Wikipedia

Władysław Sygnarski

nauczyciel, pszczelarz

Władysław Julian Sygnarski (ur. 7 stycznia 1864 w Tarnowie, zm. 9 maja 1925 w Posadzie Olchowskiej) – polski nauczyciel, działacz sokoli i społeczny, pszczelarz.

Władysław Sygnarski
Ilustracja
Władysław Sygnarski (1907)
Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1864
Tarnów

Data i miejsce śmierci

9 maja 1925
Posada Olchowska

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Rodzice

Franciszek, Bronisława

Małżeństwo

1. Pelagia, 2. Józefa

Dzieci

Mieczysław, Maria, Tadeusz, Stanisława, Kazimierz, Bolesław, Zofia, Zygmunt

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj
 
Władysław Sygnarski w stroju sokolim (ok. 1894)

Władysław Julian Sygnarski[1] urodził się 7 stycznia 1864 w Tarnowie[2][3][4]. Był synem Franciszka i Bronisławy z domu Lipińskiej[4][5].

W Tarnowie w 1879 ukończył szkołę wydziałową, a następnie kształcił się w seminarium nauczycielskim, w którym od 1879 do 1883 ukończył trzy kursy, a w czerwcu 1883 zdał egzamin dojrzałości[2]. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej został nauczycielem i 1 września 1885 rozpoczął pracę w szkolnictwie[3][6]. W lutym 1889 uzyskał patent kwalifikacyjny do szkół ludowych z pospolitych z językiem wykładowym polskim[2]. Wówczas uzyskał tzw. świadectwo uzdolnienia do uczenia języka niemieckiego, zastępowania nauczyciela religii swego wyznania (rzymskokatolickiego) oraz śpiewu i gimnastyki[2]. Posiadał egzamin kwalifikacyjny jako podstawę wykonywania zawodu[2]. Na przełomie XIX/XX wieku odbywał kursy specjalistyczne, np. kurs zręczności w Krakowie (1891), kurs przemysłowy (1914), kursy gier i gimnastyki we Lwowie (1892, 1893), inne kursy w 1909, kurs przemysłowy (1914), kurs wydziałowy (1915)[2].

Od 1 września 1885 pracował jako nauczyciel młodszy w 1-klasowej szkole w Medyce[2]. Następnie od 1 września do 31 grudnia 1886 był nauczycielem samoistnym w 1-klasowej szkole mieszanej w Jureczkowej[2]. Później był zatrudniony na stanowisku nauczyciela starszego od stycznia 1887 do 15 lutego 1889 w 4-klasowej szkole męskiej w Dobromilu, a od 15 lutego 1889 do 31 sierpnia 1890 w 4-klasowej szkole męskiej w Brzozowie[2].

Następnie został przeniesiony do Sanoka, gdzie jako nauczyciel samoistny najpierw pracował od 1 września 1890 do 31 sierpnia 1891 w 1-klasowej szkole mieszanej w Posadzie Sanockiej, a 1 września 1891 w 1-klasowej szkole mieszanej w Posadzie Olchowskiej[2]. Tam od 1 kwietnia 1892 był stałym nauczycielem, od 1 kwietnia 1907 stałym kierownikiem dwuklasowej szkoły (mianowany w grudniu 1906[7]), a od 1 grudnia 1912 stałym kierownikiem czteroklasowej szkoły mieszanej z planem nauk szkół typu miejskiego[8], od około 1913 imieniem Tadeusza Kościuszki[9][2]. Początkowo placówka miała charakter cztero-[10], potem pięcioklasowy[11] (placówka nazywała się także: Szkoła Powszechna im. Tadeusza Kościuszki w Posadzie Olchowskiej, Szkoła Wydziałowa Męska im. Tadeusza Kościuszki, później powstała Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki)[12]. W Sanoku Władysław Sygnarski był ponadto nauczycielem kaligrafii i rysunków oraz członkiem wydziału, później również kierownikiem w Szkole Przemysłowej Dokształcającej (Uzupełniającej), założonej w 1893 dla młodzieży i pracowników sanockiej Fabryki Wagonów i Maszyn, funkcjonującej w gmachu szkoły przy ulicy Adama Mickiewicza w Sanoku[13]. W 1914 szkoła zakończyła 21. rok istnienia[14]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pozostawał nauczycielem w szkole w Posadzie Olchowskiej w pierwszych latach 20.[3]. Był również nauczycielem śpiewu w C. K. Gimnazjum w Sanoku[15]. W tej szkole w 1890 zorganizował i prowadził chór[16]. Był także członkiem chóru pozaszkolnego[17].

 
Nagrobek Władysława Sygnarskiego

Udzielał się społecznie. Był członkiem i działaczem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1890, 1891, 1893, 1894, 1906, 1912, 1920–1924)[18][19], działał we władzach wydziału, pełniąc funkcje członka wydziału (1892[20], 1896[21], 1899[22]), gospodarza[22], naczelnika (1899[22], 1902, 1903[23]), członka sądu honorowego (1907)[24], zastępcy naczelnika (1904[25], 1909[26], 1913)[27]. 23 sierpnia 1893 uczestniczył we Lwowie w kursie dla kierowników gimnastyki gniazd sokolich[28]. Prowadził zajęcia z ćwiczeń w sanockim gnieździe (prócz niego także Marian Szajna)[29]. 28 czerwca 1913 został wybrany zastępcą przewodniczącej wydziału sanockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego[30], podczas zebrania 25 stycznia 1914 był prezesem tego oddziału PTP[31].

Był działaczem w Posadzie Sanockiej, gdzie m.in. założył Kasę Stefczyka, kółko rolnicze, sklep spółdzielczy[6]. 25 marca 1895 został wydziałowym Towarzystwa Muzyki Ochotniczej w Sanoku[32]. 20 stycznia 1897 został wybrany członkiem wydziału Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku[33]. Został kierownikiem czytelni założonej tam przez Krakowskie Towarzystwa Oświaty Ludowej, otwartej 21 grudnia 1890, a zainicjowanej przez dr. Karola Zaleskiego[34]. Na początku XX wieku został zastępcą naczelnika rady zawiadowczej Związku Okręgowego nr V w Sanoku Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Królestwie Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim[35]. Został członkiem komitetu organizującego Krajowy Zjazd Strażacki w Sanoku zorganizowany w lipcu 1904[36]. Był pszczelarzem. W październiku 1904 otrzymał srebrny medal na wystawie pszczelniczo-ogrodniczej w Krakowie w dziale pszczelarstwa za wina owocowe[37]. Pełnił funkcję zastępcy członka wydziału i członka komisji rewizyjnej w sanockim Towarzystwie Pszczelniczo-Ogrodniczym[38]. Został członkiem zarządu założonego 24 kwietnia 1904 oddziału Towarzystwa Pomocy Przemysłowej w Sanoku[39]. Pełnił mandat radnego rady gminy Posada Olchowska[40], w 1910 został ponownie wybrany do rady[41].

Jego pierwszą żoną została Pelagia z domu Dubas[1][4]. Ich dziećmi byli (według Edwarda Zająca pięciu synów i dwie córki)[6]: Mieczysław (1889–1979, najstarszy syn, także nauczyciel oraz popularyzator języka esperanto), Maria Elżbieta (ur. 1891)[4], Tadeusz Adam (1893–1963[42][43][a]), Stanisława (ur., zm. 1895)[44][45], Kazimierz Romuald (ur. 1897)[5][46][47], Bolesław Władysław (1899–1959[1], zamieszkujący w domu przy ul. Niecałej 2 w Sanoku)[48], Zofia Maria (ur. 1901), Zygmunt Karol Gracjan (ur. 1907)[1]. Trzej synowie kształcili się w sanockim gimnazjum[49]. Około 1914 w szkole kierowanej przez Władysława Sygnarskiego pracowała jako nauczycielka Elżbieta Sygnarska z domu Pijanowska[9].

Władysław Sygnarski do końca życia był żonaty z Józefą z domu Radwańską, z którą przeżył 9 lat w małżeństwie[50]. Zmarł 9 maja 1925 w Posadzie Olchowskiej[50][51]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 11 maja 1925 po pogrzebie pod przewodnictwem ks. Franciszka Witeszczaka[50]. Jego nagrobek został zwieńczony rzeźbą sokoła[52].

Publikacje

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Tadeusz Sygnarski został pochowany na Cmentarzu Posada w Sanoku.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Księga urodzeń (1898–1908). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 71, 328, 1029.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Inspektorat szkolny w Sanoku. Tabele kwalifikacyjne nauczycieli 1913-1927. Władysław Sygnarski.
  3. ↑ a b c Seweryn Lehnert: Spis nauczycieli publicznych szkół powszechnych i państwowych seminarjów nauczycielskich oraz spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. Lwów: Wydawnictwo Książek Szkolnych w Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego, 1924, s. 65.
  4. ↑ a b c d Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 288 (poz. 233).
  5. ↑ a b Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 167 (poz. 36).
  6. ↑ a b c Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Część druga. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2000, s. 94. ISBN 83-909787-0-9.
  7. ↑ Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”, s. 577, Nr 28 z 29 grudnia 1906. 
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 849.
  9. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 860f.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 780.
  11. ↑ Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 431.
  12. ↑ Historia szkoły. sp3sanok.neostrada.pl. [dostęp 2016-03-16].
  13. ↑ Szkoła przemysłowa uzupełniająca w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 59, s. 2-3, 17 maja 1896. 
    •Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 5.
    •Władysław Sygnarski: Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914. Sanok: 1915, s. 6.
    •Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 434.
  14. ↑ Władysław Sygnarski: XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13. Sanok: 1913, s. 3.
    •Władysław Sygnarski: Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914. Sanok: 1915, s. 3.
  15. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1891. Sanok: Fundusz Naukowy, 1891, s. 22.<
    •Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1892. Sanok: Fundusz Naukowy, 1892, s. 24.
    •Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1893. Sanok: Fundusz Naukowy, 1893, s. 16.
    •Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1894. Sanok: Fundusz Naukowy, 1894, s. 34.
    •XIV. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1895. Sanok: Fundusz Naukowy, 1895, s. 44.
    •XVI. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1897. Sanok: Fundusz Naukowy, 1897, s. 34.
    •XVII. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898. Sanok: Fundusz Naukowy, 1898, s. 66.
    •18. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1899, s. 2.
    •19. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1899/1900. Sanok: Fundusz Naukowy, 1900, s. 28.
    •20. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1900/1901. Sanok: 1901, s. 2.
    •21. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1901/1902. Sanok: 1902, s. 3.
    •22. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1902/1903. Sanok: 1903, s. 3.
    •23. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1903/1904. Sanok: 1904, s. 4.
    •24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 4.
    •25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 4.
    •26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 4.
    •XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 4.
    •XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 3.
    •XXIX. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1909/10. Sanok: Fundusz Naukowy, 1910, s. 3.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 578.
  16. ↑ Bronisław Filipczak: Chór i orkiestra gimnazjalna w najwcześniejszych latach. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 157-159.
  17. ↑ Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. I, s. 215, 1963. Wydawnictwo Literackie. 
  18. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-03-15].
  19. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 142, 144, 146, 149, 152, 155. ISBN 978-83-939031-1-5.
  20. ↑ Kronika. „Sokół” sanocki. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 103 z 22 grudnia 1892. 
  21. ↑ Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 461.
  22. ↑ a b c Sprawy Związku polskich gimnastycznych Towarzystw sokolich w Austrii. Sanok. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””, s. 6, Nr 19 z 1899. 
  23. ↑ Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 10.
  24. ↑ Walne Zgromadzenia Tow. „Sokół”. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 169 z 24 marca 1907. 
  25. ↑ Pamiętnik IV zlotu sokolstwa polskiego we Lwowie w dniach 27-29 czerwca 1903. Lwów: Związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw, 1904, s. 39.
  26. ↑ Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1909. Sanok: 1910, s. 3.
  27. ↑ Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-03-15].
  28. ↑ Kronika. Popis gimnastyczny w „Sokole” lwowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 194 z 26 sierpnia 1893. 
  29. ↑ Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Sanoku za rok administracyjny 1909. Sanok: 1910, s. 6.
  30. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 29 z 13 lipca 1913. 
  31. ↑ Kronika. Zmiany w starostwie. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. 6, s. 3-4, 1 lutego 1914. 
  32. ↑ Towarzystwo Muzyki Ochotniczej w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. 8, s. 4, 14 kwietnia 1895. 
  33. ↑ Kółko dramat.-muzyczne w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 95 z 24 stycznia 1897. 
  34. ↑ Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 10 z 1 lutego 1891. 
  35. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 1039.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 1417.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1439.
    •Związek Okręgowy Ochotniczych Straży Pożarnych w Sanoku (1898–1921). W: Stanisław Dydek: Ludzie spod znaku św. Floriana. Zarys dziejów ochrony przeciwpożarowej ziemi brzozowskiej na tle Podkarpacia i kraju 1865–2001. Stara Wieś – Brzozów: 2001, s. 58. ISBN 83-7300-104-2.
  36. ↑ Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”, s. 3, Nr 353 z 28 lipca 1904. 
  37. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 61 z 26 lutego 1905. 
  38. ↑ Towarz. Pszczelniczo-Ogrodnicze. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 121 z 22 kwietnia 1906. 
    •Tow. pszczel.–ogrodnicze. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 175 z 5 maja 1907. 
  39. ↑ Sprawozdanie z działalności "Ligi Pomocy Przemysłowej" za czas od 15. sierpnia 1908-do 31. grudnia 1909. t.j. za szósty rok istnienia. Lwów: 1910, s. 120.
  40. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 30. ISBN 978-83-60380-41-3.
  41. ↑ Wybory w Posadzie Olchowskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 3 z 15 maja 1910. 
  42. ↑ Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 52 (poz. 6).
  43. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 585.
  44. ↑ Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 111 (poz. 197).
  45. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 236 (poz. 139).
  46. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 28.
  47. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1912/13 (zespół 7, sygn. 59). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 317.
  48. ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 6 (poz. 53).
  49. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 266, 585.
  50. ↑ a b c Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 299 (poz. 57).
  51. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. S 1925, (Tom J, str. 289, poz. 57).
  52. ↑ Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 52.

Zobacz też

edytuj
  • Stanisław Budweil – inny działacz sokoli w Sanoku, którego nagrobek także stanowi rzeźba sokoła
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Władysław_Sygnarski&oldid=71964971”