Charakterystyka światła nawigacyjnego

Charakterystyka światła nawigacyjnego – zespół łatwych do zaobserwowania cech pozwalający na odróżnienie jednego światła nawigacyjnego od innych (na jego identyfikację).

Najważniejszymi cechami światła są:

  • Rodzaj – sposób, w jaki ono świeci,
  • Okres – czas (podawany w sekundach, w którym światło przechodzi przez wszystkie różniące się fazy. Po zakończeniu jednego okresu (zwanego też cyklem) rozpoczyna się kolejny z identycznymi fazami,
  • Barwa – kolor, jaki światło emituje.


Rodzaje świateł

edytuj

Najogólniej można wyróżnić następujące rodzaje świateł:

  • stałe (ang.: Fixed) - światło nie zmieniające się w czasie (przy tym rodzaju światła trudno mówić o okresie, a faza jest tylko jedna).
  • rytmiczne (ang.: Rythmic) - fazy świecenia i fazy zaciemnienia następują po sobie. Wśród tego rodzaju wyróżnić można trzy podrodzaje:
    • światła przerywane (ang.: Occulting) - informację niesie zaciemnienie, pojedyncze lub w grupach o równym czasie zaciemnienia, przy czym ogólny czas świecenia w cyklu jest dłuższy od ogólnego czasu zaciemnienia,
    • izofazowe (ang.: Izophase) - obie fazy (świecenia i zaciemnienia) są równej długości.
    • światła w których czas świecenia jest krótszy od czasu zaciemnienia (informację niesie faza świecenia):
      • błyskowe (ang.: Flashing) - blaski w ilości mniejszej niż 50 na minutę
      • migające (ang.: Quick) - błyski powtarzają się z częstotliwością 50-80 na minutę
      • szybko migające (ang.: Very quick) - błyski z częstotliwością 80-160 na minutę
      • ultraszybko migające (ang.: Ultra quick) - błyski częściej niż 160 razy na minutę
      • kodowe Morse'a (ang.: Morse Code) - światło emituje znak(i) alfabetu Morse'a
      • rozbłyskowe (ang.: Fixed and flashing) - światło stałe wzmacniane rozbłyskami o większym natężeniu
  • zmienne lub zmiennobarwne (ang.: Alternating) - poszczególne fazy różnią się barwą emitowanego światła.

W poszczególnych rodzajach świateł fazy zaciemnienia lub światła mogą być zestawiane w proste grupy (ang.: Group) lub grupy złożone (ang.: Composite group), czy też podstawowa charakterystyka może być przerywana (ang.: Interrupted. W efekcie stosowane są następujące rodzaje świateł:

typ światła podtyp światła rodzaj światła oznaczenie (przykładowe) opis diagram przykładowa wizualizacja
nazwa polska nazwa angielska polskie angielskie oznaczenie wygląd
STAŁE STAŁE Stałe Fixed S F Światło nie zmieniające barwy ani natężenia   F R  
RYTMICZNE PRZERYWANE Przerywane Occulting P Oc Światło w regularnych odstępach czasu gasnące. (przy czym ogólny czas świecenia jest dłuższy od ogólnego czasu zaciemnienia)   Oc R 6s  
Przerywane grupowe Group occulting P(2) Oc(2) Światło, w którym (w tym przykładzie: dwa) zaciemnienia występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem świecenia.   Oc(2) G 8s  
Przerywane złożone Composite group occulting P(3+4) Oc(3+4) Światło, w którym (tu: trzy) zaciemnienia występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem świecenia, a po nim następuje grupa (tu: czterech) zaciemnień.   Oc(2+3) W 18s  
IZOFAZOWE Izofazowe Izophase I Iso Światło, w którym fazy świecenia i zaciemnienia są równie długie.   Iso R 4s  
BŁYSKOWE Blaskowe Long flashing LFl Światło z regularnie powtarzającymi się blaskami, gdzie faza świecenia trwa dłużej niż 2 sekundy   LFl W 10s  
Błyskowe Flashing Bl Fl Światło z regularnie powtarzającymi się błyskami trwającymi krócej niż 2 sekundy, równe sobie, lecz wyraźnie krótsze niż czas trwania ciemności; okres równy lub dłuższy od 1,5 sekundy   Fl G 5s  
Błyskowe grupowe Group flashing Bl(3) Fl(3) Światło, gdzie (tu: trzy) błyski występują w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności.   Fl(3) R 15s  
Błyskowe złożone Composite group flashing Bl(3+2) Fl(3+2) Światło, gdzie (tu: trzy) błyski występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem zaciemnienia, po którym następuje grupa (tu: dwóch) blasków.   Fl(2+1) W 15s  
MIGAJĄCE Migające Quick M Q Światło z regularnie powtarzającymi się mignięciami (w ilości 50-80 / min)   Q W  
Migające grupowe Group quick M(9) Q(9) Światło, gdzie (tu: dziewięć) mignięć występuje w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności.   Q(3) G 9s  
Migające przerywane Interrupted quick MP IQ Światło, gdzie po sekwencji co najmniej 8 mignięć następuje zaciemnienie trwające nie krócej niż 3 sekundy   IQ R 14s  
SZYBKO MIGAJĄCE Szybko migające Very quick MV VQ Światło z regularnie powtarzającymi się mignięciami (w ilości 80-160 na minutę)   VQ W  
Szybko migające grupowe Group very quick MV(3) VQ(3) Światło, gdzie (tu: trzy) szybkie błyski występuje w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności.   VQ(3) G 4s  
Szybko migające przerywane Interrupted very quick MVP IVQ Światło szybko migające, w którym po co najmniej 8 błyskach następuje zaciemnienie, trwające nie krócej niż 3 sekundy.   IVQ R 9s  
ULTRASZYBKO MIGAJĄCE
(bardzo szybko migające)
Ultraszybko migające Ultra quick UQ Światło z mignięciami w ilości nie mniejszej niż 160 na minutę   UQ W  
Ultraszybko migające przerywane Interrupted ultra quick IUQ Światło w postaci regularnie powtarzanych mignięć co najmniej 160 razy na minutę, przerywane regularnie powtarzającymi się zaciemnieniami.   IUQ R 6s  
MORSE'A Kodowe Morse'a Morse code Mo(K) Mo(K) Światło składające się z dwóch rodzajów świeceń - odpowiadających kropkom i kreskom alfabetu Morse'a - tak pogrupowanych, że tworzą jedną lub więcej liter lub cyfr tego alfabetu. Nadawane znaki podane są w nawiasie. Stosowane są tylko znaki międzynarodowe.   Mo(K) G 6s  
ROZBŁYSKOWE Rozbłyskowe Fixed and flashing R FFl Światło stałe z błyskami o większym natężeniu   FFl Y 5s  
Rozbłyskowe (grupowe) Fixed and group flashing R(2) FFL(2) Światło stałe z błyskami o większym natężeniu, po (tu: dwa) rozbłyski w grupie  
ZMIENNE ZMIENNE Zmienne Alternating Zm Al WGR Światło zmieniające barwę według sekwencji: białe - zielone - czerwone (ang. white - green - red). Brak faz zaciemnienia - faza światła jednego koloru przechodzi bezpośrednio w fazę innej barwy.   Al WR 3s  
PRZERYWANE Zmienne przerywane Alternating occulting Al Oc WR Światło na którego okres składa się: światło białe, krótsza od światła przerwa, światło czerwone, krótsza od światła przerwa równa poprzedniej.  
Zmienne (przerywane) grupowe Alternating group occulting Al Oc WGR Światło na którego okres składa się: światło białe, krótsza od światła przerwa, światło zielone, krótsza od światła przerwa równa poprzedniej, światło czerwone, przerwa dłuższa od poprzednich.  
BŁYSKOWE Zmienne blaskowe Alternating flashing Al Fl WR Światło na którego okres składa się: światło białe, przerwa (dłuższa od światła), światło czerwone, przerwa równa poprzedniej.  
Zmienne (blaskowe) grupowe Alternating group flashing Al Fl WR Światło na którego okres składa się: światło białe, przerwa (dłuższa od światła), światło czerwone, przerwa dłuższa od poprzedniej.  
ROZBŁYSKOWE Zmienne rozbłyskowe Alternating fixed and flashing Al F W Fl RG Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami w kolorze zielonym i czerwonym na przemian.  
Zmienne rozbłyskowe grupowe Alternating fixed and group flashing Al F W Fl(3) G Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami (w liczbie trzech) koloru zielonego w grupie.  
Zmienne rozbłyskowe kombinowane w grupach Alternating fixed and composite group flashing Al F W Fl WRR Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami: białym a następnie dwoma czerwonymi.  

Istnieje jeszcze światło wyłamujące się z tych podziałów. Jest ono szeroko stosowane w systemie IALA, jako światło południowego znaku kardynalnego (i zarezerwowane wyłącznie dla niego). Okres tego światła składa się z sześciu mignięć i jednego długiego błysku (lub sześciu szybkich mignięć i długiego błysku): Q(6) LFl W   lub VQ(6) LFl W.

  • białe (ang. white) oznaczone skrótowo: "W", polskie: "b" lub oznaczenie pominięte)
  • czerwone (ang. red, oznaczenie skrótowe "R", polskie: "c")
  • zielone (ang. green), oznaczenie skrótowe "G", polskie: "z")
  • żółte (ang. yellow), oznaczenie skrótowe "Y", polskie: "ż")
  • pomarańczowe (ang. orange), oznaczenie skrótowe "Or", polskie: "pm")

Najczęściej stosuje się światła białe, ponieważ światło tej barwy ma największy zasięg widoczności przy określonej mocy źródła światła.

Zasięg

edytuj

Światło nawigacyjne dostrzeżone może być z pewnej odległości. Odległość umożliwiająca zobaczenie (w nawigacji: zaoczenie) światła nosi miano zasięgu. Zasięg zależy od:

Dla każdego światła określa się (i podaje w jego charakterystyce) jego zasięg nominalny. Jest to zasięg optyczny dla określonej przejrzystości powietrza - równej 10 Mm. Dlatego dla określenia zasięgu optycznego w innych warunkach przejrzystości powietrza stosować należy poprawki.

W spisie świateł znaleźć można wysokość źródła światła - co umożliwia wyliczenie zasięgu geometrycznego.

Oznaczenia

edytuj

Na mapach światła opisywane są jednoznacznymi skrótami, natomiast w spisach świateł prócz tego charakterystyka podana jest szczegółowo (z czasami trwania każdej fazy). Skrót składa się z:

  1. opisu rodzaju,
  2. barwy (przy czym jego brak wskazuje na barwę białą),
  3. długości okresu (podawanego w sekundach),
  4. wysokości źródła światła (ponad zero mapy),
  5. zasięgu nominalnego (podawanego w milach morskich).

Jednak nie zawsze zamieszczony jest komplet informacji, informacje nieistotne lub oczywiste pomija się:

przykładowe oznaczenie rodzaj kolor okres wysokość źródła zasięg nominalny uwagi
Fl(2) R 20s 12m 16M błyskowe grupowe o dwóch błyskach czerwone 20 12 16
Fl Y 2,5s błyskowe żółte 2,5 ? ?
Iso 10s izofazowe białe 10 ? ? świeci tak na przykład LM Hel
VQ(6) + LFl 10s szybko migające - sześć mignięć oraz długi błysk białe 10 ? ? południowy znak kardynalny
Fl W 3s 83m 26M błyskowe białe 3 83 26 świeci tak na przykład LM Rozewie[3]
Fl W 5s 29m 18M błyskowe białe 5 29 18 świeci tak na przykład latarnia na Christiansø[3]
Iso 4s WRG 7/4/4M izofazowe białe
czerwone
zielone
4 ? 7
4
4
jest to światło sektorowe
granice sektorów narysowane są na mapie i opisane w spisie świateł.
FFl W 5s 3M rozbłyskowe białe światło,
białe rozbłyski
5 ? 3
F stałe białe - ? ?

Identyfikacja

edytuj

Zaleca się by przy identyfikowaniu światła najpierw ustalić jego charakterystykę przez obserwację i pomiar (stoperem lub innym przyrządem), a dopiero potem odnajdywać światło w pomocach nawigacyjnych (na mapie, w spisach świateł lub innych). Postępowanie odwrotne może prowadzić do pomyłek (nawigator "widzi" to co właśnie przeczytał z mapy, a nie to co świeci w rzeczywistości).

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj