Dom gminny Posady Olchowskiej w Sanoku
Dom gminny Posady Olchowskiej – budynek w Sanoku.
 Dom gminny (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
Położenie na mapie Sanoka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°32′57,5″N 22°12′53,2″E/49,549306 22,214778
| |
Został wybudowany od 1905 do 1907 i od tego czasu mieścił władze ówczesnej gminy Posada Olchowska (przyłączonej do Sanoka w 1931 i obecnie stanowiącej dzielnicę miasta). Budynek poświęcił ks. proboszcz Bronisław Stasicki[1]. Budynek pierwotnie był pod numerem 158[2].
Inicjatywa powstania obiektu wyszła od naczelnika Macieja Kluski, który zdecydował o stworzeniu centrum scalającego wszystkie urzędy gminne. Budowę rozpoczęto w 1905, a ukończono we wrześniu 1907 roku. Cechą wyróżniającą jest wysoka eklektyczna, neobarokowa wieżyczka, w zamierzeniu Juliusza Padlewskiego mieszcząca dzwon i zegar.
Od początku w budynku umieszczono działalność Kółka Rolniczego i kantoru Kasy Raiffeisena. Działały tam też Towarzystwo Szkoły Ludowej, Czytelnia Ludowa[3]. W pomieszczeniach parterowych została stworzona kancelaria naczelnika, sala posiedzeń, biuro policji gminnej, areszt, sklep i magazyn. Lokale na piętrze zostały przeznaczone do wynajmu. Przed 1914 działał sklep Wiesiołka[4]. Około 1930 w budynku mieścił się sklep towarów mieszanych (właśc. Jan Kościński) oraz Kasa Stefczyka w Posadzie Olchowskiej[5][6], a w połowie lat 30. także Czytelnia Ludowa im. Marszałka Piłsudskiego w Sanoku oraz Objazdowy Urząd Miar[7]. Do wybuchu II wojny światowej w 1939 w obiekcie działała Komenda Obwodu Straży Granicznej „Sanok”[8][9], którą już podczas kampanii wrześniowej 9 września 1939 przeniesiono do Sambora.
Po wojnie w budynku swoją siedzibę przez pewien czas miało Państwowe Gimnazjum Przemysłowe (później przeniesione nieopodal, do siedziby przy ulicy Stróżowskiej), a następnie Dom Nauczyciela tejże placówki.
W 2001[potrzebny przypis] w budynku powstała własność wspólnoty mieszkaniowej.
Od 2002 budynek był remontowany. 13 września 2009 na fasadzie frontowej budynku została ustanowiona tablica pamiątkowa. Inskrypcja na tablicy brzmi: „Ku pamięci 100 rocznicy wybudowania Ratusza Gminnego i 80. rocznicy włączenia Gminy Posada Olchowska do miasta Sanoka, dla uczczenia dorobku pokoleń. Wdzięczni mieszkańcy Posady. Sanok, wrzesień 2009 r.”. Uroczystego odsłonięcia tablicy dokonał najstarszy wówczas mieszkaniec dzielnicy Posada, Zbigniew Wolwowicz[10]. Tego samego dnia w budynku został uruchomiony mechanizm odtwarzający zarejestrowaną melodię hymnu Czerkiesów, stanowiący hymn dzielnicy pt. „Sowa na gaju” (wykonywaną przez trębacza Mateusza Wołczańskiego). Utwór jest emitowany trzy razy dziennie[11].
Budynek został wpisany do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015[12].
Przypisy
edytuj- ↑ Kronika. Uroczystość poświęcenie budynku urzędu gminnego Posady Olchowskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 193 z 22 września 1907.
- ↑ Alojzy Zielecki, Budownictwo i gospodarka komunalna, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 398.
- ↑ Życiorys Maciej Kluski). W: Akta miasta Sanoka. Sprawy odznaczeń i wyróżnień 1937–1938. Sanok: 1938, s. 8.
- ↑ Maria Łapiszczak: Sanok na dawnej pocztówce i fotografii. Cz. II. Sanok: 2001, s. 10. ISBN 83-915388-1-8.
- ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 30. ISBN 978-83-935385-7-7.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 420. ISBN 978-83-60380-26-0.
- ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 290. ISBN 978-83-60380-41-3.
- ↑ Wojciech Wesołkin. Pamiętnik od czasu wyjazdu z domu... (fragmenty). Wprowadzenie. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 193, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 31. ISBN 978-83-935385-7-7.
- ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 178. ISBN 978-83-935385-7-7.
- ↑ Waldemar Och. Kalendarium sanockie 2005-2010. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 277, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ Zarządzenie Burmistrza Miasta Sanoka nr 42/2015 z 9 marca 2015. bip.um.sanok.pl, 2015-03-09. s. 3. [dostęp 2016-10-20].
Bibliografia
edytuj- Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 29-31. ISBN 978-83-935385-7-7.
- Bartosz Błażewicz. Ratusz na Posadzie z „Sową na gaju”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 28 (922), s. 6, 10 lipca 2009.