Maciej Kluska
Maciej Kluska (ur. 17 stycznia 1871 w Posadzie Olchowskiej, zm. 28 lutego 1967 w Sanoku) – polski działacz samorządowy i społeczny.
.jpg) Maciej Kluska (1928) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Narodowość |
polska |
Życiorys
edytuj
Urodził się 17 stycznia 1871 w Sanoku[1][2][a]. Pochodził z rodziny rolniczej[3]. Był synem Marcina i Marii z domu Kozioł[1][4][5]. Ukończył cztery lasy szkoły powszechnej[2]. Początkowo pomagał rodzicom w pracy rolnej, a po odbyciu służby wojskowej w szeregach 45 pułku piechoty i zawarciu małżeństwa przez wiele lat samodzielnie prowadził własne gospodarstwo rolne, łącząc zajęcie rolnika z pełnionymi funkcjami i posadami[1][2][6][5]. Był zatrudniony w charakterze oglądacza bydła w skupie, a potem w rzeźni (istniejącej od 1902 w Posadzie Olchowskiej)[3]. Pełnił też funkcję gminnego policjanta[3]. Był założycielem i na przestrzeni 30 lat prezesem Kasy Raiffeisena–Kasy Stefczyka[4]. Od 2 marca 1904 do 20 marca 1931 przez 27 lat sprawował stanowisko naczelnika gminy Posada Olchowska[4][3]. Na początku grudnia 1913 został zawieszony w urzędowaniu w związku z aferą emigracyjną Grossów[7]. Dochodzenie w tej sprawie wobec niego ostało wycofane 4 kwietnia 1914, w związku z czym Kluska powrócił do urzędowania[8].
Był inicjatorem wybudowania domu gminnego Posady Olchowskiej, wzniesionego w latach 1905-1907[2][9]. Na Posadzie przyczynił się do powstania gmachu szkoły im. Tadeusza Kościuszki i do rozbudowy szkoły im. Klementyny Hoffmanowej[2]. Od około 1912 był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, wybrany z grupy gmin wiejskich[10][11][12]. W Radzie 18 lutego 1913 został wybrany do składu komisji rewizyjnej[13]. Podczas I wojny światowej działał na rzecz ulokowania i wyżywienia legionistów, którzy zatrzymali się w Posadzie Olchowskiej[4]. Na początku XX wieku był jednym z inicjatorów budowy kościoła na Posadzie[14]. Potem utworzył Komitetu Budowy Kościoła Filialnego, w którym formalnie pełnił funkcję skarbnika i którego był faktycznym kierownikiem podczas budowy w latach 1926-1931, w rezultacie czego wzniesiono kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa[2][15][16][17][14]. Ufundował witraża z wizerunkiem św. Macieja, umieszczony w kaplicy Matki Bożej tej świątyni[14]. W 1929 był zastępcą przewodniczącego rady Komunalnej Kasy Oszczędności powiatu sanockiego z siedzibą w Sanoku[18].
W 1929 obchodził uroczyście 25-lecie piastowania swojego urzędu samorządowego[3]. Do końca istnienia samodzielnej gminy Posada Olchowska był członkiem jego rady[5]. Jako naczelnik gminy w 1931 był jednym z jej reprezentantów w komisjach, które miały prowadzić rozmowy w Wydziale Powiatowym Sanoka w sprawie przyłączenia gminy do miasta Sanoka[19][20] (przyłączenie wsi do miasta weszło w życie z dniem 1 kwietnia 1931[21]). W tym samym roku został członkiem Zarządu Tymczasowego Sanoka w czasie przyłączenia do miasta Posady Olchowskiej[22][23]. Został też członkiem Rady połączonych gmin, zebranej 1 lutego 1932[22]. Pełniąc mandat należał do BBWR[6]. Potem był radnym Rady Miejskiej Sanoka od 1934[24]. Przed 1939 zamieszkiwał przy ulicy Kazimierza Lipińskiego 65[4].
Maciej Kluska zmarł 28 lutego 1967[1][3]. Został pochowany na Cmentarzu Posada w Sanoku[25]. Od 8 lutego 1897 był żonaty z Katarzyną z domu Drwięga (1878-1954)[1].
Przed 1939 był określany w Sanoku jako Maciej Kluska starszy[2]. W Posadzie Olchowskiej żył i działał także inny Maciej Kluska, określany jako młodszy (ur. 1891, syn Andrzeja, żołnierz, ślusarz, w latach 1928-1928 zastępca naczelnika gminy Posada Olchowskam do 1931 radny tejże gminy, w 1939 wybrany radnym miejskim w Sanoku)[26][27][5].
Upamiętnienie
edytujJeszcze w czasie istnienia wsi Posada Olchowska została tamże ustanowiona ulica imienia Macieja Kluski[28]. Po przyłączeniu wsi do Sanoka grupa mieszkańców złożyła pismo protestacyjne w tym zakresie, uznając że uhonorowany nie zasłużył na to wyróżnienie[25]. W 1948, z inicjatywy radnego Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, Kazimierza Granata, ulica Macieja Kluski została przemianowana na ulicę Stefana Okrzei[29]. W toku zmian nazw ulic w Sanoku uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku w grudniu 1989 część ulicy Stefana Okrzei została zmieniona na ulicę Macieja Kluski[30].
Uwagi
edytuj- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 63 Tutaj podano dzień 1 stycznia 1871, który został też umieszczony na inskrypcji nagrobnej
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 111 (poz. 8).
- ↑ a b c d e f g Sprawy 1938 ↓, s. 8.
- ↑ a b c d e f Bałda 2012 ↓, s. 63.
- ↑ a b c d e Sprawy 1938 ↓, s. 8, 38.
- ↑ a b c d Bałda 2012 ↓, s. 57.
- ↑ a b Sołtys 1995 ↓, s. 514, 515.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 50, s. 3, 7 grudnia 1913.
- ↑ Kronika. Rehabilitacya. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 26, s. 3, 21 czerwca 1914.
- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 29-30.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 461-462.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 468-469.
- ↑ Alojzy Zielecki: W epoce autonomii galicyjskiej. Struktury organizacyjne miasta / Budownictwo i gospodarka komunalna / Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 356. ISBN 83-86077-57-3.
- ↑ Z Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 9, s. 1, 23 lutego 1913.
- ↑ a b c Historia parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa Sanok-Posada. nspj-sanok.pl. [dostęp 2021-06-03].
- ↑ Leszek Puchała. Mimo wielu przeciwności.... „Tygodnik Sanocki”. Nr 18, s. 6, 5 maja 1995.
- ↑ Sołtys 1995 ↓, s. 559.
- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 67.
- ↑ Do Wszystkich Zwierzchności w powiecie. „Dziennik Urzędowy Powiatu Sanockiego”. Nr 44, s. 1, 15 kwietnia 1929.
- ↑ Sołtys 1995 ↓, s. 511.
- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 58.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 86, poz. 668
- ↑ a b Drwięga 2008 ↓, s. 41.
- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 59.
- ↑ Drwięga 2008 ↓, s. 43.
- ↑ a b Bałda 2012 ↓, s. 62.
- ↑ Sprawy 1938 ↓, s. 14, 32.
- ↑ Drwięga 2008 ↓, s. 49.
- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 60.
- ↑ Bałda 2012 ↓, s. 107.
- ↑ Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 310, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
Bibliografia
edytuj- Akta miasta Sanoka. Sprawy odznaczeń i wyróżnień 1937–1938. Sanok: 1938, s. 1-57.
- Wojciech Sołtys: Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939. Życie gospodarcze, społeczne i polityczne. Miasto i jego ludzie / Stosunki społeczno-polityczne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 501-566. ISBN 83-86077-57-3.
- Marek Drwięga. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 35-92, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 1-194. ISBN 978-83-935385-7-7.