Feliks Giela
Feliks Kasper Adam Giela[1] (ur. 20 listopada 1859 w Złoczowie, zm. 5 lutego 1936 w Sanoku) – polski prawnik, aptekarz, burmistrz Sanoka w latach 1905–1914, działacz społeczny.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Burmistrz Sanoka | |
Okres |
od 14 lutego 1905 |
Poprzednik | |
Następca |
Życiorys
edytujUrodził się 20 listopada 1859 w Złoczowie. Jego rodzicami byli Jan i Bronisława z domu Krajewska (zm. 4 grudnia 1912 w wieku 72 lat[2]). Postanowieniem C.K. Sądu Powiatowego w Sanoku z 15 maja 1895 został ustanowiony kuratorem dla dr. Jana Gieli, byłego auskultanta sądowego, który został uznany za obłąkanego[3].
Feliks Giela z wykształcenia był prawnikiem, lecz został aptekarzem, jako że jego zamiłowaniem była farmacja[4]. Po osiedleniu się w Sanoku był pracownikiem Apteki Obwodowej Jana Zarewicza (najstarszej w mieście), później jej zarządcą. W maju 1885 zmarł Jan Zarewicz (w latach 1883–1892 zarządzał nią Feliks Dobrzyniecki). W 1892 Giela został dzierżawcą apteki[5], a we wrześniu 1896 za cenę 75 000 zł zakupił ją na własność od spadkobierców Jana Zarewicza (wraz z działką i ogrodem)[6][7][8][9]. Pozostawał właścicielem nieruchomości z budynkiem apteki do początku lat 30. XX wieku[10]. W latach 1892–1904 jej zarządcami byli upoważnieni wyspecjalizowani farmaceuci[11]. Apteka Feliksa Gieli, w formie parterowego dworku, znajdowała się przy ówczesnej ulicy Krakowskiej, w 1894 przemianowanej na ulicę Tadeusza Kościuszki, pod numerem 78, potem 18 (w 1963 zabytkowy budynek został zburzony[12]). Około 1901 aptekę odkupił i został jej właścicielem Tobiasz Dawid Löbel[13], a w 1906 wykupił ją Marian Kawski (burmistrz miasta w latach 1919–1920)[11][14][15]. Na terenach jego ogrodów, istniejących za apteką, są obecnie zabudowania na ulicy Kazimierza Wielkiego[16]. W 1895 miasto odkupiło od niego tereny wiodące od Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii do ulicy Tadeusza Kościuszki i nazwano je ulicą Nową (obecnie Mickiewicza)[17]. Uzyskany dochód przekazał na potrzeby ubogich, bibliotekę oraz na Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”[18].
W 1887 Feliks Giela wygrał premię w losowaniu za rozwiązanie arytmografu w czasopiśmie lwowskim „Ruch”[19]. Był członkiem komitetu organizacyjnego Krajowy Zjazd Strażacki w Sanoku zorganizowany w lipcu 1904[20]. Należał do dyrekcji sklepu kółka rolniczego w Sanoku[21]. 14 grudnia 1904 przewodniczył posiedzeniu założycielskiemu powołanego Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka[22][23], był jego działaczem[24], był wydziałowym TUMS[25], wspierał stowarzyszenie finansowo, podobnie jak akcję powstawania pomnika Tadeusza Kościuszki, który stanął na Placu św. Jana[26]. Pierwotnie w 1894 Feliks Giela założył Czytelnię Mieszczańską (jako agenda Kasyna Mieszczańskiego) działającą w budynku Ramerówka[27]. Pełnił funkcję jej prezesa od listopada 1894[28] (ponownie wybrany 3 marca 1895[29]) do stycznia 1896[30], ponowie wybierany 28 stycznia 1905[31], 8 maja 1910[32]. Organizowano w niej bale karnawałowe, spotkania inteligencji i rzemieślników[33]. W listopadzie 1895 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Kasyna w Sanoku[34]. Był działaczem Polskiego Stronnictwa Ludowego, Towarzystwa Szkoły Ludowej[33]. Był członkiem założycielem[35] sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[36][37][38] (był wydziałowym[39][40][40][41], działał jako wydziałowy[42], na stanowisku podskarbiego i skarbnika[39][43], funkcjonował w komisji finansowej[44]). Wraz z przedstawicielami macierzystego oddziału uczestniczył w jubileuszowym I Zlocie Sokolim od 5 do 6 czerwca 1892 we Lwowie z okazji 25-lecia Towarzystwa[45]. Był członkiem „Sokoła” zarówno w czasie zaboru austriackiego, jak i w niepodległej II Rzeczypospolitej[46]. Otrzymał tytuł honorowego członka sanockiego gniazda TG „Sokół”[47][48]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[49][50]. W 1904 został wybrany jednym z dyrektorów Towarzystwa Kasy Zaliczkowej w Sanoku na okres sześciu lat[51][52]. W połowie 1904 złożył funkcję członka rady nadzorczej Powiatowego Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku[53][54]. Na początku 1905 został wybrany do komisji szkontrującej Towarzystwa Młodzieży Polskiej „Znicz”[55]. Przed 1914 był przewodniczącym wydziału szkolnego Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku-Posadzie Olchowskiej[56][57]. W 1905, 1907, 1910 był wybierany członkiem wydziału „Towarzystwa Bursy”, sprawującego pieczę nad Bursą Jubileuszową im. Cesarza Franciszka Józefa w Sanoku[58][59][60]. W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[61][62]. Był członkiem czynnym zwyczajnym Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie[63].
Był politykiem Polskiego Stronnictwa Demokratycznego (tzw. „galicyjscy demokraci”)[64]. W mieście członkami ugrupowania byli także Jan Zarewicz, Michał Słuszkiewicz, Kazimierz Lipiński. Pełnił funkcję radnego miejskiego, w tym asesora[65] (kadencji od 1900, asesor[66]). Po wyborze na stanowisko burmistrza Aitala Witoszyńskiego 22 grudnia 1898 pełnił funkcję zastępcy burmistrza[67][68][69][70][71][72][73][74], ponownie od 1903[75][76]. Do końca 1905 pełnił stanowisko członka komisji szacunkowych podatku osobisto-dochodowego w Sanoku[77]. Po dymisji burmistrza 14 lutego 1905 rada miasta przez dwa lata nie wybrała jego następcy w wyniku braku wymaganej liczby radnych. W związku z tym magistratem kierował Feliks Giela, formalnie pozostający na stanowisku zastępcy burmistrza (drugim zastępcą był Natan Nebenzahl)[78][79]. Po wyborach w 1907 i dalszym braku radnych na posiedzeniu, 1 sierpnia 1907 Giela w wyrazie protestu zrezygnował z pełnionej funkcji. Ostatecznie 26 sierpnia 1907 rada zebrała się i dokonała wyboru burmistrza, którym został Feliks Giela, sprawujący urząd w kolejnych latach (jego zastępcą był Artur Goldhammer)[80][81][82], w latach około 1910, 1911 jako komisarz rządowy[83][84][85], od około 1913 formalnie jako burmistrz (wówczas jego zastępcą był Paweł Biedka)[86][87][88]. Od tego czasu, jako delegat miasta, był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej w Sanoku[89][90][91][92][93][94][95]. Jako burmistrz z urzędu był przewodniczącym wydziału Kasy Oszczędności Miasta Sanoka[96][97][98][99][100][101][102][103][104]. W czasie sprawowania urzędu przez Feliksa Gielę miasto rozwijało się pod względem gospodarczym i kulturalnym[105]. W czasie katastrofalnych powodzi w Sanoku w kwietniu 1907 oraz w marcu 1908 stanął na czele powołanego każdorazowo komitetu ratunkowego[106][107]. W 1910 został mianowany tymczasowym naczelnikiem gminy Posada Sanocka[105] w charakterze komisarza rządowego[108], po jej przyłączeniu do miasta w 1910[109] w wyniku decyzji Wydziału Krajowego we Lwowie z 1909 (zastępcą był Jan Staruszkiewicz)[110]. Pod koniec 1910 ponownie został wybrany radnym Sanoka[111]. W trakcie 1912 pełnił urząd burmistrza także po ukonstytuowaniu się nowej Rady Miejskiej 26 czerwca 1912 po przyłączeniu do Sanoka gminy Posada Sanocka[85][112]. W 1912 zdecydował się zrezygnować z funkcji burmistrza z powodu stanu zdrowia (choroba oczu). W lipcu 1912 udał się na sześciotygodniowy urlop i od tego czasu obowiązki przejął wiceburmistrz Paweł Biedka[87][113] 5 grudnia 1912 Rada Miejska przyjęła rezygnację burmistrza[114]. 21 grudnia 1912 przegłosowano wniosek o przekonanie burmistrza do pozostania na stanowisku[115][116]. Latem 1913 przebywając na kuracji w Lovranie ponownie przesłał pismo z rezygnacją z funkcji burmistrza z uwagi na stan zdrowia[117]. 25 września 1913 Rada nie przyjęła rezygnacji i udzieliła Gieli urlopu[118]. Na posiedzeniu Rady Miejskiej 19 lutego 1914 przyjęto jego kategoryczną rezygnację[119][120]. Wtedy też jednomyślną decyzją Rady nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka w uznaniu działalności na rzecz miasta na stanowiskach wiceburmistrza (w okresie powodzi) i burmistrza (włączenie do miasta Posady Sanockiej)[4][121]. Jego następcą został Paweł Biedka wybrany 2 kwietnia 1914[122].
Feliks Giela kierował Strażą Ogniową. Ponadto działał na rzecz osób biednych i potrzebujących, prowadził powstawanie koszar wojskowych przy ul. Adama Mickiewicza w 1912, sanockiego szpitala. Prężnie budowano nowe drogi, ulice, kanalizację, a dodatkowo miasto otrzymało połączenie telefoniczne. Feliks Giela od około 1908 był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, wybrany z grupy gmin miejskich, pełnił mandat w kolejnych latach (1908, 1909, 1910, 1911, 1912)[123][124][125][126], w kolejnych wyborach do Rady w 1912 został wybrany ponownie z grupy gmin wiejskich, został członkiem wydziału[127][128][129][130][131]. Po wybuchu I wojny światowej od 18 września 1914 przebywał w Wiedniu[132]. Podczas wojny, po utworzeniu Naczelnego Komitetu Narodowej wszedł w skład Powiatowego Komitetu Narodowego (PKN) w Sanoku, a w jego ramach został kierownikiem sekcji finansowej[133]. W 1918 wraz z innymi osobistościami miejskimi (jako przewodniczący Wojciech Ślączka oraz m.in. Adam Pytel, Paweł Biedka, Jan Rajchel, Karol Zaleski oraz wojskowi kpt. Antoni Kurka i kpt. Franciszek Stok) funkcjonował w ramach powołanego 20 października 1918 Komitetu Samoobrony Narodowej[134], który 31 października/1 listopada 1918 dokonał bez walk przejęcia władzy w Sanoku[135][136]. Był radnym pierwszej powojennej kadencji od 1919[137]. Sprawował mandat radnego w Sanoku kadencji od 1924[138]. Pełnił stanowisko przewodniczącego dyrekcji Kasy Oszczędności miasta Sanoka (1927)[139].
Został członkiem założonej 11 stycznia 1903 w Sanoku pierwszej filii lwowskiego Towarzystwa Chowu Drobiu, Gołębi i Królików[140]. Był numizmatykiem[141]. W życiu prywatnym był związany z Olgą Ścibor-Rylską (1873–1898), córką Augusta, zmarłą[142] przed planowanym ślubem. Giela na zawsze pozostał jej wierny i nie ożenił się już, poświęcając się wyłącznie pracy. Był osobą zamożną, zaś sporą część majątku przeznaczał na cele dobroczynne, w tym na fundusz pomocy ubogim[143]. W kwietniu 1917 został członkiem wieczystym stowarzyszenia galicyjskiego Czerwonego Krzyża[144]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[145].
W okresie II Rzeczypospolitej w 1936 w uznaniu zasług, władze miasta przemianowały ulicę Zgody w dzielnicy Śródmieście nadając jej imię Feliksa Gieli[146][147] (obecnie znajduje się w centrum miasta, obok Placu Miast Partnerskich)[148][149].
Feliks Giela zmarł 5 lutego 1936 w Sanoku[47][48]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku, a jego nagrobek stanowi tumba sarkofagowa[150][a][151]. Nagrobek został uznany za obiekt zabytkowy i podlega ochronie prawnej[152]. Obok została pochowana Janina ze Łyszkowskich Gielowa (1882-1946). Staraniem Stowarzyszenia Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku nagrobek został odnowiony do września 2015[153].
Podczas uroczystości 130-lecia gniazda TG „Sokół” w Sanoku 29 czerwca 2019 na gmachu tegoż została odsłonięta tablica upamiętniająca 10 działaczy zasłużonych dla organizacji sokolej i Sanoka, w tym Feliksa Gielę[154][155].
Uwagi
edytuj- ↑ Inskrypcja na grobowcu informuje: Mr. A. K. Feliks Giela / Honor. Obyw. Król. M. Sanoka / B. Burmistrz / B. Dyr. Kom. Kasy Oszczęd. M. Sanoka / Honor. Członek Sokoła i Katol. Czytelni Mieszczańskiej / B. Prezes Rady Nadzor. Kółka Roln. w Sanoku / ¤ 20.XI.1859. † 5.II.1936. Ave Maria!.
Przypisy
edytuj- ↑ Edward Zając, Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, Sanok 2002, s. 74.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 49 z 8 grudnia 1912.
- ↑ Dziennik urzędowy. Kuratele. „Gazeta Lwowska”, s. 8, nr 152 z 6 lipca 1895.
- ↑ a b Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 129.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 539.
- ↑ Kronika. Zmiana własności. „Gazeta Sanocka”, s. 4, nr 76 z 13 września 1896.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 541.
- ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 31.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Struktury organizacyjne miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 380.
- ↑ Akta miasta Sanoka. Wykaz ulic i mieszkań w mieście Sanoku 1931 r. (zespół 135, sygn. 503). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 53.
- ↑ a b Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 32.
- ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. www.zozsanok.pl. [dostęp 2012-12-09]. (pol.). (pdf) s. 36.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 719.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Opieka społeczna i zdrowotna, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 469.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 762.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 396.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 382.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 383.
- ↑ Rozwiązanie zagadnień z V. zeszytu. Artymograf nr II. „Ruch”, s. 196, nr 6 z 15 marca 1887.
- ↑ Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”, s. 3, nr 353 z 28 lipca 1904.
- ↑ Zgromadzenie Powiat. Kółek Rolniczych w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 22 z 29 maja 1904.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 51 z 18 grudnia 1904.
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Tow. Upiększania Miasta Sanoka. „Miesięcznik Artystyczny”, s. 67, nr 7 z 1912.
- ↑ Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904 – 1994). „Rocznik Sanocki 1995”, s. 10, 1995. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka. ISSN 0557-2096.
- ↑ Kronika. Tow. dla Upiększ. m. Sanoka. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 65 z 26 marca 1905.
- ↑ Edward Zając, Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka, Sanok 2002, s. 75.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 452.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Numer okazowy z 16 grudnia 1894.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. 7, s. 4, 31 marca 1895.
- ↑ „Czytelnia Mieszczańska” (w pierwszym okresie istnienia). „Gazeta Sanocka”, s. 2–3, nr 43 z 26 stycznia 1896.
- ↑ Kronika. Walne zgromadzenie członków Czytelni Mieszczańskiej w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 58 z 5 lutego 1905.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 3 z 15 maja 1910.
- ↑ a b Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 456.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 32 z 10 listopada 1905.
- ↑ Lista członków z dniem 31 grudnia 1899. W: Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarz. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1900, s. 13.
- ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-03-12].
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 461.
- ↑ Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2012-11-12]. (pol.).
- ↑ a b Sprawy Związku polskich gimnastycznych Towarzystw sokolich w Austrii. Sanok. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””, s. 6, nr 19 z 1899.
- ↑ a b Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 2, nr 168 z 17 marca 1907.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 169 z 24 marca 1907.
- ↑ Kronika. „Sokół” sanocki. „Gazeta Przemyska”, s. 3, nr 103 z 22 grudnia 1892.
- ↑ Sokół Sanok. Władze. sokolsanok.pl. [dostęp 2012-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-28)]. (pol.).
- ↑ Lista członków z dniem 31 grudnia 1899. W: Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarz. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku za rok administracyjny 1899. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1900, s. 15.
- ↑ Działalność patriotyczna TG „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 2015-04-05].
- ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 141, 142, 143, 145, 150, 153. ISBN 978-83-939031-1-5.
- ↑ a b Sprawozdanie z działalności Dzielnicy Małopolskiej za rok 1936. „Sokół Małopolski”. 5, s. 68, 1937.
- ↑ a b Dział urzędowy. Protokół z posiedzenia XV zwyczajnej Rady Dzielnicy Małopolskiej, odbytej dnia 2 maja 1937, we Lwowie w sali Sokoła Macierzy. „Sokół Małopolski”. 5, s. 93, 1937.
- ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
- ↑ Sprawozdanie z działalności „Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego” w Cieszynie za czas od 16 września 1906 do 31 grudnia 1907 – 22 rok istnienia. Cieszyn: 1907, s. 21.
- ↑ Kasa zaliczkowa w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 2, nr 9 z 28 lutego 1904.
- ↑ Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem za Rok 1903. Lwów: 1904, s. 60.
- ↑ Powiatowe Tow. zaliczkowe w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 28, s. 1, 10 lipca 1904.
- ↑ Powiatowe Tow. zaliczkowe w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 31, s. 3, 31 lipca 1904.
- ↑ Kronika. Z życia młodzieży. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 55 z 15 stycznia 1905.
- ↑ Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 5.
- ↑ Władysław Sygnarski: Kronika Zakładu. Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914. Sanok: 1915, s. 6.
- ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 4, nr 93 z 8 października 1905.
- ↑ Z Towarzystwa Bursy Jubileuszowej. „Gazeta Sanocka”, s. 2, nr 198 z 27 października 1907.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 27 z 30 października 1910.
- ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
- ↑ 80 lat tradycji – od Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego do Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego. g2.sanok.pl. [dostęp 2013-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)]. (pol.).
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej za rok 1919. Lwów: 1920, s. 23.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 360.
- ↑ Alojzy Zielecki. W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 383.
- ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 71. ISBN 83-909787-8-4.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 378.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 378.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 402.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 402.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 402.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 402.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 385.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 101.
- ↑ Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 21, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Wybory do Rady Miejskiej. „Gazeta Sanocka”, s. 1, Mr 168 z 17 marca 1907.
- ↑ Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”, s. 9, nr 288 z 19 grudnia 1905.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 413.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 413.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 413.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 451.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 451.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 466.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 465.
- ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 519.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 522.
- ↑ a b Marta Szramowiat. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka okresu galicyjskiego. Główne zadania i działalność Rady Miejskiej w Sanoku. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 23, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 387.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 541.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 590.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 590.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 624.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 623.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 686.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 695.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 843.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 843.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 843.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 897.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 897.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 979.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 969.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 998.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1013.
- ↑ a b Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 109.
- ↑ Po powodzi. „Gazeta Sanocka”. Nr 172, s. 3-4, 14 kwietnia 1907.
- ↑ Kronika. Komitet ratunkowy. „Gazeta Sanocka”. Nr 216, s. 4, 8 marca 1908.
- ↑ Ze spraw miejskich. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 2 z 8 maja 1910.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 107.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 388.
- ↑ Po wyborach. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 1–2, nr 34 z 18 grudnia 1910.
- ↑ Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, nr 26 z 30 czerwca 1912.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 29 z 21 lipca 1912.
- ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku od 18 kwietnia 1907–1914. T. XIII. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 250. [dostęp 2021-12-13].
- ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku od 18 kwietnia 1907–1914. T. XIII. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 254. [dostęp 2021-12-13].
- ↑ Z Rady Miejskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 2, nr 49 z 8 grudnia 1912.
- ↑ Kronika. Rezygnacya burmistrza. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, nr 34 z 17 sierpnia 1913.
- ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku od 18 kwietnia 1907–1914. T. XIII. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 287. [dostęp 2021-12-13].
- ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku od 18 kwietnia 1907–1914. T. XIII. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 306. [dostęp 2021-12-13].
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Sanok siedzibą organów państwowych i samorządowych. Rozwój przestrzenny miasta, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 389.
- ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 9, s. 3, 22 lutego 1914.
- ↑ Wybór burmistrza. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. 15, s. 1, 5 kwietnia 1914.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 394-395.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 394-395.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 408-409.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 409-410.
- ↑ W przededniu ukonstytuowania Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 42, s. 1-2, 20 października 1912.
- ↑ Ukonstytuowania Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 44, s. 1-2, 3 listopada 1912.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 461.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 468-469.
- ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 356.
- ↑ Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914–1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 3. Prowincya i Bukowina. Wiedeń: 1915, s. 139.
- ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Miasto w latach Wielkiej Wojny 1914–1918, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 491.
- ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka, Sanok 1998, s. 133.
- ↑ Edward Zając, Struktury organizacyjne miasta, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 387.
- ↑ 95 lat temu rodziła się Polska. esanok.pl, 10 listopada 2013. [dostęp 2013-12-27].
- ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 36, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 79. ISBN 83-909787-8-4.
- ↑ Księga pamiątkowa kas oszczędności w Małopolsce wydana z powodu 25-lecia istnienia Związku Polskich Kas Oszczędności we Lwowie. O działalności należących do Związku Małopolskich i dwóch śląskich (Bielsko i Cieszyn) kas oszczędności. Lwów: 1927, s. 86.
- ↑ Sprawozdania z posiedzeń filii. Filia lwowskiego Towarzystwa chowu drobiu w Sanoku. „Hodowca Drobiu”. 1, s. 20, 1 marca 1904.
- ↑ Wojciech Sołtys, Życie gospodarcze, społecze i politycze. Środowisko kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 617.
- ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 282 (poz. 113).
- ↑ Alojzy Zielecki, Opieka społeczna i zdrowotna. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku, W epoce autonomii galicyjskiej w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 470.
- ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 92 z 22 kwietnia 1917.
- ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 34.
- ↑ Marek Drwięga. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Samorząd miejski Sanoka w latach 1918–1939. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 63, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 59. ISBN 978-83-935385-7-7.
- ↑ Wojciech Sołtys, Życie gospodarcze, społeczne i polityczne. Miasto i jego władze, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 514.
- ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. sanok.pl, 13 stycznia 2012. [dostęp 2014-05-10].
- ↑ Inwentarz Archiwum Historycznego Muzeum Historycznego w Sanoku. Nr teczki 341: Opis nagrobków przeznaczonych do odnowienia i przedstawiających wartość historyczną na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki w Sanoku. Muzeum Historyczne w Sanoku, s. 12.
- ↑ Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 47.
- ↑ Zabytkowe nagrobki. starecmentarze.sanok.pl. [dostęp 2014-10-25].
- ↑ Nagrobek Feliksa Gieli znowu wygląda godnie. „Tygodnik Sanocki”, s. 10, 38 (1238) z 18 września 2015.
- ↑ Sprawozdanie 130-lecie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. sokolsanok.pl, 2019. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ 130 lat sanockiego „Sokoła” 1889-2019. Druhowie zasłużeni dla „SokołaA” i Sanoka. sokolsanok.pl. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-04)].
Bibliografia
edytuj- Edward Zając. Poczet burmistrzów Sanoka. Feliks Kasper Adam Giela (1905–1914). „Tygodnik Sanocki”, s. 7, nr 33 (197) z 18 sierpnia 1995.
- Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-86077-57-3.
- Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 105–109. ISBN 83-909787-0-9.
- Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2000. ISBN 83-909787-0-9.
- Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 75–77. ISBN 83-909787-8-4.
- Edward Zając, Farmaceuta, Tygodnik Sanocki, nr 4 (533) z 25 stycznia 2002, s. 7.
- Edward Zając, Sanocki sokolnik, Tygodnik Sanocki, nr 4 (585) z 24 stycznia 2003, s. 6.
- Franciszek Oberc. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- Franciszek Oberc. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Burmistrzowie Sanoka (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, naczelnicy). „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 340, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.