Edward Porębowicz
Edward Franciszek Porębowicz (ur. 20 lutego 1862 w Warszawie, zm. 24 sierpnia 1937 we Lwowie) – polski romanista, poeta, tłumacz, badacz literacki.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 lutego 1862 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
romanista |
| Narodowość | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujKształcił się w Galicji i za granicą. W 1880 ukończył gimnazjum w Tarnowie. W 1883 uzyskał absolutorium na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Następnie studiował romanistykę, germanistykę i anglistykę w Berlinie, Monachium, Montpellier, Barcelonie i Florencji. Doktorat uzyskał w Wiedniu w 1890[1]. Habilitację uzyskał w 1897 na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie zostając docentem filologii romańskiej.
W 1899 został profesorem nadzwyczajnym i otrzymał katedrę filologii romańskiej we Lwowie. W 1907 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego języków i literatur romańskich. Był uczonym wszechstronnym - działał zarówno w obszarze literatur romańskich, jak i wszystkich zachodnioeuropejskich. To on pierwszy wprowadził do nauki termin barok na oznaczenie okresu w dziejach literatury. Badał twórczość trzech wieszczów, pisywał wnikliwe recenzje. W 1920 został członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Jego dorobek naukowy był imponujący. W roku akademickim 1925/26 został wybrany na rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Otrzymał tytuł honorowego profesora tej uczelni.
Był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem czynnym i honorowym wielu towarzystw naukowych (w tym Związku Zawodowego Literatów Polskich). W 1909 był członkiem zwyczajnym Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej[2].
Był też znakomitym poetą i tłumaczem największych arcydzieł literatury zachodniej, zwłaszcza Boskiej komedii i Życia nowego Dantego, ballad prowansalskich, Pieśni ludowych celtyckich, germańskich i romańskich, poematów Byrona (Don Juan), dramatów Calderóna, uczestnikiem spotkań młodych lwowskich literatów (grupa Płanetnicy) w willi Zaświecie Maryli Wolskiej. Przetłumaczył także dwie komedie Williama Szekspira: Stracone zachody miłosne (1895) i Wszystko dobre, co się dobrze kończy[3].
Do jego dokonań należą inspiratorskie dla polskich badań literackich studia z zakresu średniowiecza, literatury włoskiej i francuskiej, polskiego baroku (Andrzej Morsztyn) i modernizmu (wprowadził termin neoromantyzm). Jest autorem monografii o Dantem i o św. Franciszku.
Zmarł 24 sierpnia 1937, a 27 sierpnia 1937 został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[4][5][6].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[7]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[8]
- Krzyż Komandorski Orderu Korony Włoch (1932)[9][10]
Wyróżnienia i nagrody
edytuj- Doktorat honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego (13 maja 1932),
- Nagroda Literacka Miasta Lwowa za rok 1936 (12 stycznia 1937)[11].
Upamiętnienie
edytujW 1977 jedną z sal wykładowych Instytutu Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego nazwano imieniem Edwarda Porębowicza.
Przypisy
edytuj- ↑ Izabella Teresińska w: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski T.3. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna, 2002, s. 275–276. ISBN 83-87456-90-X.
- ↑ Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej za rok 1909. Lwów: Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej (Lwów), 1909, s. 29.
- ↑ Dramaty Szekspira w przekładzie Edwarda Porębowicza oraz omówienie jego sylwetki i strategii tłumaczenia dostępne są w cyfrowym repozytorium Polski Szekspir UW.
- ↑ Pogrzeb ś. p. Edwarda Porębowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 195 z 29 sierpnia 1937.
- ↑ Jerzy Starnawski: Sylwetki lwowskich historyków literatury. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1997, s. 45–60. ISBN 83-7171-037-2.
- ↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 333. ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitną twórczość krytyczno-literacką, naukową i publicystyczną w dziedzinie literatury pięknej”.
- ↑ Wysokie odznaczenie prof. Porębowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 15 z 20 stycznia 1932.
- ↑ Z powodu odznaczenia Edwarda Porębowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 16 z 21 stycznia 1932.
- ↑ Edward Porębowicz laureatem literackiej nagrody miasta Lwowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 9 z 14 stycznia 1937.
Bibliografia
edytuj- Z powodu odznaczenia Edwarda Porębowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 16 z 21 stycznia 1932.
- Życiorys prof. Porębowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 9 z 14 stycznia 1937.
- Ś. p. Edward Porębowicz. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 191 z 25 sierpnia 1937.
- Zmarł Edward Porębowicz. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 192 z 26 sierpnia 1937.
- Alfred Laniewski. Edward Porębowicz 1862-1937. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 198 z 2 września 1937.
- Jan Draus: Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1946. Portret kresowej uczelni. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2007, s. 24. ISBN 978-83-7188-964-6.
Linki zewnętrzne
edytuj- Edward Porębowicz, Dante, Warszawa 1922 [1]
- Edward Porębowicz, Berta z dużemi stopami i Rycerz z łabędziem, Lwów 1909 [2]
- Twórczość Edwarda Porębowicza w serwisie Polona.pl