Wikipedia

Somaliland

nieuznawane państwo w Afryce

Somaliland (Republika Somalilandu, somal. Soomaaliland, arab. ‏Ard as-Sūmāl‎, ang. Somaliland) – islamska republika, nieuznawana przez społeczność międzynarodową, leżąca we wschodniej Afryce nad Zatoką Adeńską. Somaliland ogłosił secesję od Somalii w 1991 roku i od tamtej pory zdołał zbudować funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie wybieranym prezydentem i parlamentem. Graniczy z Dżibuti, Etiopią i Puntlandem – inną częścią Somalii.

Republika Somalilandu
Jamhuuriyadda Soomaaliland
جمهورية ارض الصومال
Jumhūrīyat Ard as-Sūmāl
Godło Flaga
Godło Flaga
Dewiza: „Justice, Peace, Freedom, Democracy and Success for All”
(Sprawiedliwość, pokój, wolność, demokracja i sukces dla wszystkich)
Hymn: Samo ku waar
(Długie życie z pokojem)
Ustrój polityczny

republika

Stolica

Hargejsa

Data powstania

18 maja 1991

Prezydent

Muse Bihi Abdi

Powierzchnia

137 600 km²[1]

Populacja (2013)
• liczba ludności


4 500 000[1]

• gęstość

32,7 os./km²

Waluta

szyling Somalilandu (SlSh)

Telefoniczny nr kierunkowy

+27

Strefa czasowa

UTC +3

Narody i grupy etniczne

Somalijczycy

Język urzędowy

somalijski, arabski

Religia dominująca

islam

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Geografia

edytuj
Osobny artykuł: Podział administracyjny Somalilandu.
 
Mapa Somalilandu

Somaliland zajmuje tereny dawnego Somali Brytyjskiego. Położony jest w zasięgu ciepłego klimatu pustynnego (BWh)[2]. Północne niziny położone są w sąsiedztwie Zatoki Adeńskiej[3]. Na północnym wschodzie wzdłuż wybrzeża ciągnie się pasmo górskie Cal Madow, którego najwyższy szczyt to Shimbiris (2407 m n.p.m.)[3]. Południowa część kraju jest wyżynna i w przeważającym stopniu półpustynna[3].

Górnictwo w Somalilandzie nie jest rozwinięte, choć w kraju potwierdzone jest występowanie złóż m.in. ropy naftowej, gazu ziemnego, złota i węgla brunatnego. Wschodnie regiony Sool i Sanaag, posiadające złoża ropy i gazu, są przedmiotem sporu z sąsiednim Puntlandem, który okresowo przeradza się w starcia zbrojne[4][5][6]. Do głównych miast kraju należą: Hargejsa (stolica), Burco, Boorama, Berbera, Ceerigaabo, Gabiley i Laas Caanood[3].

Historia

edytuj
 
Targ kobiecy w Hargejsie, Somali Brytyjskie
 
Grobowiec Sheikha Isaaqa, założyciela klanu Isaaq w Maydh
 
Ahmed Mahamoud Silanyo, czwarty prezydent Republiki Somalilandu, przemawiający w Chatham House w 2010 roku

Do 1960 Somaliland był protektoratem brytyjskim, następnie na krótko był niepodległy, by później, wraz z posiadłościami włoskimi, stworzyć Republikę Somalii[7]. 18 maja 1991 roku Somaliland w obliczu załamania się rządu somalijskiego wystąpił z unii i ogłosił swoją niepodległość[8]. Nowe państwo nie zostało uznane przez społeczność międzynarodową, co nie przeszkodziło mu w stabilnym istnieniu, podczas gdy pozostałe tereny Somalii są pogrążone w wojnie domowej[9].

W 1993 roku prezydentem został wybrany Mohammed Ibrahim Egal. W maju 2001 roku przeprowadzono referendum[10], w którym 97% obywateli opowiedziało się za niepodległością. Prezydent Egal zmarł podczas operacji w Południowej Afryce 3 maja 2002. Urząd po nim przejął jego dotychczasowy zastępca, Daahir Rayaale Kaahin. 29 września 2005 odbyły się wybory do parlamentu, pierwsze w regionie somalijskim od 1969 roku[11].

Następne wybory prezydenckie miały mieć miejsce 31 sierpnia 2008, jednak niestabilna sytuacja we wschodnich regionach kraju skłoniła wyższą izbę parlamentu do przesunięcia daty o pół roku. Mimo początkowej niechęci partii opozycyjnych, udało się wypracować kompromisowy termin 6 kwietnia 2009[12]. Mimo to, data została później przesunięta o kolejne pół roku. Partie opozycyjne nie uznały tej decyzji[13], w kraju doszło do protestów, a nawet starć[14]. Udało się jednak uniknąć rozlewu krwi, a strony postanowiły rozwiązać konflikt przy stole obrad[15]. Ostatecznie wybory odbyły się 26 czerwca 2010, zwyciężył w nich lider opozycyjnej partii Kulmiye („Jedność”), Ahmed M. Mahamoud Silanyo, zdobywając niemal 50% głosów[16].

28 czerwca 2012 prezydent Somalii Szarif Szajh Ahmed spotkał się z w Dubaju z prezydentem Somalilandu, Ahmedem Mahamoudem Silanyo. Było to pierwsze spotkanie przywódców dwóch krajów od czasu ogłoszenia przez Somaliland niepodległości w 1991. Prezydenci podpisali wówczas porozumienie o współpracy (tzw. Karta Dubajska), zakładające wzmocnienie wzajemnych stosunków oraz podjęcie wysiłków na rzecz osiągnięcia porozumienia w kwestiach spornych i dążenia do stabilizacji w regionie[17].

Demografia

edytuj

Według danych szacunkowych Somaliland liczy około 3,5 miliona ludności[16][18][19]. Językiem narodowym jest somalijski, ale arabski i angielski także są w użyciu[19].

Religia

edytuj

Największą religią w Somalilandzie jest sunnicki islam, który jest religią państwową. Konstytucja opiera się m.in. na prawie szariatu[20], na fladze znajduje się szahada, a na godle basmala. Promowanie innych religii jest zabronione[20]. W ostatnich latach odnotowano wzrost popularności wahhabizmu[21]. Niewielka grupa chrześcijan jest prześladowana przez islamskie społeczeństwo, w tym organy rządowe, które uważają chrześcijaństwo za obcy wpływ[22].

Język urzędowy

edytuj

Po proklamowaniu niepodległości została przyjęta Narodowa Karta Somalilandu (przyjęta 25 kwietnia 1993, weszła w życie 3 maja tego samego roku), w której art. 4 określał, że językami oficjalnymi są somalijski, arabski i angielski[23]. W tymczasowej konstytucji, przyjętej w 1997 roku, określono, że językami urzędowymi są somalijski i arabski, angielski został pozbawiony tego statusu[24]. 31 maja 2001 weszła w życie nowa konstytucja, przyjęta w referendum, która zachowała status języka urzędowego dla somalijskiego i arabskiego (art. 6)[20].

Polityka

edytuj

Ustrój polityczny

edytuj
 
Sala posiedzeń Izby Reprezentantów
 
Lamadaya – wodospad zlokalizowany w górach Cal Madow
 
Somalilandzka prowincja

Somaliland jest republiką konstytucyjną z systemem prezydenckim. Od 2017 roku prezydentem jest Muse Bihi Abdi. Parlament Somalilandu jest dwuizbowy: w jego skład wchodzi Izba Starszych (izba wyższa) i Izba Reprezentantów (izba niższa). Izba Reprezentantów wybierana jest w wyborach powszechnych. Od 2005 roku jej przewodniczącym jest Abdirahman Mohamed Abdullahi. Członkowie Izby Starszych wybierani są przez lokalne społeczności na 6-letnie kadencje. Obie izby liczą po 82 członków[25].

W wyborach parlamentarnych w 2005 roku wzięły udział trzy partie: Partia Pokoju, Jedności i Rozwoju (Kulmiye), Zjednoczona Demokratyczna Partia Ludowa (UDUB) oraz Partia Sprawiedliwości i Dobrobytu (UCIB). Freedom House w rankingu na 2017 rok ocenił Somaliland jako częściowo wolny[18].

Uznanie międzynarodowe

edytuj
 
Obecna sytuacja polityczna w Somalii, kolorem żółtym zaznaczono terytoria pod kontrolą rządu Somalilandu
 
Minister spraw zagranicznych Somalilandu Hagi Mohamoud z prezydent Tajwanu Tsai Ing-wen

Somaliland nie jest uznawany przez żadne niepodległe państwo na świecie[8]. Ma na to wpływ niestabilna sytuacja w pozostałej części Somalii, jak również spór graniczny z sąsiednim Puntlandem o regiony Sool i Sanaag[26].

Unia Afrykańska pozostaje powściągliwa w sprawie Somalilandu, obawiając się prób rewizji granic w innych częściach kontynentu, choć raport z misji UA w 2005 roku jest przychylny wobec uznania republiki[27]. Brak uznania skutkuje tym, że kraj nie może liczyć na pomoc międzynarodową i zagraniczne inwestycje w jego rozwój są bardzo ograniczone[28]. Nie ma także wsparcia w walce z rosnącym problemem terroryzmu islamskich radykałów z Somalii[7].

Somaliland od 2004 roku jest członkiem Organizacji Narodów i Ludów Niereprezentowanych[1].

1 stycznia 2024 roku została podpisana umowa pomiędzy rządami Etiopii i Somalilandu, która umożliwi Etiopii korzystanie z 20 kilometrów wybrzeża nad Zatoką Adeńską, w zamian za to zobowiązała się do rozważenia możliwości uznania Somalilandu jako niepodległego państwa[29][30][31].

Stosunki dyplomatyczne

edytuj

Somaliland nie jest oficjalnie uznawany przez jakiekolwiek państwo będące członkiem ONZ, ale utrzymuje nieformalne stosunki ze swoimi sąsiadami Dżibuti[32] i Etiopią, a także z Arabią Saudyjską[33], Francją[34], Ghaną[35], Irlandią[36], Kenią[37][38], Południową Afryką[35], Stanami Zjednoczonymi[39], Szwajcarią[40], Szwecją[41], Tanzanią[37][42], Wielką Brytanią[43][44] i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi[45][46]. Organizacje międzynarodowe współpracujące z Somalilandem to Unia Afrykańska[27], Unia Europejska[47][48], Międzyrządowa Władza ds. Rozwoju[49] i Organizacja Narodów Zjednoczonych[50][51]. Somaliland utrzymuje bliskie stosunki z Tajwanem od 2020 roku[52].

Przedstawicielstwa dyplomatyczne Somalilandu mieszczą się w Dżibuti[53], Addis Abebie[54], Londynie[55], Waszyngtonie[56] i Tajpej[57]. W Hargejsie znajduje się przedstawicielstwo dyplomatyczne Danii[58], Republiki Chińskiej[59] oraz konsulaty Etiopii[60] i Turcji[61].

Siły zbrojne

edytuj
 
Siły zbrojne Somalilandu

Siły Zbrojne Somalilandu zostały założone 2 lutego 1994[62][63] i składają się z wojsk lądowych oraz marynarki wojennej, określanej często jako straż wybrzeża[64]. W 2011 roku armia liczyła około 28 tysięcy żołnierzy[64]. Marynarka wojenna zajmuje się przede wszystkim zwalczaniem piractwa[7], którego głównym ośrodkiem jest Puntland[65]. Armia powstrzymuje także islamskich ekstremistów takich jak Asz-Szabab przed zdobywaniem kolejnych terenów[7][66]. Jednym z najważniejszych partnerów wojskowych Somalilandu jest Wielka Brytania, która angażuje się w walkę z piractwem oraz wsparła budowę siedziby sił zbrojnych tego kraju, rozpoczętej w maju 2017 roku[67]. Wydatki na siły zbrojne stanowią około 30% budżetu Somalilandu[68].

19 marca 2017 Somaliland i Zjednoczone Emiraty Arabskie podpisały umowę dotyczącą utworzenia emirackiej bazy wojskowej w porcie w Berberze[46]. Miasto jest położone około 260 km od wybrzeża zniszczonego wojną domową Jemenu, gdzie interweniuje armia Zjednoczonych Emiratów Arabskich[45][69].

Gospodarka

edytuj
 
Siedziba Dahabshiilu w Hargejsie
 
Widok z gór Cal Madow, siedliska wielu endemicznych gatunków
 
Plaża w Berberze

Waluta kraju to szyling Somalilandu, który nie jest uznawany za granicą. Za jego wydawanie odpowiada Bank Somalilandu[19]. Brak uznania niepodległości Somalilandu przez inne kraje utrudnia jego rozwój gospodarczy. Bardzo duże znaczenie mają więc pieniądze przysyłane przez emigrantów rodakom pozostającym w kraju (szacunkowo miliard USD rocznie). Za większość przelewów zagranicznych odpowiada przedsiębiorstwo Dahabshiil. W lutym 2009 roku w Hargejsie otwarto placówkę dżibutyjskiego banku Banque pour le Commerce et l'Industrie – Mer Rouge[70].

Największą firmą telekomunikacyjną jest założone w 2002 roku przedsiębiorstwo Telesom. Odpowiada za sieć GSM, telefony stacjonarne oraz dostęp do Internetu. Jego zasięg obejmuje wszystkie największa miasta w Somalilandzie oraz 40 dystryktów w Somalilandzie, jak i w Somalii. Pozostałe firmy telekomunikacyjne to Somtel[71], Telcom[72], NationLink Telecom[73] i Golis Telecom[74].

Podstawą gospodarki Somalilandu jest hodowla zwierząt gospodarskich takich jak owce, wielbłądy i bydło, a następnie sprzedaż ich do państw Zatoki Perskiej, m.in. do Arabii Saudyjskiej. Eksport zwierząt wytwarza 60% PKB kraju[75]. Aby był możliwy w mieście Shiikh otwarto szkołę weterynaryjną[76]. W wyniku suszy w 2017 roku padło od 50% do 80% zwierząt gospodarczych[77].

Najważniejszym portem w kraju jest port w Berberze, który jest największym portem do eksportu zwierząt w regionie. Władze obiektu zatrudniają co najmniej 3500 pracowników[75]. W maju 2016 roku Somaliland podpisał umowę z emiracką firmą DP World dotyczącą zainwestowania 442 mln USD w rozbudowę portu[45]. Korzystaniem z niego zainteresowana jest także Etiopia, która w 1993 roku utraciła dostęp do morza, a obecnie większość jej handlu morskiego jest prowadzona przez Dżibuti[32][78][79][80].

Transport

edytuj

Transport drogowy w Somalilandzie jest słabo rozwinięty[81]. Jednym z problemów jest duża liczba wypadków[82]. Od 2015 roku rząd Somalilandu planuje naprawę drogi łączącą Berberę z miastem Shiikh[83][84]. Najpopularniejszymi liniami lotniczymi są dżibutyjskie Daallo Airlines, które obsługują lotniska w Hargejsie, Burco i Berberze[85]. Pozostałe linie lotnicze to Air Djibouti[86], Jubba Airways[87], African Express Airways[88] i Ethiopian Airlines[89].

Zobacz też

edytuj

Khaatumo

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c UNPO: Somaliland. Organizacja Narodów i Ludów Niereprezentowanych. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  2. ↑ JetStream Max: Addition Köppen-Geiger Climate Subdivisions. National Oceanic and Atmospheric Administration. [dostęp 2017-06-01]. (ang.).
  3. ↑ a b c d Fronczak 2003 ↓, s. str. 203.
  4. ↑ Błażej Popławski: Puntland i Somaliland Konflikt między nowymi państwami Afryki. psz.pl, 2007-04-19. [dostęp 2017-05-28]. (pol.).
  5. ↑ Michelle Nichols i Louis Charbonneau: Exclusive: Western oil exploration in Somalia may spark conflict – U.N. report. Reuters, 2013-07-17. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  6. ↑ Benson Muriithi: Somaliland vs Puntland: the oil conflict. somalilanders.net, 2013-10-24. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  7. ↑ a b c d President Silanyo: Why the UK should support a sovereign Somaliland. somalilandembassy.com, 2016-06-23. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-29)]. (ang.).
  8. ↑ a b James Jeffrey: Somaliland: 25 years as an unrecognised state. Al-Dżazira, 2016-05-23. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  9. ↑ Nimo Ismail: Somaliland: A Stable and Independent State, But No Recognition. World Policy Institute, 2017-02-21. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-23)]. (ang.).
  10. ↑ Somaliland referendum „impressingly free and fair”. afrol.com, 2001-06-08. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  11. ↑ Abokor 2006 ↓, s. 4–8.
  12. ↑ Somaliland: Timeframe Set for Elections. Organizacja Narodów i Ludów Niereprezentowanych, 2008-06-19. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  13. ↑ Somaliland: “No Legitimate Government After 6th April” Says Kulmiye. hiiraan.com, 2009-03-31. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  14. ↑ Protestors dispersed with gunfire in Somaliland. afrol.com, 2009-04-07. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  15. ↑ Somailand: Results Of Todays Talks. somalilandpress.com, 2009-04-25. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  16. ↑ a b Hussein Ali Noor: Somaliland opposition head wins presidential poll. Reuters, 2010-07-01. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-24)]. (ang.).
  17. ↑ Somali and Somaliland presidents meet in Dubai. BBC News, 2012-06-28. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  18. ↑ a b Somaliland. Freedom House. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-09)]. (ang.).
  19. ↑ a b c Our Country. somalilandgov.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  20. ↑ a b c Somaliland Constitution. somalilandlaw.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  21. ↑ Somaliland: Going it alone. The Economist, 2015-10-25. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  22. ↑ Somalia:Aresztowanie chrześcijan w Somalilandzie [online], opendoors.pl, 21 października 2020 [dostęp 2021-05-15].
  23. ↑ Somaliland National Charter. somalilandlaw.com. [dostęp 2017-05-28]. (somal.).
  24. ↑ 1997 Interim Constitution. somalilandlaw.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  25. ↑ Somaliland Parliament. somalilandlaw.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  26. ↑ Somalia: How to solve the turmoil in Sool. Horseed Media, 2017-04-25. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  27. ↑ a b AU supports Somali split. mg.co.za, 2006-02-10. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  28. ↑ Ben Quinn: Somaliland hopes Brexit will pave way for UK to grant international recognition. The Guardian, 2016-10-19. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  29. ↑ W zamian za dostęp do morza Etiopia ma uznać nieuznawany przez innych kraj [online], TVN24, 3 stycznia 2024 [dostęp 2024-03-27] (pol.).
  30. ↑ The potential impact of the Ethiopia-Somaliland deal [online], 21 lutego 2024 [dostęp 2024-03-27] (ang.).
  31. ↑ Katherine Walla, What the Ethiopia-Somaliland deal means for Washington’s strategy in the Red Sea [online], Atlantic Council, 22 lutego 2024 [dostęp 2024-03-27] (ang.).
  32. ↑ a b James Jeffrey: Djibouti faces new kid on the block. BBC News, 2016-06-23. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  33. ↑ Yusuf M Hasan: Somaliland: President to Visit Saudi Arabia. somalilandsun.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  34. ↑ President Silanyo congratulates Emmanuel Macron on French election win. thenational-somaliland.com, 2017-05-10. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  35. ↑ a b afrol News - Somaliland closer to recognition by Ethiopia [online], www.afrol.com [dostęp 2024-01-31].
  36. ↑ Latifa Yusuf Masai: Somaliland: President on Official Visit to Ireland. somalilandsun.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  37. ↑ a b Somaliland President Visits Five African Nations. Głos Ameryki, 2009-10-31. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  38. ↑ Somaliland:Kenya Interested Economically and politically Cooperation With Somaliland” Says Ms.Amina Kenya foreign minister. slnnews.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  39. ↑ David Gollust: US Not Moving To Recognize Somaliland. hiiraan.com, 2008-01-17. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  40. ↑ Somaliland President Met His Office with Switzerland Foreign state Minister watch Pictures+Vedio. slnnews.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  41. ↑ Somaliland opens its first representative office in Sweden. thenational-somaliland.com, 2017-05-20. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  42. ↑ Somaliland Ministerial level delegation met with Tanzania foreign minister. somalilandinformer.com, 2017-02-22. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  43. ↑ House of Commons Hansard Debates for 4 Feb 2004 (pt 3). Izba Gmin, 2004-02-04. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  44. ↑ Our Mission. somaliland-mission.com. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-16)]. (ang.).
  45. ↑ a b c Somaliland agrees to UAE military base in Berbera. BBC News, 2017-02-13. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  46. ↑ a b Somaliland, UAE sign historic economic and military pact. thenational-somaliland.com, 2017-03-21. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  47. ↑ Somaliland: EU Commissioner Andris Piebalgs announces more support for stability and regional cooperation. europa.eu, 2011-07-06. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  48. ↑ Somaliland FM meets with EU delegation. thenational-somaliland.com, 2017-04-28. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  49. ↑ Somaliland Minister of Foreign Affairs on a courtesy visit to IGAD Secretariat. Międzyrządowa Władza ds. Rozwoju, 2013-11-04. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  50. ↑ UN Envoy visits Somaliland, pledges UN support for peace and progress. unsom.unmissions.org, 2014-08-18. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  51. ↑ New UN envoy hails Somaliland as ‘island of relative peace and stability’ in insecure region. Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2013-06-13. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  52. ↑ Anthony Kao, ‘Shared status’ fuels closer Taiwan and Somaliland partnership [online], www.aljazeera.com [dostęp 2023-08-30] (ang.).
  53. ↑ Representative Office of Somaliland in Djibouti Ville, Djibouti. embassypages.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  54. ↑ Representative Office of Somaliland in Addis Ababa, Ethiopia. embassypages.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  55. ↑ Representative Office of Somaliland in London, United Kingdom. embassypages.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  56. ↑ Somaliland FM Inaugurates U.S. Representative Office during Diplomatic Mission to Washington, DC. horndiplomat.com, 2017-05-27. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  57. ↑ Somaliland launches representative office in Taiwan [online], France 24, 9 września 2020 [dostęp 2023-08-30] (ang.).
  58. ↑ Representative Office of Denmark in Hargeisa, Somaliland. embassypages.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  59. ↑ 中央通訊社, 台灣駐索馬利蘭代表處正式成立 雙方國旗飄揚[影] | 政治 | 重點新聞 [online], 中央社 CNA, 17 sierpnia 2020 [dostęp 2023-08-30] (chiń.).
  60. ↑ Consulate General of Ethiopia in Hargeisa, Somaliland. embassypages.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  61. ↑ Consulate General of Turkey in Hargeisa, Somaliland. embassypages.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  62. ↑ Yusuf M Hassan: Somaliland: Armed Forces Commemorates 20th Anniversary. somalilandsun.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  63. ↑ Somaliland: Armed Forces Commemorate 23rd Anniversary. somalilandsun.com, 2017-02-02. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  64. ↑ a b Abdi Hussein: Somaliland’s Military is a Shadow of the Past. piracyreport.com, 2011-08-13. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  65. ↑ Jatin Dua: Piracy and the Narrative of Recognition: The View from Somaliland. ssrc.org. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  66. ↑ Building capability and accountability within the Somaliland army and coastguard. adamsmithinternational.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  67. ↑ Defence Minister lays foundation stone for new military headquarters. thenational-somaliland.com, 2017-05-14. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  68. ↑ Yusuf M Hasan: Somaliland: After Two Decades the Armed Forces Come to Age. somalilandsun.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  69. ↑ Nizar Manek: U.A.E. May Fly Warplanes From Somalia as Africa Reach Grows. Bloomberg L.P., 2017-05-25. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  70. ↑ Briggs 2012 ↓, s. 23.
  71. ↑ Corporate – Somtel International LTD. somtelnetwork.net. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)]. (ang.).
  72. ↑ Telecoms thriving in lawless Somalia. BBC News, 2004-11-19. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  73. ↑ About us. golistelecom.com. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  74. ↑ a b Zamzam Abdi Karim: Berbera Port, Somaliland’s lifeline. somalilanders.net, 2015-03-20. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  75. ↑ James Melik: Riches of Somaliland remain untapped. BBC News, 2009-03-15. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  76. ↑ Patrick Wintour: Somaliland’s hunger crisis: ‘The world doesn’t respond until children are dying’. The Guardian, 2017-05-24. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  77. ↑ Ethiopia buys 19% stake in Somaliland’s Berbera port deal. hornaffairs.com, 2017-05-14. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  78. ↑ Turloch Mooney: Ethiopia gains access to Berbera Port. joc.com, 2017-05-15. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  79. ↑ Katrina Manson: Breakaway Somaliland hopes to become gateway for Horn of Africa. Financial Times, 2013-09-17. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  80. ↑ E A Abdirizak: Somaliland: Roads Development Authority Saga. somalilandsun.com, 2013-09-08. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
  81. ↑ Hashi Salah: Somaliland Road Safety Program. somalilandsun.com, 2016-11-27. [dostęp 2017-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-13)]. (ang.).
  82. ↑ Somaliland: SDF Invites Bids for Lafaruk – Berbera – Sheikh Road Rehabilitation Project. somalilandsun.com, 2017-05-19. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
  83. ↑ From Road of Death to Road of Life. slministryofplanning.org, 2015-08-01. [dostęp 2017-05-28]. (ang.).
  84. ↑ Daallo Airlines. Daallo Airlines. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
  85. ↑ Home – Air Djibouti. Air Djibouti. [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-26)]. (ang.).
  86. ↑ Jubba airways. Jubba Airways. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
  87. ↑ African Express Airways. African Express Airways. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).
  88. ↑ International Flights, Airfares, Tickets – Fly Ethiopian. Ethiopian Airlines. [dostęp 2017-05-31]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Adan Yusuf Abokor, Steve Kibble, Mark Bradbury, Haroon Ahmed Yusuf, Georgina Barrett: Further steps to democracy: the Somaliland parliamentary elections, September 2005. Londyn: Progressio, 2006. ISBN 978-1-85287-318-9. (ang.).
  • Philip Briggs: Somaliland: with Addis Ababa & Eastern Ethiopia. Chalfont St. Peter (Buckinghamshire): Bradt Travel Guides, 2012. ISBN 978-1-84162-371-9. (ang.).
  • Jacek Fronczak: Ilustrowany Atlas Świata. Warszawa: Reader’s Digest, 2003. ISBN 83-88243-86-1.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Somaliland&oldid=75233113”