  54. ↑ a b Select Georgia, Fortune 500 List [online], Select Georgia [dostęp 2024-05-22] (ang.).
  55. ↑ Select Georgia, Atlanta's Top Companies [online], Select Georgia [dostęp 2024-05-22] (ang.).
  56. ↑ Atlanta: The Tech Mecca of the Southeast | KNOWAtlanta - Atlanta's Relocation Guide [online], knowatlanta.com [dostęp 2024-05-22] (ang.).
  57. ↑ „Atlanta’s top employers, 2006”. metroatlantachamber.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-25)]., w: metroatlantachamber.com. [dostęp 2010-02-17].
  58. ↑ Frederick Allen, Atlanta Rising, Atlanta: Longstreet Press, 1996, ISBN 1-56352-296-9, OCLC 34713129.
  59. ↑ CORPORATE OVERVIEW [online], Ameris Bank [dostęp 2024-05-22] (ang.).
  60. ↑ „The Largest Banks in the U.S.”, w: The New York Job Source, 2006-06-30. [dostęp 2007-08-22].
  61. ↑ „SunTrust Banks, Inc.”. hoovers.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-24)]., w: Hoovers. [dostęp 2007-08-22].
  62. ↑ „Beers built marble monument for Fed. Reserve”, w: Atlanta Business Chronicle, American City Business Journals, Inc. [dostęp 2007-09-27].
  63. ↑ „Plans for the 2009 BIO International Convention in Atlanta, Georgia”. biotech-now.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-02)]., w: BIOtechNOW, 2010-01-11. [dostęp 2010-05-11].
  64. ↑ Atlanta’s Biotech Scene Prepares for New Heights [online], BioSpace [dostęp 2024-05-23] (ang.).
  65. ↑ METRO ATLANTA TOP EMPLOYERS (2022–2023) [online], Metro Atlanta Chamber [dostęp 2024-05-23] (ang.).
  66. ↑ „CDC’s Origins and Malaria”, w: cdc.gov. [dostęp 2011-03-23].
  67. ↑ Josh Green, Report: Atlanta has lowest homeless rate among American metros [online], Urbanize Atlanta, 12 lipca 2023 [dostęp 2024-05-21] (ang.).
  68. ↑ „Cox Enterprises, Inc. Reaches Agreement to Acquire Public Minority Stake in Cox Communications, Inc”, w: Cox Enterprises. [dostęp 2010-08-04].
  69. ↑ „Emory University, Admission, «Atlanta and the South»”, w: Emory.edu. [dostęp 2012-05-17].
  70. ↑ „Introduction in Atlanta at Frommer’s”, w: Frommers.com. [dostęp 2011-06-27].
  71. ↑ „Pickin’ on Peachtree: a History of Country Music in Atlanta, Georgia”, w: Books.google.com. [dostęp 2012-05-17].
  72. ↑ „Michael C. Carlos Museum Pictures, Atlanta, GA”, w: AOL Travel. [dostęp 2011-06-27].
  73. ↑ „Zombie Apocalypse? Atlanta Says Bring It On”, w: New York Times, 2011-10-18. [dostęp 2012-05-17].
  74. ↑ „Atlanta the new 'zombie capital”. blogs.ajc.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-30)]., w: Atlanta Journal-Constitution, 2011-10-19. [dostęp 2012-05-17].
  75. ↑ a b „Office of Travel and Tourism Industries, «Overseas Visitation Estimates for U.S. States, Cities and Census Regions: 2010»”. tinet.ita.doc.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-29)]., w: tinet.ita.doc.gov. [dostęp 2012-05-17].
  76. ↑ „Members & Donors | About Us”. georgiaaquarium.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-09)]., w: Georgia Aquarium, 2005-11-23. [dostęp 2011-06-27].
  77. ↑ „Pandas to Present”. zooatlanta.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-22)]., w: Zooatlanta.org. [dostęp 2011-06-27].
  78. ↑ HVS Market Pulse – Recent Lodging Trends and Outlook for Atlanta, Georgia | By Brett Testa [online], Hospitality Net [dostęp 2024-05-23] (ang.).
  79. ↑ US tourism top cities stats round-up post [online], Xola, 17 czerwca 2022 [dostęp 2024-05-23] (ang.).
  80. ↑ „Frommer’s best bets for dining in Atlanta”, w: MSNBC, 2006-05-30. [dostęp 2011-06-27].
  81. ↑ „The New New South”, w: The Wall Street Journal, 2011-04-16. [dostęp 2011-04-16].
  82. ↑ „Atlanta serves sophisticated Southern”, w: Travel.nytimes.com, 2011-05-06. [dostęp 2012-05-17].
  83. ↑ „Highway to heaven | Cover Story | Creative Loafing Atlanta”, w: Clatl.com, 2004-06-24. [dostęp 2011-06-27].
  84. ↑ Mallory Mattingly, Chick-fil-A Set New Sales Record Last Year [online], Movieguide | The Family Guide to Movies & Entertainment, 12 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-23] (ang.).
  85. ↑ „The Varsity: What’ll Ya Have”, w: The Varsity. [dostęp 2007-05-17].
  86. ↑ Pew: More Georgians Remain Religious Compared to US [online], WABE, 14 maja 2015 [dostęp 2024-05-21] (ang.).
  87. ↑ Atlanta-Sandy Springs-Alpharetta, GA Metro Area - Metro Area Membership Report (1980) [online], thearda.com [dostęp 2024-05-21].
  88. ↑ a b c d e Atlanta-Sandy Springs-Alpharetta, GA Metro Area - Metro Area Membership Report (2020) [online], thearda.com [dostęp 2024-05-21].
  89. ↑ „Catholic Population Officially Leaps To 650,000”. georgiabulletin.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-13)]., w: georgiabulletin.org, 2007-09-06. [dostęp 2008-10-14].
  90. ↑ Insa Pruisken, What is the Place for Megachurches? A Comparison of 22 American Cities Based on the Causes of Effects Approach 1, „Sociological Forum”, 38 (1), 2023, s. 169–191, DOI: 10.1111/socf.12879, ISSN 0884-8971 [dostęp 2024-05-21] (ang.).
  91. ↑ A.J.T. Intern, Our Jewish Atlanta Home [online], Atlanta Jewish Times, 10 kwietnia 2019 [dostęp 2024-05-21] (ang.).
  92. ↑ Census: Seattle the least-religious big city, Atlanta the most observant [online], The Washington Times [dostęp 2024-05-21] (ang.).
  93. ↑ a b „Tongue Twisters”, ''Atlanta'' magazine”, w: Books.google.com. [dostęp 2012-05-17].
  94. ↑ „«The Story of the Braves», w: Atlanta Braves. [dostęp 2008-04-28].
  95. ↑ „«History: Atlanta Falcons». atlantafalcons.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-25)]., w: Atlanta Falcons. [dostęp 2008-04-29].
  96. ↑ How many Super Bowls have Atlanta Falcons won? List of championships, appearances, last Super Bowl win | DAZN News US [online], DAZN, 2 maja 2023 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  97. ↑ Demetrius Bell, Why Atlanta is a Soccer City [online], Discover Atlanta, 26 lipca 2023 [dostęp 2024-05-25] (ang.).
  98. ↑ „Peachtree race director deflects praise to others”, w: Atlanta Business Chronicle. [dostęp 2008-10-01].
  99. ↑ Olympic Athletes Born in Atlanta [online], Ranker [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  100. ↑ Deion and Vick Don’t Make the Cut: Top Five Greatest Athletes in Atlanta Sports History [online], VOX ATL, 16 czerwca 2023 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  101. ↑ „Atlanta a National Geographic Traveler 'Place of a Lifetime’ | Inside Access”. blogs.ajc.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-30)]., w: Blogs.ajc.com, 2009-09-17. [dostęp 2011-06-27].
  102. ↑ „«List of parks, alphabetical», City of Atlanta”, w: Atlantaga.gov, 2011-11-27. [dostęp 2012-05-17].
  103. ↑ „Atlanta BeltLine”, w: Beltline.org. [dostęp 2011-06-27].
  104. ↑ „Tree Cover % – How Does Your City Measure Up? | DeepRoot Blog”, w: Deeproot.com, 2010-04-25. [dostęp 2011-06-27].
  105. ↑ ”Atlanta City Councilman H Lamar Willis”, w: H Lamar Willis. [dostęp 2011-07-09].
  106. ↑ „Mayors of Atlanta, Georgia”, w: The Political Graveyard. [dostęp 2008-03-07].
  107. ↑ „Shirley Franklin: Mayor of Atlanta”, w: City Mayors, 2007-11-14. [dostęp 2008-01-27].
  108. ↑ „Atlanta’s former mayor sentenced to prison”, w: CNN. [dostęp 2008-01-02].
  109. ↑ Georgia presidential election results 2020: Live results and polls [online], nbcnews.com [dostęp 2024-05-24].
  110. ↑ „How to create a safer Atlanta”, w: The Atlanta Journal-Constitution, 2010-11-01. [dostęp 2010-12-13].
  111. ↑ a b Atlanta Crime Rates in Historical Perspective (2009-2021) [online], The Atlanta Regional Commission (ARC) [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  112. ↑ Melissa Koenig, Atlanta's crime wave spirals out of control [online], Mail Online, 21 lutego 2022 [dostęp 2024-05-24].
  113. ↑ Elisha Fieldstadt, Highest murder rates in the U.S. - The most deadly cities [online], cbsnews.com, 23 lutego 2022 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  114. ↑ a b Katie Krueger, Atlanta Crime Rate and Safest Neighborhoods [online], Deep Sentinel, 22 stycznia 2024 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  115. ↑ David Bass, New report seeks to ease spike in Atlanta crime, restore community safety [online], Georgia Center For Opportunity, 7 września 2023 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  116. ↑ Daniel Dale, Fact check: Contrary to Trump’s claims, Atlanta murder is down sharply this year and nowhere near a record | CNN Politics [online], CNN, 24 sierpnia 2023 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  117. ↑ Atlanta, GA Crime Rate and Statistics [2024 Updated] [online], The Law Office of Delisa Williams PC, 3 marca 2024 [dostęp 2024-05-24] (ang.).
  118. ↑ „School Stats: Atlanta City”. school-stats.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-29)]., w: school-stats.com. [dostęp 2010-06-09].
  119. ↑ „America’s biggest teacher and principal cheating scandal unfolds in Atlanta”, w: The Christian Science Monitor, 2011-07-05. [dostęp 2012-06-04].
  120. ↑ Visit Atlanta Colleges - Take a Tour of Atlanta, GA Colleges [online], Discover Atlanta [dostęp 2024-05-25] (ang.).
  121. ↑ „«Atlanta-Sandy Springs-Marietta, GA Metro Area», part of „Missed Opportunity: Transit and Jobs in Metropolitan America”, w: Brookings Institute. [dostęp 2012-05-17].
  122. ↑ „Heavy Rail Transit Ridership Report”. apta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-08)]., w: American Public Transportation Association. [dostęp 2011-09-18].
  123. ↑ „Atlanta: Smart Travel Tips”. fodors.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-18)]., w: Fodor’s, Fodor’s Travel. [dostęp 2009-08-28].
  124. ↑ „Atlanta pollution going nowhere”, w: USA Today. [dostęp 2009-01-28].
  125. ↑ „Atlanta traffic the worst in America”, 2008-05-01. [dostęp 2010-06-27].
  126. ↑ „Atlanta airport still the „busiest”: Hartsfield-Jackson nips Chicago’s O’hare for second year in a row”. ajc.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-06)]., w: Atlanta Journal-Constitution, 2007-01-04. [dostęp 2008-09-28].
  127. ↑ „«ATL Fact Sheet», Hartsfield-Jackson Atlanta International Airport”. atlanta-airport.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-30)]., w: Atlanta-airport.com. [dostęp 2012-05-17].
  128. ↑ „Delta Invites Customers to Improve Their Handicap with New Service to Hilton Head, Expanded Service to Myrtle Beach”, w: News.delta.com. [dostęp 2010-04-05].
  129. ↑ List of Foreign Embassies and Consulates in Atlanta [online], embassies.net [dostęp 2024-05-25] (ang.).
  130. ↑ Sister Cities [online], atlsistercities [dostęp 2024-05-25] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Atlanta&oldid=75020913”