Nadobnica alpejska

Nadobnica alpejska
	Rosalia alpina
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	kózkowate
Podrodzina	kózkowe
Plemię	Compsocerini
Rodzaj	Rosalia
Gatunek	nadobnica alpejska
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nadobnica alpejska (Rosalia alpina) – chrząszcz z rodziny kózkowatych.

Długość jego ciała dochodzi do 40 mm, a czułki są 1,5 do dwóch razy dłuższe u samców, niewiele dłuższe od ciała u samic. Owad jest czarny, pokryty niebieskoszarymi włoskami. Pokrywy są błękitne, a na nich widnieje sześć plam, które w zależności od osobnika mogą być w różnych kształtach. Zwykle środkowe połączone, tworzą przepaskę. Larwy tego chrząszcza rozwijają się w bukach.

Występowanie: W Polsce występuje głównie w górach – najliczniej w Bieszczadach, Beskidzie Niskim, Pieninach, Górach Świętokrzyskich i na Roztoczu. W różnych miejscach spotyka się pojedyncze chrząszcze, w czasie rójki zaś – po kilkadziesiąt. Gatunek rozsiedlony w południowej i środkowej części Europy, odnotowany w Afryce Północnej, Kaukazie, Syrii i Izraelu. W środkowej Europie w starych górskich lasach bukowych na wysokości od 600 do 1500 m n.p.m. (Alpy). Wszędzie na rozproszonych, wyspowych stanowiskach. Na nizinach prawdopodobnie zawleczona z drewnem spławianym z gór.

Rozmnażanie: Nadobnica to gatunek ciepłolubny, składa jaja w drewnie starych buków, a na południu Europy również jesionów, orzechów włoskich, grabów. Larwy rozwijają się 3-4 lata, żerując w drewnie i opuszczając swoje dotychczasowe mieszkanie w postaci dorosłych owadów w gorące letnie dni od połowy czerwca do września. W lipcu i sierpniu odbywa się rójka (gody), a chrząszcze można spotkać nie tylko na starych pniach w lesie, ale i na polanach i śródleśnych drogach, a nawet daleko od lasu, w tartakach i przy domach, jeśli tylko leżą tam stosy bukowego drewna.

Zagrożenia: W Polsce nadobnica alpejska jest gatunkiem niezwykle rzadkim. Głównym zagrożeniem tego gatunku jest niszczenie ich naturalnego środowiska jakim są stare lasy bukowe. Zakłady wytwarzające węgiel drzewny w Bieszczadach wyrabiają go z pni bukowych, w których rozwijają się larwy tego chrząszcza. Z racji urody i rzadkości, owad ten stał się wymarzonym obiektem dla kolekcjonerów.

Nadobnica alpejska podlega w Polsce ścisłej ochronie gatunkowej^[2], jest wymieniona w Polskiej Czerwonej Księdze, figuruje również na liście gatunków chronionych programem Natura 2000.

Bibliografia

Witkowski Z., Krajowy plan zarządzania gatunkiem. Nadobnica alpejska (Rosalia alpina L.), Kraków 2007 PDF

Zobacz też

Przypisy

↑ Rosalia alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348)

[iucn-1] Rosalia alpina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[2] Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348)

[1]

[2]