Dywizja Wielkopolska
Dywizja Wielkopolska – dywizja[1] Armii Koronnej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
gen. Golcz |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
Dywizja została zorganizowana w 1776 roku uchwałą sejmu delegacyjnego. Sejm określił jej dyslokację na garnizony: Poznań, Kalisz i Piotrków. Sztab rozmieszczony był w Stawiszynie[2]. Częścią sił nakazał osłaniać granice[3].
Dowództwo dywizji
edytujDowódcą dywizji był generał lejtnant, któremu mieli podlegać dwaj generałowie majorowie. Jeden dowodził kawalerią, drugi piechotą. Zasadę tę wprowadzono w życie dopiero w 1789 roku. Do tej pory w etatach sztabu generalnego wymieniano po jednym generale majorze na dywizję[4].
Dowódcy dywizji:
- gen. lejtn. Stanisław August Goltz vel Golcz (od 1776)[5]
- gen. lejtn. Karol Malczewski (od 19 II 1785)
- gen. lejtn. Arnold Anastazy Byszewski (od 9 IV 1791)
Pomocnicy:
- gen. mjr Pirch (od 1776)
- gen. mjr Mycielski (od 1789)
- gen. mjr Tadeusz Kościuszko (od 1789)
Struktura organizacyjna
edytujDywizja składała się kawalerii, piechoty i artylerii. Nie posiadała własnego sztabu, który mógłby kierować działaniami. Była bardziej związkiem terytorialnym, niż taktyczno-operacyjnym[4].
piechota w 1785[2]
- 1 regiment Ożarowskiego – Kalisz
- 6 regiment Sułkowskiego – Wschowa
- 7 regiment Potockiego – Poznań
- 9 regiment Raczyńskiego – Łowicz
- 10 regiment Ordynacji Rydzyńskiej - Rydzyna
W 1790 roku w skład dywizji weszła 2 Brygada Artylerii[6].
m.p. jazdy w marcu 1792
- 1 Brygada Kawalerii Narodowej (1 Wielkopolska) – Gniezno
- 2 Brygada Kawalerii Narodowej (2 Wielkopolska) – Warta
- 2 Brygada Artylerii – Poznań (od 1790 roku)
Struktura dywizji A. Byszewskiego[7]:
- 3 bataliony piechoty (po jednym z regimentów 1, 6 i 7 — razem 1830 żołnierzy), z których odesłano 1360 żołnierzy, do Gniewoszowa, Kazimierza i Puław pozostawiając w garnizonach stałych 470 ludzi; prócz tego 175 żołnierzy w garnizonie częstochowskim.
Przypisy
edytuj- ↑ Terytorialna jednostka organizacyjna Armii Koronnej z podporządkowanymi oddziałami stacjonującymi na jej obszarze.
- ↑ a b Górski 1893 ↓, s. 139.
- ↑ Juszczyński i Krwawicz 1957 ↓, s. 57.
- ↑ a b Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 2.
- ↑ Machynia i Srzednicki 1998 ↓, s. 57.
- ↑ Górski 1902 ↓, s. 193.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 354.
Bibliografia
edytuj- Konstanty Górski: Historya piechoty polskiej. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1893.
- Konstanty Górski: Historya jazdy polskiej. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska, 1894.
- Konstanty Górski: Historya artyleryi polskiej. Warszawa: 1902.
- Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717-1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1998. ISBN 83-7188-186-X.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Antoni Juszczyński, Marian Krwawicz: Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w latach 1764-1793. Zeszyt dziewiąty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1957.
- Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717-1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Sztaby i kawaleria. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 2002. ISBN 83-71-88-500-8.