Garnizon Grodno
Garnizon Grodno – duży garnizon wojskowy okresu II RP, wcześniej garnizon wojsk rosyjskich, po 1945 wojsk radzieckich, a obecnie białoruskich.
Garnizon I Rzeczypospolitej
edytuj- 2 Regiment Pieszy Buławy Wielkiej Litewskiej (od 1792 w Sokółce)
- Regiment Gwardii Konnej Wielkiego Księstwa Litewskiego (od 1783 w Prużanach)
Od nazwy miasta wziął również nazwę Pułk Konny Grodzieński, sformowany w Sokółce w czasie insurekcji kościuszkowskiej.
Garnizon carski
edytuj
- 26 Dywizja Piechoty
- 1 Brygada Piechoty
- 101 Permski pułk piechoty
- 102 Wiacki pułk piechoty
- 2 Brygada Piechoty
- 103 Petrozawodzki pułk piechoty
- 26 Brygada Artylerii
- 1 Brygada Piechoty
- 4 batalion saperów
- 5 kompania aeronautyczna
- 171 Kobryński pułk piechoty z 43 DP
Od nazwy miasta wziął również nazwę stacjonujący w Warszawie Gwardyjski Grodzieński pułk huzarów.
Garnizon Wojska Polskiego II RP
edytuj
Prestiż miasta w okresie II Rzeczypospolitej podnosił niewątpliwie fakt, że było ono dużym garnizonem wojskowym. Stacjonowały w nim następujące instytucje i jednostki wojskowe:
Dowództwa:
- Dowództwo Okręgu Korpusu Nr III
- Dowództwo 29 Dywizji Piechoty
- Dowództwo Brygady KOP „Grodno”
- Dowództwo 3 Grupy Artylerii
Piechota
- 76 Lidzki Pułk Piechoty im. Ludwika Narbutta[1]
- 81 Pułk Strzelców Grodzieńskich im. Króla Stefana Batorego[2]
- Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 29 DP przy 76 pp
- Kadra Zapasowa Piechoty Grodno (1939)
Kawaleria
- szwadron zapasowy 3 pułku Szwoleżerów Mazowieckich[3]
- szwadron zapasowy 23 pułku Ułanów Grodzieńskich[4]
- 1 Szwadron Samochodów Pancernych (1925-1926) → Białystok (1926-1930)
Artyleria
Wojska samochodowe i bronie pancerne
- 3 Dywizjon Samochodowy (1921-1929)
- Kadra 3 Dywizjonu Samochodowego (1929-1935)
- 7 Batalion Pancerny (1935-1939)
Pozostałe instytucje i jednostki wojskowe
- 3 Dywizjon Żandarmerii
- Kadra 3 Batalionu Telegraficznego
- Kompania Łączności 29 DP
- Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP
- Komenda Miasta Grodna
- Wojskowy Sąd Okręgowy Nr III → Wojskowy Sąd Okręgowy nr 3
- Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr III → Wojskowa Prokuratura Okręgowa Nr 3
- Wojskowy Sąd Rejonowy Grodno
- parafia wojskowa obrządku rzymskokatolickiego
- Kierownictwo Rejonu Intendentury KOP nr 1
- 3 Batalion Sanitarny
- 3 Szpital Okręgowy
- Powiatowa Komenda Uzupełnień Grodno 1921-1938
- Komenda Rejonu Uzupełnień Grodno (1938-1939)
Obsada personalna komendy miasta
edytujObsada personalna komendy miasta w marcu 1939[5][a]:
- komendant miasta – płk dypl. piech. Antoni Jan Żurakowski
- adiutant – kpt. piech. Kazimierz Izydor Łapiński (*)
- kierownik referatu mobilizacyjnego – kpt. adm. (piech.) Jan Józef Łabanowski
- kierownik referatu bezpieczeństwa i dyscypliny – kpt. piech. Kazimierz Izydor Łapiński (*)[b]
Uwagi
edytuj- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[6].
- ↑ Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednoczenie więcej niż jedną funkcję[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Satora 1990 ↓, s. 141.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 150.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 182.
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 238.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 838.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
Bibliografia
edytuj- Jerzy Dąbrowski, Zarys Historji Wojennej 81-go Pułku Strzelców Grodzieńskich, Warszawa 1928.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2/III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Wacław Stachiewicz: Wierności dochować żołnierskiej : przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa: "Rytm", 1998. ISBN 83-86678-71-2.