Adam Olbracht Przyjemski
Adam Olbracht Przyjemski (także Adam Wojciech Przyjemski[1]), (ur. 1590 - zm. 27 lipca 1644) – kasztelan gnieźnieński w latach 1640–1644, oboźny koronny (dworski) w latach 1621–1640, starosta kowalski w latach 1615–1623, starosta kruszwicki w 1618 roku[2], dworzanin królewski w 1615 roku.
| |
 Rawicz | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Ród | |
| Rodzice |
Andrzej Przyjemski |
| Małżeństwo |
1 – żona Zofia Grzymułtowska |
| Dzieci |
Zofia Teresa |
| Wojny i bitwy |
Wojna polsko-szwedzka (1621-1626) |
| Administracja |
starosta kowalski, |
Życiorys
edytujAdam Olbracht Przyjemski urodził się ok. 1590 w polskiej rodzinie szlacheckiej Przyjemskich herbu Rawicz, jako syn Andrzeja i Katarzyny z Leszczyńskich herbu Wieniawa. Jego ojciec był kasztelanem gnieźnieńskim i marszałkiem nadwornym.
Studiował w Monachium w 1606 roku, w Dillingen i Ingolstadt w 1608 roku[3].
Przyjemski w 1618 otrzymał intratne starostwo kowalskie a w 1621 został koniuszym koronnym[4]. W latach 1621–1626 jako oboźny koronny (dworski)[5] brał udział w wojnie ze Szwecją. Walczył w Inflantach, Prusach Królewskich oraz o deltę Wisły.
W 1640 został mianowany kasztelanem gnieźnieńskim, co uprawniało go do zasiadania w senacie Rzeczypospolitej.
Przyjemski był posiadaczem znacznego majątku, posiadał miasta Osieczna, Miejska Górka oraz kilkanaście wsi w powiecie krobskim, okazał się bardzo sprawnym administratorem. Wykorzystując swoje wpływy wyjednał w 1623 przywileje dla podupadłego miasteczka Miejska Górka przyczyniając się do jego powtórnego rozwoju. W swoich posiadłościach osadzał emigrantów protestanckich z Czech, Niemiec oraz Śląska, uciekających przed prześladowaniami wojny trzydziestoletniej. W 1632 na terenie wsi Sierakowo założył miasto Rawicz[1]. Przyjemski uzyskał dla niego szereg przywilejów królewskich. Miasto zaprojektował i dokonał pomiarów wrocławski architekt Flandrin. W Rawiczu budowano kramy i jatki, odsprzedawane potem mieszczanom. Miasto jako ośrodek sukienniczy rozwijało się bardzo szybko, gdy w 1643 zabrakło działek pod zabudowę Przyjemski odstąpił na ten cel 137 placów.
Poseł województwa poznańskiego i kaliskiego na sejm 1624 i 1631 roku[6].
Poseł na sejm koronacyjny 1633 roku, sejm zwyczajny 1635 roku, sejm zwyczajny 1637 roku, sejm 1638 roku, sejm 1640 roku[7].
Przyjemski był fundatorem klasztorów franciszkanów na Goruszkach k/ Miejskiej Górki i w Osiecznej, kościoła św. Michała w Osieku oraz kościoła protestanckiego w Rawiczu (1639)[8].
Adam Olbracht Przyjemski zmarł w 1644, został pochowany w kościele św. Trójcy w Osiecznej. Do czasów współczesnych zachowały się epitafia i portrety trumienne Przyjemskiego i jego żony Anny Konstancji Grudzińskiej.
Życie prywatne
edytujAdam Przyjemski był dwukrotnie żonaty. W 1618 zawarł związek małżeński z Zofią Grzymułtowską, która zmarła w 1620 roku. W tym samym roku ożenił się z Anną Konstancją Grudzińską, mieli jedno dziecko, córkę Zofię Teresę, która wyszła za Aleksandra M. Kostkę.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Jurek 2005 ↓, s. 407–410.
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 93, 197.
- ↑ Marcin Broniarczyk, Wykształcenie świeckich senatorów w Koronie za Władysława IV, w: Kwartalnik Historyczny, rocznik CXIX, 2012, 2, s. 293.
- ↑ Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T.15.Gebethner i Wolff, Warszawa 1931, s.46
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 93.
- ↑ Jan Seredyka, Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989, s. 95.
- ↑ Jan Dzięgielewski, Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV, Warszawa 1992, s. 176.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX, strona 567
Bibliografia
edytuj- Anna Polakowska, Adam Olbracht Przyjemski [w] Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa – Poznań 1983, s.601-602.
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R–S), zesz. 2, hasło „Sierakowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 407–410.