Chránená krajinná oblasť Vihorlat
Chránená krajinná oblasť Vihorlat (pol. Obszar Chronionego Krajobrazu Wyhorlat) – jeden z tzw. obszarów chronionego krajobrazu na Słowacji, położony na wschodzie kraju, w pasmie górskim Wyhorlat. Aktualna powierzchnia wynosi 17 485 ha.
 Wyhorlat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Data utworzenia |
1973 |
| Powierzchnia |
174,85 km² |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°53′21″N 22°06′33″E/48,889167 22,109167
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujCHKO Vihorlat obejmuje centralną część pasma górskiego Wyhorlatu. Leży na pograniczu krajów koszyckiego i preszowskiego, w granicach administracyjnych powiatów Humenné, Snina, Michalovce i Sobrance. Najwyżej położonym punktem Obszaru jest szczyt Wyhorlat (1076 m n.p.m.), a najniżej – pd. skraj przy wsi Jovsa (162 m n.p.m.). Obejmuje głównie dorzecze górnej Okny wraz z jeziorem Morské oko oraz zewnętrzne stoki opasujących ją grzbietów górskich.
Historia
edytujObszar chronionego krajobrazu Wyhorlat został powołany rozporządzeniem Ministra Kultury Słowackiej Republiki Socjalistycznej nr 9/1974 z dnia 28 grudnia 1973 r., pierwotnie na powierzchni 4383 ha. Nowelizacja z 1999 r. powiększyła go do stanu obecnego. Siedzibą dyrekcji CHKO ustanowiono Michalovce.
Flora
edytujZ punktu widzenia przyrodnika położenie Wyhorlatu jest wyjątkowe, bowiem jego roślinność ma charakter przejściowy między florą zachodniokarpacką, wschodniokarpacką i panońską. 95% powierzchni Obszaru pokrywają lasy. Szczególnie cenne są rozległe, stosunkowo mało przekształcone przez człowieka lasy bukowe, które pokrywają większą część obszaru chronionego. W południowej części obszaru, w niższych położeniach, występują lasy dębowo-grabowe.
Fauna
edytujNieznacznie przekształcone fitocenozy oraz wpływ Niziny Wschodniosłowackiej z jednej strony i Karpat Wschodnich z drugiej mają swe odbicie również w składzie gatunkowym fauny CHKO Vihorlat. Od południa wkraczają tu m.in. ciepłolubne gatunki stepowe, które spotykają się z typowo górskimi gatunkami charakterystycznymi dla Karpat. Na terenie tym żyją wielkie środkowoeuropejskie drapieżniki – wilk i ryś, a z Bieszczadów czasem zachodzi tu niedźwiedź. Poza tym występują tu żbik i wydra. Gnieździ się tu ok. 100 gatunków ptaków, w tym m.in. orlik krzykliwy, puchacz, puszczyk uralski i bocian czarny. Spotkamy tu wszystkie gatunki słowackich płazów, a z gadów m.in. węża Eskulapa. Występuje tu ponad 2000 gatunków bezkręgowców, w tym m.in. tak zagrożone owady jak nadobnica alpejska i rohatyniec nosorożec.
Ochrona
edytujNajcenniejsze fragmenty Obszaru objęto dodatkowo ochroną rezerwatową: znajduje się tu 15 rezerwatów i 1 pomnik przyrody o łącznej powierzchni blisko 619 ha. 28 czerwca 2008 r. w Christchurch w Nowej Zelandii słowackie i ukraińskie pierwotne lasy bukowe i bukowo-jodłowe (łącznie ok. 30 tys. ha – największy taki kompleks w Europie) zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Bibliografia
edytuj- Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977, s. 341–345.
- Škodová Martina, Mazúrek Jaroslav: Chránené územia Slovenska, wyd. Fakulta prírodných vied, Katedra geografie, geológie a krajinnej ekológie, Univerzita Mateja Bela v Banskej Bystrici, Banská Bystrica 2012, ISBN 978-80-557-0138-7, s. 69–70.
- Vihorlatské vrchy. Zemplínska šírava. Turistická mapa 1:50 000, wydanie 5, wyd. VKÚ Harmanec, Harmanec 2010, ISBN 978-80-8042-594-4.
- Witryna CHKO Vihorlat [1]