Lista latarń morskich w Polsce
lista w projekcie Wikimedia
(Przekierowano z Lista latarni morskich w Polsce)
Poniższy artykuł prezentuje listę czynnych i nieczynnych latarń morskich położonych w Polsce, na wybrzeżu Morza Bałtyckiego, oraz w obrębie polskich stacji polarnych. Na polskim wybrzeżu działa 15 latarń[a] morskich, zaś na obszarach polarnych działają 2 latarnie utrzymywane przez polskie stacje polarne. Światło nawigacyjne umieszczone na wieży widokowej w Sopocie i stawy na główkach portów Władysławowie, Nowym Porcie czy Westerplatte, stawa „wiatrak” w Świnoujściu itp., nazywane potocznie latarniami morskimi, o charakterystycznej budowie w postaci wieży z laterną, nie są latarniami morskimi w sensie nawigacji (brak oznaczenia – „latarnia morska” w spisie świateł i publikacjach nautycznych), dodatkowo światła te posiadają niewielki zasięg.
= Czynne latarnie morskie
= Nieczynne latarnie morskie
Polska latarnia morska to znak nawigacyjny na polskim wybrzeżu oznaczony na polskiej (brzegowej) mapie morskiej[b] (wersji drukowanej lub elektronicznej)[c] wyd. BHMW jako latarnia morska w sposób zgodny z publikacją Znaki skróty i terminologia stosowane na polskich mapach morskich 551 BHMW lub opisanych jako latarnia morska w publikacji Locja Bałtyku. Wybrzeże polskie 502 wyd. zaktualizowane, BHMW lub obejmujących polskie wybrzeże mapach morskich i locjach wydanych przez Biuro Hydrograficzne Admiralicji Brytyjskiej (ang. The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty)), wiodącego wydawnictwa hydrograficznego, wydającego publikacje nautyczne na wszystkie wody żeglowne kuli ziemskiej.
W rejonach polarnych – zwyczajowo polskimi latarniami morskimi – nazywa się znaki nawigacyjne wystawione i utrzymywane przez polskie polarne stacje badawcze, znajdujące się w Arktyce i Antarktyce. Latarnie te są oznaczone symbolem ang. lighthouse (latarnia morska) zgodnie z anglojęzyczną publikacją Symbols and Abbreviations used on Admiralty Charts, Chart 5011 (Symbole i skróty używane na mapach morskich Admiralicji [Brytyjskiej] 5011) na obejmujących rejon ich lokalizacji mapach morskich i locjach wydanych przez Admiralicję Brytyjską.
Latarnie morskie czynne
edytuj| Ilustracja | Nazwa | Rok budowy | Współrzędne | Wysokość światła ponad wodą (m) |
Wysokość wieży (m) |
Zasięg nominalny (Mm)[d] |
Charakterystyka światła |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Świnoujście[e] | 1805/ 1 grudnia 1857 |
53°54′57,6″N 14°17′03,0″E/53,916000 14,284167 | 65[1] | 64,8 | 9 (czerw.) 27 (białe) |
przerywane, sektorowe okres – 5s (przerwa 1 s światło 4 s) |
|
Kikut[f] | 1962 | 53°58′59″N 14°34′56″E/53,983056 14,582222 | 91,5 | 18,2 | 16 | izofazowe okres – 10 s (światło 5 s przerwa 5 s) |
|
Niechorze[e] | 1866/1948 | 54°05′47″N 15°03′57″E/54,096389 15,065833 | 62,8 | 45 | 20 | błyskowe okres – 10 s (błysk 0,5 s przerwa 9,5 s) |
|
Kołobrzeg[e] | 1666/1946 | 54°11′17″N 15°33′22″E/54,188056 15,556111 | 36,5 | 26,0 | 16 | błyskowe okres – 3 s (błysk 1 s przerwa 2 s) |
|
Gąski[e] | 1878 | 54°14′40″N 15°52′30″E/54,244444 15,875000 | 51,1 | 49,8 | 23,5 | przerywane grupowe okres – 15 s (przerwa 1,2 s światło 2,5 s przerwa 1,2 s światło 2,5 s przerwa 1,2 s światło 6,4 s) |
|
Darłowo[e] | 1715/1885 | 54°26′31″N 16°22′51″E/54,441944 16,380833 | 19,7 | 21,0 | 15 | blaskowe grupowe okres – 15 s (blask 2 s przerwa 2 s blask 2 s przerwa 9 s) |
 |
Jarosławiec[e] | 1838 | 54°32′30″N 16°32′41″E/54,541667 16,544722 | 50,2 | 33,3 | 23 | błyskowe grupowe okres – 9 s (błysk 0,5 s przerwa 2 s błysk 0,5 s przerwa 6 s) |
|
Ustka[e] | 1871 | 54°35′22″N 16°51′25″E/54,589444 16,856944 | 22,2 | 19,5 | 18 | przerywane okres – 6 s (przerwa 2 s światło 4 s) |
|
Czołpino[e] | 1875 | 54°43′12″N 17°14′37″E/54,720000 17,243611 | 75 | 25,2 | 21 | przerywane grupowe okres – 8 s (przerwa 2 s światło 1 s przerwa 2 s światło 3 s) |
|
Stilo[e] | 1906 | 54°47′12″N 17°44′02″E/54,786667 17,733889 | 75 | 33,4 | 23,5 | błyskowe grupowe okres – 12 s (błysk 0,3s przerwa 2,2 s błysk 0,3 s przerwa 2,2 s błysk 0,3 s przerwa 6,7 s) |
|
Rozewie[e] | 1821, zapalenie: 15 XI 1822 |
54°49′54″N 18°20′20″E/54,831667 18,338889 | 83,2 | 32,7 | 26 | błyskowe okres – 3 s (błysk 0,1 s przerwa 2,9 s) |
|
Jastarnia[f] | 22.12.1949[2] | 54°42′01″N 18°40′58″E/54,700278 18,682778 | 22 | 13,5 | 15 | kodowe Morse’a (A) okres – 20 s (światło 2 s przerwa 2 s światło 7 s przerwa 9 s) |
|
Hel[e] | 1638/1942 | 54°36′06″N 18°48′56″E/54,601667 18,815556 | 39[3] | 41,5 | 18 | izofazowe okres – 10 s (światło 5 s przerwa 5 s) widoczne w sektorze: 151°–102° |
|
Gdańsk[f] | 23[4] czerwca 1984 | 54°23′59″N 18°41′47″E/54,399800 18,696400 | 61 | 64,3 | 25 | błyskowe grupowe okres – 9 s (błysk 0,5 s przerwa 1,5 s błysk 0,5 s przerwa 1,5 s błysk 0,5 s przerwa 4,5 s) |
|
Krynica Morska[e] | 1 maja 1895/1951 | 54°23′13″N 19°27′12″E/54,386944 19,453333 | 53 | 27 | 18 | blaskowe grupowe okres – 12 s (blask 2 s przerwa 2 s blask 2 s przerwa 6 s) |
|
Arctowski[g] | 16 marca 1978 | 62°09′35″S 58°27′55″W/-62,159722 -58,465278 | 20 | 6 | blaskowe okres – 9 s (blask 3 s przerwa 6 s) | |
|
Hornsund[h][5] | grudzień 2006 | 77°00′00″N 15°33′00″E/77,000000 15,550000 | izofazowe okres – 10 s (światło 5 s przerwa 5 s) |
Latarnie morskie nieczynne (wygaszone)
edytuj| Ilustracja | Nazwa | Rok budowy – wygaszenia | Współrzędne | Wysokość światła ponad wodą (m) |
Wysokość wieży (m) |
Zasięg nominalny (Mm) |
Charakterystyka światła |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Rozewie[f] | 1875 latarnia wygaszona w 1910 |
54°49′00″N 18°20′00″E/54,816667 18,333333 | ok. 67 | ok. 16 | ||
|
Góra Szwedów[f] | 1936 latarnia wygaszona w 1990 |
54°37′36″N 18°49′18″E/54,626667 18,821667 | 34,3 | 17 | 14 | |
|
Nowy Port[e] | 1894 latarnia wygaszona w 1984 (zwiedzanie latarni możliwe jest od maja do września) |
54°24′28″N 18°39′50″E/54,407778 18,663889 | 31,3 (30,3 od 1946) |
27,3 | 16 (13 od 1946) |
stałe do 1911 do 1932 (światło 1 s, przerwa 4 s) do 1945 błyskowe, okres 5 s (blask 4 s, przerwa 1 s) do 1984 roku błyskowe, okres – 5 s (blask 2 s, przerwa 3 s) |
Latarnie morskie zniszczone w czasie II wojny światowej
edytuj| Ilustracja | Nazwa | Rok budowy – zniszczenia | Współrzędne | Wysokość światła ponad wodą (m) |
Wysokość wieży (m) |
Zasięg nominalny (Mm) |
Charakterystyka światła |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Hel | 1 stycznia 1827 19 września 1939 |
54°36′06″N 18°49′04″E/54,601667 18,817778 | 37,7 | 41,7 | 17 | Białe obrotowe, ma sześć lamp z reflektorami, które wykonują jeden obrót w czasie trzech minut i co pół minuty pokazują światło[6] |
|
Gdynia Oksywie | 1887-1933 | 54°33′09″N 18°33′46″E/54,552500 18,562778 | 46,5 | 10 | 8 | Białe błyskowe; okres 3 s |
|
Jastarnia Bór | 16 grudnia 1872-1936 | 54°39′00″N 18°47′24″E/54,650000 18,790000 | 36,4 (37,9 od 1911)[7] | 20,6[7] | 17 Mm (od 1908)[8] | Do 1877 r. blaskowe grupowe, okres – 60 s (światło białe 30 s, przerwa 10 s, światło czerwone 10 s, przerwa 10); od 1877 r. blaskowe grupowe, okres – 120 s (przerwa – 10 s, światło białe 10 s, przerwa – 10s). |
Latarnie morskie istniejące w czasach historycznych
edytuj| Ilustracja | Nazwa | Rok budowy | Współrzędne | Wysokość światła ponad wodą (m) |
Wysokość wieży (m) |
Zasięg nominalny (Mm) |
Charakterystyka światła |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Twierdza Wisłoujście[f] (nieczynna od 1758, zastąpiona blizą w Nowym Porcie)[9] |
1482 | 54°23′45″N 18°40′46″E/54,395833 18,679444 | ok. 18 | 17 | światło stałe (świece od 1724) | |
| Wineta | ujście Odry, dokładna pozycja nieznana |
||||||
| Regoujście | przed 1539 | ok. 54°09′00″N 15°21′00″E/54,150000 15,350000 | |||||
|
Rowokół | planowana do budowy w XVII wieku |
54°39′16″N 17°15′32″E/54,654333 17,259000 | 115 | 115 |
| Ilustracja | Nazwa | Rok budowy | Współrzędne | Wysokość światła ponad wodą (m) |
Wysokość wieży (m) |
Zasięg nominalny (Mm) |
Charakterystyka światła |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
główki portu Władysławowo szara stawa po lewej[i] |
1938 | 54°48′00″N 18°25′00″E/54,800000 18,416667 | światło wygaszone i zastąpione zieloną stawą, widoczną po prawej | |||
|
falochron na Westerplatte[f] Wejście do Nowego Portu, Gdańsk |
1842
Zniszczona w 2012 r.[10] |
54°25′00″N 18°39′30″E/54,416667 18,658333 | 13 | 13 | 7 | czerwone blaskowe, okres – 6 s. |
|
Sopot[e][j] | 1903/1904 | 54°26′43″N 18°34′13″E/54,445278 18,570278 | 25 | 30 | 7 | błyskowe, okres – 4 s (błysk 0,3 s, przerwa – 3,7 s) widoczne w sektorze 192°30′ – 307°30′ |
Zobacz też
edytuj
- Park Miniatur Latarni Morskich w Niechorzu
- Stawa Młyny (Świnoujście)
Uwagi
edytuj- ↑ W słowniku ortograficznym występują dwie możliwości: latarni oraz w dopełniaczu liczby mnogiej latarń. Tutaj lepiej słyszy się latarń.
- ↑ Mapy morskie: 251 i 252 (i inne)- obejmujących polskie wybrzeże zgodnie z publikacją Katalog map i publikacji nautycznych 552 wyd. zaktualizowane BHMW.
- ↑ Zgodnie z publikacją Katalog map i publikacji nautycznych 552.
- ↑ Zasięg nominalny to zasięg świetlny przy widzialności = 10 Mm.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Latarnia jest udostępniona do zwiedzania.
- ↑ a b c d e f g Latarnia nie jest udostępniona do zwiedzania.
- ↑ Latarnia Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego.
- ↑ Latarnia Polskiej Stacji Polarnej Hornsund.
- ↑ Dawna stawa (1938) na prawej główce portu Władysławowo, sprzed przebudowy i przedłużenia mola, wygaszona i zastąpiona zieloną stawą, widoczną po prawej. Pomalowana na kolor szary, aby nie była brana za znak nawigacyjny. Usunięta na przełomie 2007 i 2008 roku w trakcie modernizacji falochronu.
- ↑ Potocznie nazywana latarnią morską – właściwie światło nawigacyjne umieszczone na wieży widokowej; z punktu widzenia nawigacji nie oznaczona na mapach morskich i w publikacjach nautycznych jako latarnia morska.
Przypisy
edytuj- ↑ 65 m od 11 października 2013, źródło: Wiadomości Żeglarskie nr 41 z 2013, wydawca: Biuro Hydrograficzne Mar. Woj. w Gdyni.
- ↑ Wiadomości Żeglarskie nr 16/1949 z dnia 22 XII 1949.
- ↑ 39 m od 8 marca 2013, źródło: Wiadomości Żeglarskie nr 10 z 2013, wydawca: Biuro Hydrograficzne Mar. Woj. w Gdyni.
- ↑ Wiadomości Żeglarskie nr 25 z 1984 z 23 czerwca.
- ↑ Latarnia Morska w Hornsundzie. przyjacielehelu.pl. [dostęp 2018-02-24]. (pol.).
- ↑ A.f. Komorowski, I. Pietkiewicz, A. Szulczewski Morskie drogowskazy polskiego wybrzeża Gdansk 2011 na str.213.
- ↑ a b Wys. wieży 20,9 i wys. św. 37,9 podawana jest od 1911 (niemiecki Spis Świateł z 1911), aż do końca istnienia latarni.
- ↑ Niemiecki Spis Świateł z 1908.
- ↑ Piotr Celej: To dzięki nim trafiano do portów. Latarnie na dawnych zdjęciach. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2018-02-24]. (pol.).
- ↑ Gdańsk: Zabytkowa latarnia morska z 1843 r. została przetopiona. dziennikbaltycki.pl. [dostęp 2018-02-24]. (pol.).
Literatura
edytuj- Franciszek Wróbel: Vademecum nawigatora. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1983. ISBN 83-215-1112-0.
- Franciszek Wróbel: Nawigacja morska... Gdynia: Wydawnictwo Trademar, 2006. ISBN 83-915444-8-6.
- Marian Czerner: Latarnie morskie polskiego wybrzeża. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, 1971, 1986. ISBN 83-210-0602-7.
- Kazimierz Bielicki: Latarnie morskie na wybrzeżu polskim. (i inni: Krzysztof Czaplewski, Andrzej H. Warchhold). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1998. ISBN 83-7174-321-1.
- Spis świateł i sygnałów nawigacyjnych tom I, II, III nr. 521 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej.
- List of Lights & Fog Signals, Volume C, Baltic Sea, with Kattegat, Belts and Sound NP76 wydanie zaktualizowane. Taunton, Somerset, Wielka Brytania: The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty).
- Pub. 116 List of Lights Radio Aids and Fog Signals wydanie zaktualizowane. Bethesda, MD, USA: National Geospatial-Intelligence Agency. NSN7642014007540.
- Locja Bałtyku. Wybrzeże polskie 502 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej.
- Baltic Pilot Vol. 1 (NP18), Vol. 2 (NP19), Vol. 3 (NP20) (wydanie zaktualizowane). Taunton, Somerset, Wielka Brytania: The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty).
- Bałtyk Południowy od Stilo do Kłajpedy mapa nawigacyjna 251 skala 1:200 000 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej.
- Bałtyk Południowy od Świnoujscia do Stilo mapa nawigacyjna 252 skala 1:200 000 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej.
- Znaki skróty i terminologia stosowane na polskich mapach morskich 551. Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej.
- Symbols and Abbreviations used on Admiralty Charts, Chart 5011. Taunton, Somerset, Wielka Brytania: The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty).
- Katalog map i publikacji nautycznych 552. Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej.
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalna strona Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej
- United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty)
- Spis świateł z roku 2010 dla morza Bałtyckiego. msi.nga.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-01)]. (ang.). PUB. 116. LIST OF LIGHTS na 2010 – polskie latarnie, s. 118–130 (w PDF na górze, nie w spisie na dole)
- Strona z programem do ćwiczeń w rozpoznawaniu charakterystyk świateł polskich latarń (on-line) potem klikamy w: tutaj