Szkoła Narodowa Polska w Paryżu

Szkoła Narodowa Polska, szkoła batiniolska, szkoła Batignolles, szkoła Batiniol – polskie liceum powstałe w 1842 w paryskiej dzielnicy Batignolles, w 17. dzielnicy Paryża z inicjatywy działaczy tamtejszej polskiej emigracji (Stowarzyszenia Naukowej Pomocy, Rady Założycieli Towarzystwa Wychowania Narodowego Dzieci Wychodźców Polskich, Stowarzyszenia Ojców Rodzin Polskich na Wychodźstwie) oraz z osobistej inicjatywy generała Józefa Dwernickiego.

Szkoła Narodowa Polska
szkoła batiniolska
szkoła Batignolles
szkoła Batiniol
średnia
ilustracja
Państwo

 Francja

Miejscowość

Paryż

Adres

15, rue Lamandé
75017 Paryż

Data założenia

1842

Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, u góry znajduje się punkt z opisem „Szkoła Narodowa Polskaszkoła batiniolskaszkoła Batignollesszkoła Batiniol”
Położenie na mapie Île-de-France
Mapa konturowa Île-de-France, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Szkoła Narodowa Polskaszkoła batiniolskaszkoła Batignollesszkoła Batiniol”
Położenie na mapie Paryża
Mapa konturowa Paryża, u góry znajduje się punkt z opisem „Szkoła Narodowa Polskaszkoła batiniolskaszkoła Batignollesszkoła Batiniol”
Ziemia48°53′11,483″N 2°19′09,973″E/48,886523 2,319437
Strona internetowa

Historia szkoły

edytuj

Przedsięwzięcie miało służyć przekazywaniu polskich tradycji narodowych dzieciom emigrantów w okresu powstania listopadowego, najczęściej urodzonych we Francji w rodzinach mieszanych polsko-francuskich. Szkoła rozpoczęła swoją działalność na jesieni 1842 w Châtillon-sous-Bagneux. W pierwszym roku przyjęto dziewiętnastu uczniów i zatrudniono polskiego nauczyciela. Szkoła działała w ramach francuskiej szkoły pana Chapuzet.

Polscy uczniowie realizowali program szkoły francuskiej i dodatkowo zajęcia z języka i historii Polski. Nosili też specyficzne polskie mundurki – kopię munduru warszawskiej gwardii narodowej z okresu powstania listopadowego z guzikami z Orłem i Pogonią oraz rogatywki.

Inicjatywa spotkała się z przychylnym przyjęciem emigracji i poparciem władz francuskich. Zaczęto zbierać fundusze. Jan Ledóchowski przekazał na rzecz szkoły sumę 29 tysięcy franków[1]. Koncert Fryderyka Chopina z kwietnia 1843 również dostarczył poważnych sum pieniędzy. Szkołę wspomógł Komitet Polsko-Francuski generała Lafayette'a i Nikołaj Turgieniew, dekabrysta, emigrant rosyjski, syn pisarza Iwana Turgieniewa. Nie żałował funduszy na utrzymanie szkoły Ksawery Branicki. Władze francuskie ufundowały stypendia dla początkowo pięćdziesięciu, a później stu uczniów.

W tej sytuacji w 1843 szkoła została przeniesiona do Paryża na ulicę Fossés Saint Jacques i stała się samodzielną polską placówką szkolną z własnym personelem i programem nauczania.

Dalszy rozwój szkoły spowodował kolejną zmianę adresu i w 1844 szkoła znalazła nowy budynek na Boulevard des Batignolles. Od nazwy tej ulicy powstała popularna w środowisku polskim nazwa szkoły – szkoła Batiniol.

Rosła liczba uczniów: od 35 w 1844 do 300 w 1860. Program nauczania został wzbogacony o kursy typowo wojskowe jak topografia czy też terenowe ćwiczenia wojskowe. W ten sposób kierownictwo szkoły chciało dać podstawy do tworzenia kadry wojskowej mającej wziąć udział w przyszłym wyzwoleniu Polski. W rezultacie aż ponad sześćdziesięciu absolwentów z lat 1845–1870 zrobiło karierę w armii francuskiej. Napoleon III dekretem z 8 kwietnia 1869 przyznał jej status instytucji użyteczności publicznej (L’Ecole Polonaise des Batignolles est reconnue comme établissement d’utilité publique).

Wojna francusko-pruska 1870 i Komuna Paryska z 1871 spowodowała upadek szkoły. Wielu Polaków wzięło udział w walkach po stronie komunardów, w efekcie fala represji rządu III Republiki dotknęła również szkołę Batiniol. Udało się ją ocalić, ale liczba uczniów spadła do 95 w 1872. Szkoła musiała się też przenieść do mniejszego budynku na ulicy Lamandé. Spadała ciągle liczba uczniów do poziomu 30 – 40 elewów rocznie w latach 1900-1918. Ostatecznie szkoła została zamknięta w 1922.

Tradycje szkolnictwa polskiego w dzielnicy Batignolles zostały podtrzymane przez dwie kolejne szkoły mieszczące się w miejscu historycznej szkoły Batiniol.

Gimnazjum i Liceum im Cypriana Norwida

edytuj

W 1940 utworzono Gimnazjum i Liceum im Cypriana Norwida. Ponieważ Paryż miał być zajęty przez Niemców szkołę ewakuowano do Villard-de-Lans w okolicach Grenoble i tam działała do 1945, kiedy to została przejęta przez władze oświatowe PRL. Szkoła wróciła do Paryża i po pewnych perturbacjach znalazła się na ulicy Lamandé. Ostatnie egzaminy maturalne odbyły się w 1963, a następnie szkołę wraz z archiwami przeniesiono do Polski do III Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Gdańsku.

Zespół Szkół przy Ambasadzie RP W Paryżu

edytuj

W 1976 reaktywowano Szkołę Polską w dzielnicy Batignolles tworząc istniejący obecnie Zespół Szkół przy Ambasadzie RP w Paryżu[2].

Przypisy

edytuj
  1. Była to olbrzymia suma – na przykład dobrze prosperująca w środowisku szlachty normandzkiej rodzina Józefa Konstantego Ramotowskiego, porucznika drugiego pułku piechoty liniowej, osiągała w tym okresie dochody na poziomie 5 tysięcy franków rocznie, a pułkownik Józef Święcicki – ostatni dowódca słynnego czwartego pułku piechoty liniowej żył w Paryżu z zasiłku w wysokości 75 franków miesięcznie.
  2. Szkolny Punkt Konsultacyjny im. Adama Mickiewicza przy Ambasadzie RP w Paryżu [online], paryz.orpeg.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).