Wikipedia

Czesław Czyński

polski okultysta, parapsycholog, pisarz, hipnotyzer, chiromanta

Czesław Norbert Czyński, pseudonim Punar Bhawa (ur. 16 lipca 1858 w Turzynku, zm. 17 sierpnia 1932 w Warszawie) – polski okultysta, parapsycholog, pisarz, hipnotyzer, chiromanta.

Portret Czesława Czyńskiego (1889)

Życiorys

edytuj

Urodził się 16 lipca 1858 roku w Turzynku w powiecie nieszawskim[1] (w niektórych źródłach – błędnie – „w Turzenku w Galicji”)[2]. Jego rodzicami byli Józef i Matylda Czyńscy. Ojciec był dzierżawcą posiadłości ziemskich; pomagał uczestnikom powstania styczniowego, a po klęsce powstania razem z rodziną schronił się w Paryżu. Czesław i jego bracia uczęszczali do szkoły Batignolles. Gdy rząd austriacki ogłosił amnestię, Czyńscy przenieśli się do Krakowa, a Czesław kontynuował naukę w szkole realnej. Jako student nadzwyczajny przez trzy semestry (1885/1886, 1886/1887, 1887/1888) uczęszczał na wykłady na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego[3].

W 1894 roku został oskarżony o próbę uwiedzenia za pomocą hipnozy 38-letniej baronówny Hedwig Zedlitz. Baronówna szukała u Czyńskiego pomocy w jej problemach z żołądkiem i migrenami. Wkrótce potem zakochała się w Polaku, a jej ojciec pozwał go oskarżając o uwiedzenie córki i zaaranżowanie nielegalnej ceremonii ślubnej. Czyńskiego aresztowano 16 lutego 1894, 17 grudnia w Monachium rozpoczął się trzydniowy proces, który odbił się szerokim echem w Europie, wzniecając debatę na temat legalności hipnozy. Ostatecznie Czyński został skazany na trzy lata więzienia za nieprawne zawarcie małżeństwa[4]. W 1899 roku Czyński przedstawił swoją wersję tych wydarzeń w krótkim eseju[5].

W 1910 w Paryżu od Wielkiego Mistrza Zakonu Martynistów Papusa otrzymał nominację (nr Charty 291) na Suwerennego Generalnego Delegata Zakonu Martynistów na Rosję i Polskę[6]. Przyjął imię zakonne Punar Bhawa. 1 lutego 1912 ustanowił Wielką Narodową Lożę O.T.O. (Ordo Templi Orientis – Zakon Świątyń Wschodu) dla krajów słowiańskich. Przed I wojną światową przebywał w Petersburgu. Przedstawiał się niekiedy jako Lubicz-Czyński lub Rollin-Czyński[7].

Posiadał majątek Koczewo w guberni nowogródzkiej. Około 1918 założył Zakon Martynistów w Warszawie[6]. W 1926 został oskarżony o postępowanie niezgodne z konstytucją Zakonu i został zmuszony do jego opuszczenia[8]. Praktycznie natychmiast założył Zakon Białego Wschodu. Czyński zyskał światową sławę dzięki znajomości okultyzmu i zdolnościom hipnotyzerskim. Twierdził, że potrafił wysyłać swoje ciało astralne[8].

Czyński był też znawcą i działaczem propagującym język volapük.

Zmarł w 1932 roku. Został pochowany na cmentarzu kalwińskim na Woli[9] bądź na cmentarzu powązkowskim[10]. Szereg artykułów na temat Czyńskiego ogłosił badacz jego życia, religioznawca Zbigniew Łagosz[1][11][12][13]. W 2016 roku ukazała się monografia Łagosza Punar Bhava. Czesław Czyński i Aleister Crowley w świetle XX wiecznej tradycji ezoterycznej[14], a w 2017 roku kolejna, Czesław Czyński. Czarny adept[15].

Prace

edytuj
  • O humanitarności, wykład popularny z dnia 7 listopada na rzecz domu „Przytułku” na Podgórzu. Kraków, 1886
  • Kilka uwag o nauce języka francuskiego w szkołach średnich i prywatnych. Kraków: A. Koziański, 1887
  • Nauka „Volapük'a” w 12-stu lekcjach. Kráków: Selbstverl. 1887
  • Sztuka przypodobania się mężowi. Kraków: Nakł. A. Lisowskiego, 1888
  • Grafologia, podręcznik do rozpoznawania z pisma stanu moralnego osób, tychże zdolności i skłonności towarzyskich. Kraków: Nakł. S.A. Krzyżanowskiego, 1888
  • L'hypnotisme et ses effets curantifs. Paris: Octave Doin, 1889
  • List otwarty do wieszcza Kornela Ujejskiego z powodu rozstroju narodowego. Kraków: G. Gebethner i Spółki, 1889
  • O suggestji hypnotycznej w pedagogice: według sprawozdania z kongresów naukowych w Tuluzie i Nancy (1886–1887). Kraków: G. Gebethner, 1889
  • Magnetyzm i hypnotyzm. Kraków: G. Gebethner, 1889
  • Podręcznik do kartomancyi czyli sztuka wróżenia z kart. Kraków: Koziański, 1889
  • O najnowszych systemach badań człowieka na podstawie grafologji, fizyognomonji, frenelogji, chiromancji czyli fizyologji ręki i t.d. z dodatkiem „O hypnotyzmie”. Kraków: Nakładem autora, 1890
  • Kartka z tajemnic życia: opowiadanie kryminalnego procesu odbytego w Monachium w roku 1894. Warszawa: L. Szkaradziński i S-ka, 1899
  • Mój pierwszy seans spirytystyczny. Kurier Poranny 1890, nr 116
  • Traité élémentaire des sciences occultes mettant chacun à même de comprendre et d'expliquer les théories de la physiognomie, de la graphologie, de la mimique, de la chirognomonie, de la chiromantie nouvelle et de la phrénologie. Paris: O. Doin, 1889
  • Das Deuten der Vergangenheit, Gegenwart und Zukunft aus den Linien der hand (Chiromantie): Populär wissenschaftlich vervasst. Dresden: Mor. Rätze, 1893
  • Графология: Крат. руководство для определения по почерку духов. мира человека: нравств. его качеств, наклонностей и умственного склада: С одной автотишей в тексте и прил. сравнительной табл. о четырех листах. Санкт-Петербург: тип. А.С. Суворина, 1903
  • Protsess Chinskago: podavlenie voli putem gipnoticheskago vnusheniia s poslieduiushchim fiktivnym vienchaniem i podlogom brachnago svidietelstva [Процесс Чинского. Подавление воли путем гипнотического внушения с последующим фиктивным венчанием и подлогом брачного свидетельства]. S.-Petersburg: Izd. K.D. Kudriavtseva, 1908
  • Séance de magie avec le médium Jean Gouzik, dirigées par Punar-Bhava. Paris: l'Ecole hermétique, 1910
  • Les tortures de suicidé en l'au-delà. Etude experimentale occultique. Paris: l'École hermétique, 1910
  • Орден мартинистов: Его происхождение, цели, значение и крат. очерк истории. Санкт-Петербург: Коммерч. скоропеч., 1910
  • Отец Иоанн Кронштадтский: Оккультист. Санкт-Петербург: т-во М.О. Вольф, 1910
  • Triomphe de l′occultisme. Paris: Mysteria, 1913.
  • !!1914!! : przepowiednie polityczne (opatrzyli przedm. Dr. Papus, Dr. Jod ; zebr. Bolesław Trebor). Warszawa: St. Sadowski, 1914
  • Przepowiednie polityczne w świetle jasnowidzenia. Warszawa, 1933

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Łagosz Z. Na obrzeżach religii i filozofii. Czesław Czyński. „Nomos. Kwartalnik Religioznawczy”, s. 85-95, 2006. 
  2. ↑ Szczepański L. „Czyński Czesław” W: Polski Słownik Biograficzny T. IV. Kraków, 1938 s. 375
  3. ↑ Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850-1918. A–D. Kraków: Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999 ISBN 83-909336-2-4 s. 396
  4. ↑ Lafferton E. Death by hypnosis: an 1894 Hungarian case and its European reverberations. „Endeavour”. 30 (2), s. 65-70, 2006. DOI: 10.1016/j.endeavour.2006.04.005. PMID: 16712932. 
  5. ↑ Czyński Cz. Kartka z tajemnic życia: opowiadanie kryminalnego procesu odbytego w Monachium w roku 1894. Warszawa: L. Szkaradziński i S-ka, 1899
  6. ↑ a b Leon Chajn: Polskie wolnomularstwo 1920-1938. Czytelnik, 1984 s. 474
  7. ↑ Hass L. W ujarzmionej stolicy - bez loży (1831-1905). Ars Regia: czasopismo poświęcone myśli i historii wolnomularstwa 3 s. 95, 1994
  8. ↑ a b Rafał T. Prinke Polish Satanism & Sexmagic
  9. ↑ Po śmierci Czesława Czyńskiego. Tajemniczy obrzęd masoński na grobie mistrza loży martynistów. Nowiny Codzienne nr 125 (26 sierpnia 1932), s. 3
  10. ↑ Zgon dr. Czesława Czyńskiego. Robotnik 38, nr 299 (2 września 1932) s. 5
  11. ↑ Łagosz Z. Mit polskiego satanizmu - Czesław Czyński – proces, którego nie było. „Hermaion”. 1 (1), 2012. 
  12. ↑ Łagosz Z: Czesław Czyński - uwodziciel hipnotyczny. W: Antroplogia miłości, T.7, Miłość czarowna. s. 157-168.
  13. ↑ Łagosz Z. The myth of Polish Satanism. Czesław Czyński – the trial that was not there. „Anthropos”, s. 433-446, 2015. 
  14. ↑ Zbigniew Łagosz: Punar Bhava. Czesław Czyński i Aleister Crowley w świetle XX wiecznej tradycji ezoterycznej. Gdynia-Kraków: Black Antlers Press, 2016
  15. ↑ Zbigniew Łagosz, Czesław Czyński. Czarny adept, Warszawa: Wydawnictwo Okultura, 2017, ISBN 978-83-88922-54-1, OCLC 993826181.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Czesław_Czyński&oldid=63348130”