Jerzy Walerian Skolimowski
Jerzy Walerian Skolimowski (ur. 9 grudnia 1907 w Łukowie, zm. 12 lutego 1985 w Londynie) – polski wioślarz, architekt, oficer wywiadu wojskowego, kawaler Orderu Virtuti Militari, spadochroniarz Akcji Kontynentalnej[1].
| |||||||||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia |
9 grudnia 1907 | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 lutego 1985 | ||||||||||||||||||
| Wzrost |
150 cm | ||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Odznaczenia | |||||||||||||||||||
  
| |||||||||||||||||||
Życiorys
edytujUrodził się 9 grudnia 1907 w Łukowie. Był synem Mikołaja i Heleny Michaliny z Żyszkowskich. W 1919 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie. W 1926 zdał maturę. W latach 1927–1934 studiował na wydziale architektury Politechniki Warszawskiej[2]. Za projekt stadionu kolarskiego uzyskał dyplom magistra inżyniera. Po studiach prowadził praktykę architektoniczną. Projektował między innymi: wnętrza okrętów MS Piłsudski i MS Batory, górną stację kolei linowej w Krynicy, osiedle robotnicze w Rumi-Janowie k. Gdyni oraz nowy typ wagonów kolejowych[2][3]. W 1929 razem ze Stefanem Osieckim wygrał konkurs na projekt plakatu z okazji mistrzostw świata w Zakopanem[2]. Uczestniczył w wystawach plakatu w Monachium, Los Angeles, Pradze i Paryżu. 29 sierpnia 1935 ożenił się z Ireną Brzozowską[3]. Otrzymał dyplom honorowy i 2 medale złote na międzynarodowej wystawie w Paryżu (1937) oraz I nagrodę Stowarzyszenia Architektów Polskich za projekt pawilonu polskiego na wystawie światowej w Nowym Jorku (1939)[3][4].
Kariera wioślarska
edytujKarierę wioślarską rozpoczął w połowie lat dwudziestych w AZS Warszawa. Barwy klubu reprezentował do 1931 roku. Był sternikiem wioślarskim. Na igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie (1928) wystartował w ósemkach, jednak odpadł w ćwierćfinałach[5]. Na rozgrywanych cztery lata później igrzyskach olimpijskich w Los Angeles zdobył dwa medale olimpijskie. W dwójce ze sternikiem, razem z Jerzym Braunem i Januszem Ślązakiem zajął drugie miejsce, przegrywając walkę o zwycięstwo z osadą USA o 5,4 sekundy[6]. W czwórce ze sternikiem, wspólnie z Braunem, Edwardem Kobylińskim, Stanisławem Urbanem i Ślązakiem wywalczył brązowy medal[7]. Startował także na igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936, gdzie w dwójce ze sternikiem i czwórce ze sternikiem odpadał w półfinałach[8][9].
Zdobył także srebrny medal w dwójce ze sternikiem (z Braunem i Ślązakiem) na mistrzostwach Europy w Budapeszcie w 1933[4]. Był pięciokrotnym wicemistrzem Polski.
II wojna światowa
edytujW czasie II wojny światowej walczył w wojnie obronnej. Jesienią 1939 przedostał się na Węgry[4]. Został uwięziony w miejscowości Tokaj. W styczniu 1940 uciekł z więzienia i przybył się do Francji. Wstąpił do Armii Polskiej w Bressuire. Za czyny bojowe w Wogezach został odznaczony Orderem Virtuti Militari[4]. W czerwcu 1940 został internowany w Szwajcarii[4]. Latem 1941 uciekł i trafił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich[10]. Uczestniczył w kampanii afrykańskiej. Brał udział w bitwie o Tobruk. Latem 1942 zaprojektował i nadzorował budowę obozu dla polskich uchodźców z ZSRR[10]. W 1943 podczas pobytu w Ugandzie wraz z Jerzym Golczem i Michałem Makowskim zorganizował wyprawę nową drogą na szczyt Aleksandrę[10]. Następnie jako oficer Secret Intelligence Service (Cpt. George Deen) został zrzucony na Bałkanach. We wrześniu 1944 spadochroniarz Akcji Kontynentalnej został zrzucony w okolicach Lamii. Zorganizował dezercję ponad 120 Polaków ze Śląska i Pomorza z niemieckich okrętów w porcie Valos do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech[10]. Następnie kontynuował działalność wywiadowczą.
Po wojnie
edytujPo zakończeniu wojny zamieszkał w Londynie. Pracował jako architekt pod nazwiskiem George Skolly. W 1948 został odznaczony Królewskim Medalem za Odwagę[10]. W 1950 został członkiem Society of British Industrial Art[10]. W latach 1949–1952 był wykładowcą na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie[10]. W 1966 wyjechał do Afryki Południowej. Projektował wnętrza reprezentacyjnych budynków w Pretorii, Johannesburgu, Nowym Londynie i Windhuk oraz muzeów diamentów w Kimberley i Pretorii. Był projektantem Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino. W 1979 powrócił do Londynu, gdzie zmarł 12 lutego 1985. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[10] (kwatera R-4-7,8)[11].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[4]
- Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)[12]
- Królewski Medal za Odwagę w Sprawie Wolności (Wielka Brytania, 1948)[10]
Linki zewnętrzne
edytuj- Polski Komitet Olimpijski: Jerzy Walerian Skolimowski – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2021-06-16]. (pol.).
Uwagi
edytujSpadochroniarze Akcji Kontynentalnej są niekiedy błędnie utożsamiani z cichociemnymi. Jak podkreśla Jan Librach, jeden z inicjatorów „Akcji” „nie było, poza ogólnymi założeniami walki z wrogiem, związku organizacyjnego pomiędzy Akcją Kontynentalną a kierowanymi z Londynu pracami krajowymi”, tj. organizowanymi przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza lotniczymi zrzutami cichociemnych, broni, sprzętu i pieniędzy dla Armii Krajowej[13].
Bibliografia
edytuj- Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 525–527. ISBN 978-83-64864-22-3.
Przypisy
edytuj- ↑ Akcja Kontynentalna » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2022-09-21] (pol.).
- ↑ a b c Wryk 2015 ↓, s. 525.
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 279–280. [dostęp 2021-10-08].
- ↑ a b c d e f Wryk 2015 ↓, s. 526.
- ↑ Olympedia – 1928 Summer Olympics, Rowing, Eights, Men. olympedia.org. [dostęp 2024-11-25]. (ang.).
- ↑ Olympedia – 1932 Summer Olympics, Rowing, Coxed Pairs, Men. olympedia.org. [dostęp 2024-11-25]. (ang.).
- ↑ Olympedia – 1932 Summer Olympics, Rowing, Coxed Fours, Men. olympedia.org. [dostęp 2024-11-25]. (ang.).
- ↑ Olympedia – 1936 Summer Olympics, Rowing, Coxed Pairs, Men. olympedia.org. [dostęp 2024-11-25]. (ang.).
- ↑ Olympedia – 1936 Summer Olympics, Rowing, Coxed Fours, Men. olympedia.org. [dostęp 2024-11-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Wryk 2015 ↓, s. 527.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: SKOLIMOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-05-03].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 298 „za zasługi na polu sportu i propagandy Polski zagranicą”.
- ↑ Jan Librach, Nota o „Akcji Kontynentalnej”, „Zeszyty Historyczne” (zeszyt 173), Paryż: Instytut Literacki, 1973, s. 159-171.