Lista państw Afryki
lista w projekcie Wikimedia
Lista państw Afryki – lista państw i terytoriów zależnych Afryki.
Na terenie Afryki znajdują się 54 państwa uznawane na arenie międzynarodowej. Ponadto niewielkie fragmenty lądów zaliczane tradycyjnie do kontynentu afrykańskiego stanowią integralne części terytoriów dwóch państw europejskich – Hiszpanii (Ceuta, Melilla, Wyspy Kanaryjskie) i Portugalii (Azory i Madera); a także jednego azjatyckiego – Jemenu (Sokotra). Dodatkowo do Afryki zalicza się cztery terytoria zależne Francji i Wielkiej Brytanii. W Afryce funkcjonują również dwa państwa nieuznawane – Sahara Zachodnia i Somaliland.
Największym państwem afrykańskim jest Algieria (2 381 740 km²), a najmniejszym – Seszele (455 km²), przy czym najmniejszym państwem położonym na stałym lądzie jest Gambia (11 300 km²). Najbardziej zaludnionym państwem jest natomiast Nigeria (225 082 083 mieszkańców), a najmniej zaludnionym – również Seszele (97 017 mieszkańców), przy czym najmniej zaludnionym państwem położonym na stałym lądzie jest Dżibuti (957 723 mieszkańców).
Mapa polityczna
edytuj.svg)
Lista państw
edytuj| Flaga | Godło | Nazwa państwa[1] | Stolica[1] | Pełna nazwa państwa[1] | Język urzędowy[2] | Powierzchnia[2] | Liczba ludności[2] | Waluta[2] | Głowa państwa |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Algieria الجزائر (arabski) ⵍⴻⵣⴰⵢⴻⵔ (berberyjski) |
Algier | Algierska Republika Ludowo-Demokratyczna الديمقراطية الشعبية الجمهورية الجزائرية (arabski) ⵟⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴻⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⴻⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⵣⵣⴰⵢⵔⵉⵜ (berberyjski) |
arabski, berberyjski | 2 381 740 km² | 44 178 884 | dinar algierski | prez. Abd al-Madżid Tabbun | |
 |
 |
Angola Angola |
Luanda | Republika Angoli República de Angola |
portugalski | 1 246 700 km² | 34 795 287 | kwanza | prez. João Lourenço |
 |
 |
Benin Bénin |
Porto-Novo[a] | Republika Beninu République du Bénin |
francuski | 112 622 km² | 13 754 688 | frank CFA | prez. Patrice Talon |
 |
 |
Botswana Botswana (angielski) Botswana (tswana) |
Gaborone | Republika Botswany Republic of Botswana (angielski) Lefatshe la Botswana (tswana) |
angielski, tswana | 581 730 km² | 2 384 246 | pula | prez. Mokgweetsi Masisi |
 |
 |
Burkina Faso Burkina Faso |
Wagadugu | Burkina Faso Burkina Faso |
francuski | 274 200 km² | 21 935 389 | frank CFA | p.o. prez. Ibrahim Traore |
 |
 |
Burundi Burundi (francuski) Uburundi (kirundi) |
Gitega[b] | Republika Burundi République du Burundi (francuski) Republika y’Uburundi (kirundi) |
francuski, rundi | 27 830 km² | 12 696 478 | frank burundyjski | prez. Evariste Ndayishimiye |
 |
 |
Czad تشاد (arabski) Tchad (francuski) |
Ndżamena | Republika Czadu جمهوريّة تشاد (arabski) République du Tchad (francuski) |
arabski, francuski | 1 284 000 km² | 17 963 211 | frank CFA | przew. Mahamat Déby Itno |
 |
.svg) |
Demokratyczna Republika Konga République démocratique du Congo |
Kinszasa | Demokratyczna Republika Konga République démocratique du Congo |
francuski | 2 344 858 km² | 108 407 721 | frank kongijski | prez. Félix Tshisekedi |
 |
 |
Dżibuti جيبوتي (arabski) Djibouti (francuski) |
Dżibuti | Republika Dżibuti جمهورية جيبوتي (arabski) République du Djibouti (francuski) |
arabski, francuski | 23 200 km² | 957 723 | frank dżibutyjski | prez. Ismail Omar Guelleh |
 |
.svg) |
Egipt[c] مصر |
Kair | Arabska Republika Egiptu جمهوريّة مصر العربيّة |
arabski | 1 001 450 km² | 107 770 524 | funt egipski | prez. Abd al-Fattah as-Sisi |
 |
.svg) |
Erytrea إرتريا (arabski) ኤርትራ (tigrinia) |
Asmara | Państwo Erytrea دولة إرتريا (arabski) ሃግሬ ኤርትራ (tigrinia) |
arabski, tigrinia | 117 600 km² | 6 209 262 | nakfa | prez. Isajas Afewerki |
 |
 |
Eswatini Eswatini (angielski) eSwatini (suazi) |
Mbabane[d] | Królestwo Eswatini Kingdom of Eswatini (angielski) Umbuso weSwatini (suazi) |
angielski, suazi | 17 364 km² | 1 121 761 | lilangeni | król Mswati III |
 |
 |
Etiopia ኢትዮጵያ |
Addis Abeba | Federalna Demokratyczna Republika Etiopii የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ |
amharski | 1 104 300 km² | 113 656 596 | birr | prez. Sahle-Work Zewde |
 |
 |
Gabon Gabon |
Libreville | Republika Gabońska République Gabonaise |
francuski | 267 667 km² | 2 340 613 | frank CFA | p.o. prez. Brice Clotaire Oligui Nguema |
 |
 |
Gambia Gambia |
Bandżul | Republika Gambii Republic of the Gambia |
angielski | 11 300 km² | 2 413 403 | dalasi | prez. Adama Barrow |
 |
 |
Ghana Ghana |
Akra | Republika Ghany Republic of Ghana |
angielski | 238 533 km² | 33 107 275 | cedi | prez. Nana Akufo-Addo |
 |
 |
Gwinea Guinée |
Konakry | Republika Gwinei République de Guinée |
francuski | 245 857 km² | 13 237 832 | frank gwinejski | p.o. prez. Mamady Doumbouya |
 |
 |
Gwinea Bissau Guiné-Bissau |
Bissau | Republika Gwinei Bissau República da Guiné-Bissau |
portugalski | 36 125 km² | 2 026 778 | frank CFA | prez. Umaro Sissoco Embaló |
 |
 |
Gwinea Równikowa Guinée Équatoriale (francuski) Guinea Ecuatorial (hiszpański) Guiné Equatorial (portugalski) |
Malabo | Republika Gwinei Równikowej République de Guinée Équatoriale (francuski) República de Guinea Ecuatorial (hiszpański) República da Guiné Equatorial (portugalski) |
francuski, hiszpański, portugalski |
28 051 km² | 1 679 172 | frank CFA | prez. Teodoro Mbasogo |
 |
 |
Kamerun Cameroon (angielski) Cameroun (francuski) |
Jaunde | Republika Kamerunu Republic of Cameroon (angielski) République du Cameroun (francuski) |
angielski, francuski | 475 440 km² | 29 321 637 | frank CFA | prez. Paul Biya |
 |
 |
Kenia Kenya (angielski) Kenya (suahili) |
Nairobi | Republika Kenii Republic of Kenya (angielski) Jamhuri ya Kenya (suahili) |
angielski, suahili | 580 367 km² | 55 864 655 | szyling kenijski | prez. Uhuru Kenyatta |
 |
 |
Komory جزر القمر (arabski) Comoros (francuski) Komori (komoryjski) |
Moroni | Związek Komorów الاتحاد القمري (arabski) Union des Comores (francuski) Udzima wa Komori (komoryjski) |
arabski, francuski, komoryjski |
2235 km² | 876 437 | frank komoryjski | prez. Azali Assoumani |
 |
 |
Kongo Congo |
Brazzaville | Republika Konga République du Congo |
francuski | 342 000 km² | 5 546 307 | frank CFA | prez. Denis Sassou-Nguesso |
 |
 |
Lesotho Lesotho (angielski) Lesotho (sotho) |
Maseru | Królestwo Lesotho Kingdom of Lesotho (angielski) Muso oa Lesotho (sotho) |
angielski, sotho | 30 355 km² | 2 193 970 | loti | król Letsie III |
 |
 |
Liberia Liberia |
Monrovia | Republika Liberii Republic of Liberia |
angielski | 111 369 km² | 5 358 483 | dolar liberyjski | prez. George Weah |
 |
 |
Libia ليبيا |
Trypolis | Państwo Libia دولة ليبيا |
arabski | 1 759 540 km² | 7 137 931 | dinar libijski | przew. Muhammad al-Manfi |
 |
 |
Madagaskar Madagascar (francuski) Madagasikara (malgaski) |
Antananarywa | Republika Madagaskaru République de Madagascar (francuski) Repoblikan’I Madagasikara (malgaski) |
francuski, malgaski | 587 041 km² | 28 172 462 | ariary | prez. Andry Rajoelina |
 |
 |
Malawi Malawi (angielski) Malaŵi (czewa) |
Lilongwe | Republika Malawi Republic of Malawi (angielski) Dziko la Malaŵi (czewa) |
angielski, czewa | 118 484 km² | 20 794 353 | kwacha malawijska | prez. Lazarus Chakwera |
 |
 |
Mali Mali |
Bamako | Republika Mali République du Mali |
francuski | 1 240 192 km² | 20 741 769 | frank CFA | p.o. prez. Assimi Goita |
 |
 |
Maroko المغرب (arabski) ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ (berberyjski) |
Rabat | Królestwo Maroka المملكة المغربية (arabski) ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ (berberyjski) |
arabski, berberyjski | 716 550 km² | 36 738 229 | dirham marokański | król Muhammad VI |
 |
 |
Mauretania موريتانيا (arabskie) Mauritanie (francuskie) |
Nawakszut | Islamska Republika Mauretanii الجمهورية الإسلامية الموريتانية (arabski) République Islamique de Mauritanie (francuski) |
arabski | 1 030 700 km² | 4 161 925 | ugija | prez. Muhammad al-Ghazwani |
 |
 |
Mauritius Mauritius (angielski) Maurice (francuski) |
Port Louis | Republika Mauritiusu Republic of Mauritius (angielski) République de Maurice (francuski) |
angielski, francuski | 2040 km² | 1 308 222 | rupia maurytyjska | prez. Prithvirajsing Roopun |
 |
 |
Mozambik Moçambique |
Maputo | Republika Mozambiku República de Moçambique |
portugalski | 799 380 km² | 31 693 239 | metical | prez. Filipe Nyusi |
 |
 |
Namibia Namibia |
Windhuk | Republika Namibii Republic of Namibia |
angielski | 824 292 km² | 2 727 409 | dolar namibijski | prez. Hage Geingob |
 |
 |
Niger Niger |
Niamey | Republika Nigru République du Niger |
francuski | 1 267 000 km² | 24 484 587 | frank CFA | prez. Mohamed Bazoum |
 |
 |
Nigeria Nigeria |
Abudża | Federalna Republika Nigerii Federal Republic of Nigeria |
angielski | 923 768 km² | 225 082 083 | naira | prez. Bola Tinubu |
 |
.svg) |
Południowa Afryka South Africa (angielski) Suid-Afrika (afrikaans) |
Pretoria[e] Kapsztad Bloemfontein |
Republika Południowej Afryki Republic of South Africa (angielski) Republiek van Suid-Afrika (afrikaans) |
angielski i in.[f] | 1 219 090 km² | 57 516 665 | rand | prez. Cyril Ramaphosa |
 |
 |
Republika Środkowoafrykańska République centrafricaine (francuski) Ködörösêse tî Bêafrîka (sango) |
Bangi | Republika Środkowoafrykańska République centrafricaine (francuski) Ködörösêse tî Bêafrîka (sango) |
francuski, sango | 622 984 km² | 5 454 533 | frank CFA bitcoin |
prez. Faustin Touadéra |
 |
 |
Republika Zielonego Przylądka Cabo Verde |
Praia | Republika Zielonego Przylądka República de Cabo Verde |
portugalski | 4033 km² | 596 707 | escudo | prez. José Maria Neves |
 |
 |
Rwanda Rwanda (angielski) Rwanda (francuski) Rwanda (rwanda) |
Kigali | Republika Rwandy Republic of Rwanda (angielski) République du Rwanda (francuski) Repubulika y’u Rwanda (rwanda) |
angielski, francuski, rwanda |
26 338 km² | 13 173 730 | frank rwandyjski | prez. Paul Kagame |
 |
 |
Senegal Sénégal |
Dakar | Republika Senegalu République du Sénégal |
francuski | 196 722 km² | 17 923 036 | frank CFA | prez. Macky Sall |
 |
 |
Seszele Seychelles (angielski) Seychelles (francuski) Sesel (seszelski) |
Victoria | Republika Seszeli Republic of Seychelles (angielski) République des Seychelles (francuski) Repiblik Sesel (seszelski) |
angielski, francuski, seszelski |
455 km² | 97 017 | rupia seszelska | prez. Wavel Ramkalawan |
 |
 |
Sierra Leone Sierra Leone |
Freetown | Republika Sierra Leone Republic of Sierra Leone |
angielski | 71 740 km² | 8 692 606 | leone | prez. Julius Maada Bio |
 |
 |
Somalia الصومال (arabski) Soomaaliya (somalijski) |
Mogadiszu | Federalna Republika Somalii جمهورية الصومال الفدرالية (arabski) Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya (somalijski) |
arabski, somalijski | 637 657 km² | 12 386 248 | szyling somalijski | prez. Hassan Mohamud |
 |
 |
Sudan Sudan (angielski) السودان (arabski) |
Chartum | Republika Sudanu Republic of the Sudan (angielski) جمهورية السودان (arabski) |
angielski, arabski | 1 861 484 km² | 47 958 856 | funt sudański | przew. Abd al-Burhan |
 |
 |
Sudan Południowy South Sudan |
Dżuba | Republika Sudanu Południowego Republic of South Sudan |
angielski | 644 329 km² | 11 544 905 | funt południowo- sudański |
prez. Salva Kiir Mayardit |
 |
 |
Tanzania Tanzania (angielski) Tanzania (suahili) |
Dodoma | Zjednoczona Republika Tanzanii United Republic of Tanzania (angielski) Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (suahili) |
angielski, suahili | 947 300 km² | 63 852 892 | szyling tanzański | prez. Samia Hassan Suluhu |
 |
 |
Togo Togo |
Lomé | Republika Togijska Republique togolaise |
francuski | 56 785 km² | 8 492 333 | frank CFA | prez. Faure Gnassingbé |
 |
 |
Tunezja تونس (arabski) Tunisie (arabski) |
Tunis | Republika Tunezyjska الجمهورية التونسية (arabski) République tunisienne (francuski) |
arabski, francuski | 163 610 km² | 11 896 972 | dinar tunezyjski | prez. Kajs Su’ajjid |
 |
 |
Uganda Uganda (angielski) Uganda (suahili) |
Kampala | Republika Ugandy Republic of Uganda (angielski) Jamhuri ya Ugandaa nne (suahili) |
angielski, suahili | 241 038 km² | 46 205 893 | szyling ugandyjski | prez. Yoweri Museveni |
 |
 |
Wybrzeże Kości Słoniowej Côte d’Ivoire |
Jamusukro | Republika Wybrzeża Kości Słoniowej République de Côte d’Ivoire |
francuski | 322 463 km² | 28 713 423 | frank CFA | prez. Alassane Ouattara |
 |
 |
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca São Tomé e Príncipe |
São Tomé | Demokratyczna Republika Wysp Świętego Tomasza i Książęcej República Democrática de São Tomé e Príncipe |
portugalski | 964 km² | 217 164 | dobra | prez. Carlos Vila Nova |
 |
 |
Zambia Zambia |
Lusaka | Republika Zambii Republic of Zambia |
angielski | 752 618 km² | 19 642 123 | kwacha zambijska | prez. Hakainde Hichilema |
 |
 |
Zimbabwe Zimbabwe |
Harare | Republika Zimbabwe Republic of Zimbabwe |
angielski i in.[g] | 390 757 km² | 15 121 004 | dolar amerykański | prez. Emmerson Mnangagwa |
Lista państw, których główna część położona jest poza Afryką
edytuj| Flaga | Godło | Nazwa państwa[1] | Stolica[1] | Pełna nazwa państwa[1] | Język urzędowy[2] | Powierzchnia[2] | Liczba ludności[2] | Waluta[2] | Głowa państwa |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Hiszpania[h] España |
Madryt | Królestwo Hiszpanii Reino de España |
hiszpański | 505 370 km² | 47 163 418 | euro | król Filip VI |
 |
 |
Jemen[i] اليمن |
Sana | Republika Jemeńska الجمهوريّة اليمنية |
arabski | 527 968 km² | 30 984 689 | rial jemeński | przew. Raszad al-Alimi |
 |
 |
Portugalia[j] Portugal |
Lizbona | Republika Portugalska República Portuguesa |
portugalski | 92 090 km² | 10 242 081 | euro | prez. Marcelo de Sousa |
Lista państw o ograniczonym uznaniu międzynarodowym
edytuj| Flaga | Godło | Nazwa państwa[1] | Stolica[1] | Pełna nazwa państwa[1] | Język urzędowy | Powierzchnia | Liczba ludności | Waluta | Głowa państwa |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Sahara Zachodnia[k] الصحراء الغربية |
Al-Ujun[l] | Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية |
arabski | 266 000 km² | 567 402 | dirham marokański | prez. Ibrahim Ghali |
 |
 |
Somaliland[m] Soomaaliland |
Hargejsa | Republika Somalilandu Jamhuuriyadda Soomaaliland |
somalijski | 177 000 km² | 4 171 898 | szyling Somalilandu | prez. Muse Bihi Abdi |
Lista terytoriów zależnych
edytuj| Flaga | Godło | Nazwa terytorium[1] | Stolica[1] | Państwo | Status terytorium | Język urzędowy[2] | Powierzchnia[2] | Liczba ludności[2] | Waluta[2] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne[n] Terres australes et antarctiques françaises |
– |  Francja
|
terytorium zamorskie | francuski | 440 000 km² | 0 | euro |
.svg) |
 |
Majotta Mayotte |
Mamoudzou | Francja
|
departament zamorski | francuski | 374 km² | 256 518 | euro |
| |
 |
Reunion La Réunion |
Saint-Denis | Francja
|
departament zamorski | francuski | 2511 km² | 865 826 | euro |
.svg) |
.svg) |
Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha[o] Tristan da Cunha |
Jamestown |  Wielka Brytania
|
terytorium zamorskie | angielski | 394 km² | 5633 | funt Świętej Heleny |
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Stolicą Beninu jest Porto-Novo jednak siedziby władz państwowych znajdują się w Kotonu.
- ↑ Stolicą konstytucyjną Burundi jest Gitega jednak siedziby władz państwowych znajdują się w Bużumburze.
- ↑ Większość terytorium Egiptu położona jest na kontynencie afrykańskim, jednak należący do tego państwa półwysep Synaj o powierzchni ok. 61 000 km² znajduje się w Azji.
- ↑ Siedzibę króla i rządu stanowi Lobamba natomiast de facto stolicą państwa jest miasto Mbabane.
- ↑ Republika Południowej Afryki posiada trzy oficjalne stolice: Pretoria – stolica egzekutywna (siedziba rządu i wszystkich ambasad); Kapsztad – stolica legislacyjna (siedziba parlamentu) oraz Bloemfontein – stolica sądownicza (siedziba władzy sądowniczej).
- ↑ Status języka urzędowego w Południowej Afryce ma jedenaście języków: afrikaans, angielski, xhosa, ndebele, pedi, sotho, suazi, tsonga, tswana, venda, oraz zulu.
- ↑ Status języka urzędowego w Zimbabwe posiada szesnaście języków: czewa, sena, kalanga, tshwa, angielski, nambya, ndau, ndebele północny, tsonga, shona, sotho, tonga, tswana, venda, xhosa oraz zimbabwejski język migowy.
- ↑ Większość terytorium Hiszpanii znajduje się w Europie na Półwyspie Iberyjskim, jednak posiada ona również integralne części terytorium w Afryce: Wyspy Kanaryjskie, oraz tzw. hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej, czyli autonomiczne miasta: Ceuta i Melilla, a także wyspy na Morzu Śródziemnym: Isla de Alborán, Isla del Perejil, Islas Alhucemas, Islas Chafarinas i Peñón de Vélez de la Gomera.
- ↑ Jemen jest państwem azjatyckim położonym w większości na Półwyspie Arabskim, jednak stanowiąca integralną część terytorium tego państwa wyspa Sokotra należy do Afryki.
- ↑ Większość terytorium Portugalii znajduje się w Europie na Półwyspie Iberyjskim, jednak należą do niej również wyspy w Makaronezji zaliczanej tradycyjnie do Afryki stanowiące integralne części terytorium państwa – Azory, Madera oraz Wyspy Selvagens.
- ↑ Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna została proklamowana w 1976 przez Front Polisario i uznawana była przez 84 państwa członkowskie ONZ, z czego 43 państwa zawiesiły lub anulowały swoje uznanie dla władz SADR, więc aktualnie Sahara Zachodnia jest uznawana przez 41 państw członkowskich ONZ. Jednocześnie Maroko uznaje Saharę Zachodnią za integralną część swojego terytorium i okupuje większość państwa w tym jego stolicę Al-Ujun. Sahara Zachodnia jest zarzewiem konfliktu (wojna w Saharze Zachodniej) między Marokiem a sąsiadującą z nim i wspierającą rząd SADR Algierią.
- ↑ W związku z okupacją Al-Ujun przez siły marokańskie tymczasową stolicą jest miasto Tifariti, pozostające pod kontrolą SADR.
- ↑ Somaliland jest de facto niepodległym państwem aktualnie uznawane tylko przez jedno państwo członkowskie ONZ, będące de iure częścią Somalii. Państwo zostało proklamowane w 1991 roku, kiedy wybuchła wojna domowa w Somalii i od tamtej pory zdołano zbudować funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie wybieranym prezydentem i parlamentem. Jednak mimo tego Somaliland, zajmujący tereny byłego Somali Brytyjskiego nie zdobył uznania na arenie międzynarodowej. Zmieniło się to jednak od 2024 roku po porozumieniu z Etiopią
- ↑ Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne obejmują niezamieszkane wyspy w Antarktyce, Ziemię Adeli na Antarktydzie oraz Wyspy Rozproszone położone na Kanale Mozambickim i zaliczane tradycyjnie do Afryki. Należą do nich wyspy: Europa, Juan de Nova, Glorieuses, Bassas da India oraz Tromelin
- ↑ Terytorium składa się z trzech części Tristan da Cunha, Wyspy Świętej Heleny oraz Wyspy Wniebowstąpienia, oddalonych od siebie o tysiące kilometrów, przez co często opisywane są one osobno i również częściowo osobnie administrowane.