Wikipedia

Emil Karewicz

polski aktor

Emil Karewicz, właśc. Emilian[5][6][7] Alojzy[8] Karewicz (ur. 13 marca 1923 w Wilnie, zm. 18 marca 2020 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i radiowy.

Emil Karewicz
Ilustracja
Aktor w 2012.
Imię i nazwisko

Emilian Alojzy Karewicz

Data i miejsce urodzenia

13 marca 1923[1][2]
Wilno[1][2]

Data i miejsce śmierci

18 marca 2020[1][2]
Warszawa[3][4]

Zawód

aktor

Lata aktywności

1948–2015

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka „Za Wybitne Zasługi dla ZKRPiBWP”
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota) Honorowa Odznaka Miasta Łodzi
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Emil Karewicz i Teresa Lipowska w sztuce Teatru Nowego Pułapka. Warszawa, listopad 1979
Emil Karewicz i Ewa Berger-Jankowska w sztuce Teatru Ludowego Żołnierz i bohater. Warszawa, czerwiec 1971
Figury postaci Hermanna Brunnera i Hansa Klossa z serialu Stawka większa niż życie
Grób Emila Karewicza na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Kariera aktorska

edytuj

Karierę aktorską rozpoczął na bezpłatnym stażu w Wilnie w 1940, w tamtejszym Teatrze Małym, gdzie zagrał rolę Małpy w Kwartecie I. Kryłowa (scenę dzielił m.in. z Hanną Skarżanką)[2]. Po rozwiązaniu teatru pod koniec czerwca 1941 podjął się pracy w firmie transportowej przez Arbeitsamt, aby uniknąć wywiezienia na roboty przymusowe do III Rzeszy[9][10]. Pod koniec wojny został aresztowany, a następnie przewieziony do Białegostoku, gdzie wcielony został do kompanii strzeleckiej 2 Armii Wojska Polskiego, z którą przeszedł szlak do Berlina[2][10][11]. Po krótkim okresie przeniesiono go do plutonu artystycznego, który organizował koncerty dla wojska. Służbę wojskową zakończył w 1947. W międzyczasie ukończył też Studio Dramatyczne prowadzone przez Iwona Galla w Krakowie. W 1948 debiutował na scenie rolą kelnera w Klubie kawalerów Michała Bałuckiego w Miejskim Teatrze Wybrzeże w Gdańsku[11]. Pod koniec lat 40. występował również w Teatrze Kameralnym w Sopocie[2][9], a następnie od 1949 na scenach łódzkich: im. S. Jaracza (1949–1957, 1958–1960) i Państwowym Teatrze Nowym (1960–1962); z rocznym epizodem w Teatrze Polskim w Poznaniu (1957–1958). Od 1962 związany z Warszawą, gdzie grał w teatrach: Ateneum (1962–1965), Dramatycznym (1965–1967) i Ludowym (od 1967; w 1974 przemianowanym na Nowy). Na emeryturę przeszedł w 1983.

Zagrał m.in. Oktawiana Augusta w Juliuszu Cezarze W. Shakespeare’a, Capignaca w Buonapartem i Sułkowskim R. Brandstaettera, Franciszka Moora w Zbójcach F. Schillera, Gospodarza w Weselu S. Wyspiańskiego (Łódź), Liapkin-Tiapkina w Rewizorze N. Gogola, Spodka w Śnie nocy letniej W. Shakespeare’a, Hetmana Kossakowskiego w Horsztyńskim J. Słowackiego, Pagatowicza w Grubych rybach M. Bałuckiego, Łomowa w Oświadczynach A. Czechowa, Janusza w Panu Jowialskim A. Fredry, Jenialkiewicza w Wielkim człowieku do małych interesów A. Fredry, Stomila w Tangu S. Mrożka, Geronta w Szelmostwach Skapena Moliera (Warszawa).

Największą popularność przyniosły mu role: Hermanna Brunnera w serialu Stawka większa niż życie, oficera Gestapo w filmie Jak rozpętałem drugą wojnę światową, a także króla Władysława Jagiełły w filmie Krzyżacy.

Występował w Teatrze Telewizji i Teatrze Polskiego Radia. W 2004 odcisnął swoją dłoń w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach. Był ambasadorem Domu Artystów Weteranów w Skolimowie[1][7].

18 czerwca 2013, nakładem Wydawnictwa Melanż, ukazała się autobiografia Emila Karewicza zatytułowana „Moje trzy po trzy” (oprac. literackie Paweł Oksanowicz, ISBN 978-83-928029-5-2)[12][13]. W 2015 artysta zakończył karierę aktorską ze względu na postępującą chorobę.

Życie prywatne

edytuj

Był jedynym dzieckiem byłego oficera Cesarskiej Armii Rosyjskiej, później strażaka i felczera, i jego żony, Anny (1887–1973)[10][14]. Rodzice zamieszkali w 1919 w Wilnie[10]. Związek ten nie był udany z powodu alkoholizmu i cudzołóstwa ojca[10]. Kiedy miał 7 lat, jego rodzice się rozstali, a po rozprawie rozwodowej zamieszkał z matką[10]. W latach 30. był ministrantem w wileńskiej parafii[10]. Ponadto należał do lokalnej drużyny harcerskiej, którą Komenda Obrony Przeciwlotniczej Miasta zatrudniła jako gońców i przy obsłudze telefonów podczas obrony Wilna w czasie II wojny światowej[2].

Krótko po ukończeniu 18. roku życia ożenił się z Ewą, poznaną podczas pracy w firmie transportowej w 1941[9][10]. Po II wojnie światowej rozwiedli się[9]. Z drugą żoną, Delfiną, miał córkę Sylwię[9]. Od 1950 do 2012 jego trzecią żoną była Teresa Karewicz (1925–2012)[9][14][15][16], z którą miał dwójkę dzieci: Krzysztofa i Małgorzatę[9]. W połowie lat 70. zamieszkali w domu z ogrodem w Aninie[2]. Teresa zmarła po długiej chorobie sercowej 29 kwietnia 2012 w szpitalu w Aninie[9][15][16].

Oprócz aktorstwa, pasjonował się malarstwem, grą na pianinie i komponowaniem piosenek[10]. Rysował karykatury kolegów w teatrach, dorabiając przy tym do gaży aktorskiej. Wiele obrazów namalował z pamięci, m.in. pejzaże Wilna i okolic; także w plenerze[2]. Swoje prace kilkakrotnie wystawiał na wystawach w warszawskim Klubie Dowództwa Garnizonu przy alei Niepodległości 141, w Akademii Obrony Narodowej w Rembertowie, w Łódzkim Domu Kultury i w zamku w Nidzicy[2].

Aktor cierpiał na niewydolność serca (przez co spędził ponad tydzień w Instytucie Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w 2009), a przez ostatnie lata życia zmagał się również z chorobą Ménière’a[16][17]. Miał także wszczepiony rozrusznik serca[3][4].

17 marca 2020, około godziny 12 w południe, trafił do szpitala w Międzylesiu, gdzie stwierdzono u niego udar mózgu[3][4]. Zmarł następnego dnia o godzinie 4 rano[3][4]. W czasie pobytu w szpitalu tylko na sekundę odzyskał przytomność[3][4]. Urnę z prochami Emila Karewicza złożono w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[a][6][7][18] (kwatera G-TUJE-52)[8]. Ze względu na pandemię COVID-19 pogrzeb odbył się 23 czerwca 2020[6][7][18]. Ceremonia miała charakter państwowy i świecki[6][7][18].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Występy w Teatrze TV (wybrane)

edytuj

Filmografia

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Pierwotnie pochówek zaplanowano w grobie rodzinnym na cmentarzu w Marysinie Wawerskim[6][23]. Jak podano w nekrologu zamieszczonym 21 marca w „Gazecie Wyborczej”, w wydarzeniu mieli wziąć udział tylko najbliżsi zmarłego. W trakcie przygotowań pogrzebowych Związek Artystów Scen Polskich wystosował wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o pochowanie aktora w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[23]. 14 kwietnia 2020 rodzina Emila Karewicza wydała oświadczenie, w którym wyjaśniła okoliczności zmiany planów dotyczących pogrzebu[23].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Nie żyje aktor Emil Karewicz. tvp.info, 2020-03-18. [dostęp 2020-06-25].
  2. ↑ a b c d e f g h i j Dorota Janiak: Wilnianin z urodzenia, Wawerczyk z wyboru. gazetawawerska.pl, 2020-08-27. [dostęp 2021-08-13].
  3. ↑ a b c d e Tak wyglądały ostatnie godziny życia Karewicza. Syn zdradza przyczynę śmierci. se.pl, 2020-04-18. [dostęp 2020-06-26].
  4. ↑ a b c d e Wioleta Pyśkiewicz: Syn Emila Karewicza o ostatnich godzinach życia ojca: „Tylko na sekundę odzyskał przytomność”. Na co zmarł aktor?. dziendobry.tvn.pl, 2020-04-18. [dostęp 2020-06-26].
  5. ↑ a b Ostatnie pożegnanie Emila Karewicza. Aktor pośmiertnie odznaczony przez prezydenta. polskieradio24.pl, 2020-06-23. [dostęp 2020-06-25].
  6. ↑ a b c d e f Pogrzeb Emila Karewicza. Aktor pochowany trzy miesiące po śmierci, bez księdza. kultura.onet.pl, 2020-06-23. [dostęp 2020-10-25].
  7. ↑ a b c d e f Pogrzeb Emila Karewicza. "Był zwycięzcą, spełnionym artystą". polsatnews.pl, 2020-06-23. [dostęp 2020-10-25].
  8. ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze. [dostęp 2020-06-25].
  9. ↑ a b c d e f g h Konrad Szczęsny: Troje dzieci, pięcioro wnucząt i 62 lata w małżeństwie. Rodzina była ostoją dla Emila Karewicza. viva.pl, 2020-03-18. [dostęp 2020-06-20].
  10. ↑ a b c d e f g h i Życie Emila Karewicza to gotowy scenariusz na serial. swiatseriali.interia.pl, 2020-05-20. [dostęp 2021-08-13].
  11. ↑ a b Emil Karewicz zostanie pochowany dopiero po trzech miesiącach. Pogrzeb będzie świecki. kultura.onet.pl, 2020-06-09. [dostęp 2020-06-28].
  12. ↑ Emil Karewicz - Moje trzy po trzy. Wydawnictwo Melanż. [dostęp 2020-06-25].
  13. ↑ Moje trzy po trzy - Emil Karewicz. lubimyczytać.pl. [dostęp 2020-06-25].
  14. ↑ a b Teresa Karewicz. timenote.info. [dostęp 2020-06-03].
  15. ↑ a b Pogrzeb żony Emila Karewicza: Emil Karewicz pożegnał ukochaną żonę Teresę. se.pl, 2012-05-10. [dostęp 2021-08-13].
  16. ↑ a b c Bartosz Pańczyk: Ostatnia rozmowa Lipowskiej z Karewiczem. Co jej powiedział?. fakt.pl, 2020-04-18. [dostęp 2020-03-21].
  17. ↑ Emil Karewicz trafił do szpitala. kultura.onet.pl, 2009-10-22. [dostęp 2021-08-13].
  18. ↑ a b c Ceremonia pożegnalna Emila Karewicza. polskiemedia.org, 2020-06-18. [dostęp 2020-10-25].
  19. ↑ M.P. z 2020 r. poz. 697
  20. ↑ M.P. z 1956 r. nr 3, poz. 27
  21. ↑ a b Kto jest kim w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 507.
  22. ↑ Wyróżnienia czołowych polskich aktorów. Od „Grunwaldu” do „Stawki większej niż życie”. „Polsce Wierni”. 1 (217), styczeń 2014. Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. ISSN 1425-8633. [dostęp 2020-06-25]. 
  23. ↑ a b c Grzegorz Jankowski: Warszawa. Oświadczenie rodziny w sprawie pogrzebu Emila Karewicza. e-teatr.pl, 2020-04-14. [dostęp 2020-06-23].

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Emil_Karewicz&oldid=74978185”