Kowelin

Kowelin (także covellin, dawniej używano także nazwy kawelin) – minerał z gromady siarczków. Rozpowszechniony, ale występujący w niewielkich ilościach.

Kowelin

Kowelin z kopalni Leonard, Butte, hrabstwo Silver Bow, Montana, Stany Zjednoczone (7,5x5x4 cm)
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	covellin, kawelin
Skład chemiczny	CuS – siarczek miedzi
Twardość w skali Mohsa	1,5-2
Łupliwość	doskonała, jednokierunkowa
Układ krystalograficzny	heksagonalny
Gęstość	4,6-4,76 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	jaskrawoniebieska, granatowa, indygo, rzadziej żółta lub czerwona
Rysa	szara lub czarna z niebieskawym odcieniem
Połysk	półmetaliczny, matowy

Nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego mineraloga, Nicoli Covelliego (1790–1829), który odkrył ten minerał w produktach ekshalacji Wezuwiusza.

Charakterystyka

Właściwości

Bardzo rzadko tworzy kryształy tabliczkowe lub płytkowe (sześcioboczne z wyraźnymi zbrużdżeniami). Jeszcze rzadsze są kryształy izometryczne. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, skorupowych i sferolitycznych. Jest bardzo miękki (można go zarysować nawet paznokciem), giętki (nie łamie się przy zginaniu), nieprzezroczysty. Wykazuje wyraźną iryzację (fioletowe lub czerwone refleksy). Często zawiera domieszki żelaza, srebra, ołowiu, selenu.

Występowanie

Minerał wtórny procesów hydrotermalnych, hipergenicznych. Niekiedy stanowi produkt ekshalacji wulkanicznych (fumarola). Występuje w towarzystwie chalkozynu, bornitu, pirytu, enargitu, chalkopirytu. Tworzy naloty na minerałach zawierających miedź.

Miejsca występowania:

• Na świecie: Chile, USA, Boliwia, Peru, Włochy, Rumunia, Serbia, Niemcy (Schwarzwald), Austria (w okolicach Salzburga), Nowa Zelandia (wyspa Kawau).

• W Polsce: spotykany bywa w Górach Świętokrzyskich i na Dolnym Śląsku (w złożach miedzi w rejonie Lubina).

Zastosowanie

• ważna ruda miedzi (ponad 66% Cu),
• atrakcyjny i poszukiwany kamień kolekcjonerski (odmiany wykazujące iryzację),
• czasami wykorzystywany jako kamień ozdobny.

Zobacz też

• chalkozyn, sfaleryt

Bibliografia

• Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne, „Horyzont” 2002
• O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” 1996
• W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003

Linki zewnętrzne

• kowelin na stronie Webmineral.com (ang.)
• kowelin na stronie Mindat.org (ang.)