Wikipedia

Jerzy Stawiński

oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Jerzy Stawiński (ur. 6 listopada 1893, zm. ?) – major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Jerzy Stawiński
major dyplomowany piechoty major dyplomowany piechoty
Data urodzenia

6 listopada 1893

Data śmierci

?

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

43 Pułk Strzelców Kresowych,
3 Samodzielna Brygada Kawalerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)

Życiorys

edytuj

Jerzy Stawiński urodził się 6 listopada 1893 roku. W 1918 roku był oficerem sztabu Polskiej Oddzielnej Brygady na Kaukazie. Od 1 maja do 7 czerwca 1919 roku był słuchaczem II Kursu adiutantów w Warszawie, a od 16 czerwca do 30 listopada 1919 roku słuchaczem I Kursu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w dowództwie 13 Dywizji Piechoty, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 43 pułk strzelców kresowych[1]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1691. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W 1923 roku pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu[3]. W 1924 roku powrócił do macierzystego 43 pułku strzelców kresowych w Dubnie[4]. Z dniem 1 listopada 1924 roku został odkomenderowany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza IV Kursu Doszkolenia. Z dniem 15 października 1925 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału IV Sztabu Generalnego w Warszawie[5]. 26 lipca 1926 roku został przydzielony do dowództwa 3 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Wilnie na stanowisko szefa sztabu[6][7]. 5 listopada 1928 roku otrzymał przeniesienie do 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach[8]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do Biura Ogólno Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko referenta[9]. Na majora został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku w korpusie oficerów piechoty[10].

W nocy z 22 na 23 marca 1933 roku w „Winiarni Ziemiańskiej” w Warszawie zastrzelił inżyniera agronoma Adama Jankowskiego, syna profesora Edmunda Jankowskiego. Do zabójstwa doszło podczas zorganizowanego w winiarni dancingu[11][12][13]. Major Stawiński przybył tam wraz z żoną i jej przyjaciółką Jakubowską, którą do tańca poprosił Jankowski, lecz kobieta odmówiła z uwagi na jego stan po spożyciu alkoholu inżyniera[11][12]. Wówczas wywiązała się sprzeczka między Stawińskim a Jakubowskim, w której major spoliczkował oponenta, a ten w rewanżu rzucił na stolik swój bilet, tym samym żądając pojedynku[11]. Oficer odrzucił bilet, po czym odwrócił się i odchodził, a wówczas został mocno uderzony dłonią w twarz przez Jankowskiego[11][12]. Według świadków Stawiński miał wówczas wyjąć z zarękawka Jakubowskiej rewolwer, podejść do Jankowskiego i strzelić do niego z odległości ok. 25 cm, powodując jego śmierć na miejscu[11][12][14]. Rozprawa odbyła się w dniach 9–11 maja 1933 roku przed Wojskowym Sądem Okręgowym Nr I w Warszawie[11]. Rozprawie przewodniczył major Korpusu Sądowego Henryk I Rzewuski[15]. Oskarżał major Korpusu Sądowego doktor Józef Mitowski[16]. Obrońcą oskarżonego był adwokat Władysław Sobotkowski, major rezerwy korpusu sądowego[17]. Major Jerzy Stawiński bronił się przed sądem wskazując, że po raz pierwszy znalazł się w takiej sytuacji, nie mógł nie zareagować, nie miał zamiaru pozbawienia życia Jankowskiego i że strzelał na oślep[11]. Zeznający jako świadek dr Smoczyński, który podczas feralnej nocy przebywał w towarzystwie Jankowskiego, stwierdził, że Stawiński postąpił słusznie[11][12]. Jeden ze świadków wskazał, że Stawiński z żoną i Jakubowską często bywał na dancingach w winiarni, podczas zabawy zazwyczaj tańczył tylko z Jakubowską, a podczas dramatycznej nocy natychmiast przerwał taniec z żoną w chwili, gdy Jankowski prosił o taniec Jakubowską[18]. Major Stawiński został skazany na podstawie art. 225 § 1 kodeksu karnego (zabójstwo) na karę dwóch lat pozbawienia wolności z zaliczeniem tymczasowego aresztu prewencyjnego[13]. Okolicznością obciążającą oskarżonego była jego karalność, jako że w 1925 roku został skazany przez sąd okręgowy na karę dwóch dni aresztu z zawieszeniem wykonania kary na okres dwóch lat za zniewagę i obrazę czci oraz wyrokiem sądu okręgowego w 1927 roku na 10 zł grzywny z zamianą na jeden dzień aresztu za zniewagę właścicielki sklepu „Occasion”. Z drugiej strony sąd wziął pod uwagę jako okoliczność łagodzące silne wzburzenie majora i nie orzekł wydalenia z korpusu oficerskiego[13]. Odwołanie od wyroku złożył obrońca oskarżonego adwokat M. Wyrostek[19] i prokurator, który domagał się wyższej kary i wydalenia majora z wojska[14][20].

Z dniem 30 czerwca 1933 roku został przeniesiony w stan spoczynku[21]. 29 sierpnia 1933 roku przed Najwyższym Sądem Wojskowym w Warszawie odbyła się rozprawa kasacyjna. Rozprawie przewodniczył generał brygady Emil Franciszek Mecnarowski. Rozprawa odbyła się bez udziału oskarżonego i świadków, ograniczyła się tylko do referatu sprawy i przemówień stron. Sąd odrzucił skargę kasacyjną obrońcy oskarżonego oraz przychylił się częściowo do skargi prokuratora i orzekł w stosunku do oskarżonego wydalenie z korpusu oficerów Wojska Polskiego[22]. Do 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III z przydziałem do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”. Następnie został skreślony z ewidencji[23].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 146, 889.
  2. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 66.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 105, 251, 419.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 232, 363.
  5. ↑ Lista oficerów Sztabu Generalnego, Oddział V Sztabu Generalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych (stan z dnia 31 grudnia 1925 roku), Drukarnia Sztabu Generalnego, Warszawa 1926, s. 15.
  6. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 29 z 26 lipca 1926 roku, s. 231.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 131, 197.
  8. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 338.
  9. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 105. Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku), Sztab Główny, Drukarnia Sztabu Generalnego, Warszawa 1931, s. 12. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 1 lipiec 1933 r. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”, Warszawa 1933, s. 31.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 38, 431.
  11. ↑ a b c d e f g h Proces majora Stawińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 128 z 11 maja 1933. 
  12. ↑ a b c d e Zeznania świadków w procesie majora Stawińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 129 z 12 maja 1933. 
  13. ↑ a b c Mjr. Stawiński skazany na dwa lata więzienia. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 131 z 14 maja 1933. 
  14. ↑ a b Stanisław Milewski, Pojedynki na wokandzie, cz. 2, „Palestra” nr 3-4, 2009.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 309, 878.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 310, 879.
  17. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 197.
  18. ↑ Murzyn świadkiem w procesie mjr. Stawińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 130 z 13 maja 1933. 
  19. ↑ Potępienie czynu mjr. Stawińskiego w motywach sądu wojskowego. „Dziennik Białostocki”, s. 1, 28 maja 1933. Białystok. 
  20. ↑ Tragiczne zajście na dancingu. Oficer wystrzałem z rewolweru kładzie trupem ziemianina, ”Gazeta Bydgoska” nr 69 z 24 marca 1933 roku, s. 1. Zabójstwo w nocnym dancingu. Strzelanie na oślep i zakochany świadek, ”Nowiny Codzienne” nr 140 z 10 maja 1933 roku, s. 1. Zbrodnia w „Caveau Caucasien”. Zabójca był już karany za obrazę i zniesławienie, ”Nowiny Codzienne” nr 141 z 11 maja 1933 roku, s. 3. Zabójca z nocnego dancingu zemdlał po usłyszeniu wyroku. Sąd skazał go na 2 lata więzienia, Głos oskarżenia i obrony w procesie zabójcy z dancingu, ”Nowiny Codzienne” nr 142 z 12 maja 1933 roku, s. 1, 3. W obronie honoru munduru. Tragiczne strzały w restauracji, „Polska Zbrojna” nr 83 z 24 marca 1933 roku, s. 7. Sprawa śmiertelnego strzału w „Caveau Caucasien”, „Polska Zbrojna” nr 129 z 10 maja 1933 roku, s. 11. Tragiczne zajście w „Winiarni Ziemiańskiej” w świetle zeznań dalszych świadków, „Polska Zbrojna” nr 130 z 11 maja 1933 roku, s. 11. Wyrok w procesie mjr. dypl. Stawińskiego, „Polska Zbrojna” nr 131 z 12 maja 1933 roku, s. 11.
  21. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 145.
  22. ↑ Za zabójstwo inż. Jankowskiego mjr Stawiński wydalony z wojska, „Siedem groszy” nr 238 z 30 sierpnia 1933 roku, s. 5. Proces mjr. Stawińskiego, „Polska Zbrojna” nr 240 z 30 sierpnia 1933 roku, s. 7.
  23. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 327, 842, 1278, 1282.
  24. ↑ M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  25. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jerzy_Stawiński&oldid=74807221”