Kolumbit

Kolumbit-(Fe) (dawn. ferrokolumbit) – minerał niobu i żelaza z grupy kolumbitów. Jego nazwa pochodzi od dawnej nazwy niobu, łac. columbium, oraz symbolu żelaza, Fe (dla odróżnienia od innych kolumbitów).

Kolumbit-(Fe)

Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	ferrocolumbit
Skład chemiczny	tlenek żelaza, niobu [niobian(V) żelaza(II)] i podrzędnie tantalu (Fe2+Nb2O6)
Twardość w skali Mohsa	6,0
Przełam	nierówny, muszlowy
Łupliwość	wyraźna
Pokrój kryształu	słupkowy (lekko wydłużony), tabliczkowy
Układ krystalograficzny	rombowy
Gęstość	5,2–7,3 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	czarny, ciemnobrunatny
Rysa	czarnobrązowa
Połysk	metaliczny
Inne	przeświecający

Synonimy: ferrokolumbit, coltan, columbit, columbite-tantalite, niobit.

Ferrocolumbit (dawniej columbit = kolumbit)

Przedrostek columb- używany był w dawnych nazwach minerałów, obecnie odpowiada coraz powszechniej używanemu przedrostkowi niob-.

Nazwa kolumbit miała dwa znaczenia:

1. stanowiła synonimiczną nazwę niobitu, pochodzącą od dawnej nazwy pierwiastka niob (niobium = columbium) wywodzącej się od dawnego określenia kontynentu amerykańskiego;
2. oznaczała kryształy mieszane niobitu i tantalitu.

Nazwa niobit (W. Haidinger, 1845 r.) też już jest obecnie nazwą nieaktualną. Została zdyskredytowana przez Międzynarodową Asocjację Mineralogiczną (A. Manecki, Encyklopedia Minerałów, AGH, Kraków 2004 r.)

Nazwa kolumbit-(Fe) została wprowadzona oficjalnie w 2008 r.

Właściwości

Ma zmienny skład chemiczny, czasami wykazuje niewielką promieniotwórczość (gdy występuje domieszka uranu). Czysty FeNb₂O₆ zawiera ok. 79% Nb₂O₅ i 21% FeO (masowo). Zazwyczaj tworzy kryształy zbrużdżone o pokroju słupkowym (lekko wydłużone), tabliczkowe. Tworzy zbliźniaczenia. Występuje w skupieniach ziarnistych i w postaci osobnych ziarn. Jest przeświecający na krawędziach. Tworzy szereg izomorficzny: mangancolumbit, ferrotantalit.

• Gęstość: 5,2-7,3, najczęściej 6,3 g/cm³;

Występowanie

Stanowi składnik pegmatytów, tworzy nagromadzenia w aluwiach i piaskach zgromadzonych na plażach. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak tantalit, spodumen, beryl, topaz, turmalin, tytanit, rutyl, cyrkon, fluoryt, kasyteryt.

Miejsca występowania

• Szwecja, Finlandia i Norwegia – na Półwyspie Skandynawskim
• Grenlandia
• Rosja – Góry Ilmeńskie, Ural
• Brazylia
• Boliwia (kryształy o masie do 500 kg)
• USA – Connecticut, Dakota Południowa (dobrze wykształcone kryształy do 4 cm), Teksas, Wirginia
• Australia
• Mozambik, Rwanda, Kongo, Nigeria

W Polsce – został stwierdzony na Dolnym Śląsku – w okolicach Bogatyni, Dzierżoniowa, Sobótki i Jeleniej Góry.

Zastosowanie

• jest wykorzystywany jako surowiec do otrzymywania niobu i tantalu;
• ma znaczenie naukowe;
• jest poszukiwany i ceniony przez kolekcjonerów (kryształy okazjonalnie szlifowane).

Linki zewnętrzne

• galeria i artykuł o ferrocolumbicie na stronie WebMineral (ang.)
• artykuł o ferrocolumbicie na stronie Mindat (ang.)