49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy

49 sbomeld
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1950
Rozformowanie	1952
	Tradycje
Rodowód	1 Okręgowy Batalion Łączności w Legionowie
Kontynuacja	8 samodzielny pułk obserwacyjno-meldunkowy w Bydgoszczy
	Dowódcy
Pierwszy	mjr Wiktor Kamiński
	Organizacja
Numer	JW 2820
Dyslokacja	Wałcz
Rodzaj wojsk	Wojska radiotechniczne
Podległość	Okręg Wojskowy II
Skład	Zobacz Struktura

49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy (49 sbomel) – nieistniejący już batalion obserwacyjno-meldunkowy Wojska Polskiego.

Historia

Formowanie

Minister Obrony Narodowej wydał rozkaz Nr 020/Org. z 29 marca 1950 dla dowódcy WLiOPL o sformowaniu na bazie 1 Okręgowego Batalionu Łączności w Legionowie 49 samodzielnego batalionu obserwacyjno-meldunkowego o stanie 634 wojskowych i 2 kontraktowych^[1]^[2]^[3]. W lipcu 1950 r. sztab batalionu przeniesiono do Wałcza w celu ułatwienia dowodzenia tworzonym batalionem w północno-zachodniej części Polski. Trzy kompanie obserwacyjno-meldunkowe batalionu były: w Pucku, w Koszalinie i w Szczecinie tworzyły linię 45 posterunków, obejmując odcinek 600 km wzdłuż granicy morskiej i części lądowej północno-zachodniej^[2]. 15 października 1950 r. 49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy osiągnął gotowość bojową^[4]^[5].

Zadania, szkolenie, stacjonowanie, sprzęt

Drawno. Były 083 posterunek^[b]

Zadaniem batalionu było wykrywanie celi przeciwnika, które prowadzono wzrokowo i słuchowo poprzez posterunki obserwacyjno-meldunkowe 49 batalionu, a jedynymi środkami technicznymi były stoliki kursowe, lornetki, dwa aparaty telefoniczne AP-48, busola, zegar – budzik i pięć kilometrów kabla telefonicznego. We własnym zakresie, w razie potrzeby, żołnierze batalionu wykonywali drewnianą wieżę, dół nasłuchowy i schron. Posterunki 49 batalionu były rozmieszczone w pasie przygranicznym w odległości 4–5 km od granicy, były od siebie oddalone o 8–10 km, głębokości 10–12 km i tworzyły kompanijne rejony obserwacyjno-meldunkowe o szerokości 60 km, głębokości 30 km, albo batalionowy rejon o szerokości 80 km i głębokości 60 km^[c]^[5]. 3 kompania stacjonująca w Szczecinie miała 15 posterunków na odcinku Międzyzdroje – Helze (na południe od Cedyni), w tym 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy w Drawnie w składzie plutonu obserwacyjno-meldunkowego z 3 kompanii 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego. Miejscem stacjonowania dowódcy plutonu z 3 kompanii, któremu podlegał drawieński posterunek, był Czaplinek, natomiast dowództwo kompanii kwaterowało w Wałczu. Pluton obserwacyjno-meldunkowy oprócz Drawna i Studnicy miał posterunki w Czaplinku, Kaliszu Pomorskim i Budowie. W budynku Urzędu Miejskiego w Drawnie mieścił się od 1950 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy^[d]^[4]^[5].

Rozformowanie batalionu

W 1952 roku rozpoczęła się dynamiczna modernizacja techniczna i strukturalna systemu obserwacyjno-meldunkowego, wynikająca z dążenia do pełnego zabezpieczenia granic powietrznych kraju przed penetracją obcych samolotów. Ich zwiększająca się obecność zmusiła Ministerstwo Obrony Narodowej do wprowadzenia bardziej doskonałego sprzętu i środków technicznego wykrywania, do których należały stacje radiolokacyjne. Wprowadzenie na uzbrojenie stacji radiolokacyjnych spowodowało konieczność przeprowadzenia reorganizacji istniejących batalionów obserwacyjnomeldunkowych. W pierwszej połowie 1952 roku przystąpiono do częściowego ich przeformowania w pułki o mieszanej strukturze organizacyjnej, posiadające w swoim w składzie kompanie radiotechniczne^[6]. W maju 1952 na podstawie rozkazu nr 0048/Org. z 14 maja 1952 r. dowódcy wojsk OPL OK gen. bryg. Nikołaja Trawina, na bazie 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego i dwóch kompanii obserwacyjno-meldunkowych z Gdyni i Świnoujścia, powstał w Bydgoszczy 8 samodzielny pułk obserwacyjno-meldunkowy (8spobsmeld) o stanie 1784 wojskowych i 16 kontraktowych. Dowódcą 8 samodzielnego pułku obserwacyjno-meldunkowego został dotychczasowy dowódca 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego – mjr Wiktor Kamiński^[7]^[8].

Skład etatowy, uzbrojenie, sprzęt

Struktura, skład etatowy

49 batalion miał trzy kompanie obserwacyjno-meldunkowe^[1]: w Pucku, w Koszalinie i w Szczecinie, tworzyły linię 45 posterunków, obejmując odcinek 600 km wzdłuż granicy morskiej i części lądowej północno-zachodniej^[2]^[9].

Skład etatowy batalionu w 1950^[1]

Dowództwo i sztab
3 kompanie obserwacyjno-meldunkowe^[e]^[2]
- 3 plutony obserwacyjno-meldunkowe^[f]^[1]
  - 5 posterunków obserwacyjno-meldunkowych^[g]^[2]
- drużyna zaopatrzenia
kompania szkolna
kwatermistrzostwo
- magazyn techniczny
- drużyna gospodarcza

Skład etatowy batalionu w 1952^[7]^[2]

Dowództwo i sztab
3 kompanie obserwacyjno-meldunkowe
- 3 plutony obserwacyjno-meldunkowe
  - 5 posterunków obserwacyjno-meldunkowych
- drużyna zaopatrzenia
kompania szkolna
kompania radiotechniczna
- trzy radiolokacyjne posterunki (RLP)
- stacja radiolokacyjna P-3M
kwatermistrzostwo
- magazyny techniczne
- drużyna gospodarcza
- drużyna remontowa

Uzbrojenie, sprzęt, zaopatrzenie

Z uzbrojenia żołnierze batalionu posiadali broń etatową: PM wz. 43, amunicję, granaty ręczne RG-42 i F-1 (po 5 szt.). Dowódca batalionu miał do dyspozycji samochód GAZ-67 oraz samochód ciężarowy GAZ-MM. Zaopatrzenie mundurowe i kwaterunkowe żołnierze otrzymywali z kompanii, natomiast zaopatrzenie żywnościowe organizowane było w oparciu o ryczałt pieniężny^[h]^[5].

Przekształcenia

1 Okręgowy Batalion Łączności w Legionowie (1950) → 49 samodzielny batalion obserwacyjno-meldunkowy (JW 2820) w Wałczu (1950-1952) ↘ rozformowany w 1952
8 samodzielny pułk obserwacyjno-meldunkowy (JW 5665) w Bydgoszczy (1952-1956) ↘ przeformowany w 1956

Uwagi

↑ W tym kompleksie stacjonowało dowództwo i sztab 49 samodzielnego batalionu obserwacyjno-meldunkowego w latach 1950 – 1952
↑ Na zdjęciu teraźniejsza siedziba UM w Drawnie, gdzie od 1950 zafunkcjonował 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy
↑ . System obserwacji przestrzeni powietrznej i wczesnego ostrzegania był dość prymitywny. Meldunek z posterunku od obserwatora do Głównego Posterunku Obserwacyjno-Meldunkowego docierał w czasie nie dłuższym niż 3-4 minuty. 3 kompania miała 15 posterunków na odcinku Międzyzdroje – Helze (na południe od Cedyni)
↑ – natomiast wieża obserwacyjna była na Górze Winnej jako wzniesienie pochodzenia polodowcowego, w południowo-wschodniej części miasta Drawno. 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy będący w składzie 1 plutonu (dowódca plutonu ppor. Roman Juszkiewicz) 3 kompanii 49 samodzielnego batalionu obserwacyjno-meldunkowego – osiągnął gotowość bojową 15 października 1950 r. Miejscem stacjonowania dowódcy plutonu 3 kompanii, któremu podlegał drawieński posterunek, był w Czaplinku, dowództwo kompanii kwaterowało w Wałczu
↑ 1 kompania w Pucku (dowódca – por. Józef Gelner, tworzyła 15 posterunków, obejmując obszar od Braniewa do Łeby), 2 kompania w Koszalinie (dowódca – por. Zygmunt Klimecki, organizowała sieć posterunków w sektorze Jeziorno–Łebsko–Międzyzdroje), 3 kompania w Szczecinie (dowódca – ppor. Lucjan Apeld, wystawiła również 15 posterunków na odcinku Międzyzdroje – Helze, na południe od Cedyni, w tym 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy w Drawnie w składzie 1 plutonu obserwacyjno-meldunkowego (dowódca ppor. Roman Juszkiewicz) 3 kompanii 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego (dowódca mjr Wiktor Kamiński)
↑ Posterunki 1 plutonu obserwacyjno-meldunkowy 3 kompanii 49 batalionu: 083 Drawno, 081 Studnica, 078 Czaplinek, 082 Kalisz Pomorski, 084 Budów
↑ Trzy kompanie obserwacyjno-meldunkowe batalionu: w Pucku, w Koszalinie i w Szczecinie tworzyły linię 45 posterunków, obejmując odcinek 600 km wzdłuż granicy morskiej i części lądowej północno-zachodniej
↑ Żołnierze dokonywali zakupu prowiantu w sklepach odległych nieraz o kilka kilometrów. Oprócz służby na wieży obserwacyjnej, przyrządzali posiłki, wykonywali prace gospodarcze, kupowali prowiant, uczestniczyli też w programowym szkoleniuNa wyposażeniu zimą żołnierze mieli waciaki, buty filcowe, swetry, czapki uszatki, ale tych nie można było wiązać pod brodę, długi kożuch, a na słotę podgumowaną pelerynę. Żołnierz stał na wieży lub na punkcie bez żadnego oszklenia, zbudowanym np. na dachu budynku gospodarczego. Drugi żołnierz w tym czasie czuwał w pomieszczeniu mieszkalnym przy aparacie telefonicznym. Telefony na wieży i w pomieszczeniu były połączone równolegle

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 105.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Historia WOPK 2011 ↓, s. 22.
↑ Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 167.
↑ ^a ^b Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 105-107.
↑ ^a ^b ^c ^d Historia WOPK 2011 ↓, s. 22-25.
↑ Historia WOPK 2011 ↓, s. 22-28.
↑ ^a ^b Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 106.
↑ Historia WOPK 2011 ↓, s. 28-29.
↑ Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 105-106.

Bibliografia

Andrzej Szutowicz, Jan Brycki: W zbroi i mundurze po ziemi drawieńskiej. Piła: PPR Tongraf, 2016. ISBN 978-83-62581-95-5..
Jan Ginowicz, Zbigniew Kuśmierek, Bronisław Peikert, Adolf Stachula, Kazimierz Walkowiak: 60 lat Wojsk Radiotechnicznych. Zarys historii. Warszawa: Szefostwo Wojsk Radiotechnicznych Sił Powietrznych, 2011. ISBN 978-83-930536-7-4.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.

Linki zewnętrzne

Zapomniana jednostka. choszcznoplus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-31)].

[1] W tym kompleksie stacjonowało dowództwo i sztab 49 samodzielnego batalionu obserwacyjno-meldunkowego w latach 1950 – 1952

[7] Na zdjęciu teraźniejsza siedziba UM w Drawnie, gdzie od 1950 zafunkcjonował 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy

[8] . System obserwacji przestrzeni powietrznej i wczesnego ostrzegania był dość prymitywny. Meldunek z posterunku od obserwatora do Głównego Posterunku Obserwacyjno-Meldunkowego docierał w czasie nie dłuższym niż 3-4 minuty. 3 kompania miała 15 posterunków na odcinku Międzyzdroje – Helze (na południe od Cedyni)

[9] – natomiast wieża obserwacyjna była na Górze Winnej jako wzniesienie pochodzenia polodowcowego, w południowo-wschodniej części miasta Drawno. 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy będący w składzie 1 plutonu (dowódca plutonu ppor. Roman Juszkiewicz) 3 kompanii 49 samodzielnego batalionu obserwacyjno-meldunkowego – osiągnął gotowość bojową 15 października 1950 r. Miejscem stacjonowania dowódcy plutonu 3 kompanii, któremu podlegał drawieński posterunek, był w Czaplinku, dowództwo kompanii kwaterowało w Wałczu

[14] 1 kompania w Pucku (dowódca – por. Józef Gelner, tworzyła 15 posterunków, obejmując obszar od Braniewa do Łeby), 2 kompania w Koszalinie (dowódca – por. Zygmunt Klimecki, organizowała sieć posterunków w sektorze Jeziorno–Łebsko–Międzyzdroje), 3 kompania w Szczecinie (dowódca – ppor. Lucjan Apeld, wystawiła również 15 posterunków na odcinku Międzyzdroje – Helze, na południe od Cedyni, w tym 083 posterunek obserwacyjno-meldunkowy w Drawnie w składzie 1 plutonu obserwacyjno-meldunkowego (dowódca ppor. Roman Juszkiewicz) 3 kompanii 49 batalionu obserwacyjno-meldunkowego (dowódca mjr Wiktor Kamiński)

[15] Posterunki 1 plutonu obserwacyjno-meldunkowy 3 kompanii 49 batalionu: 083 Drawno, 081 Studnica, 078 Czaplinek, 082 Kalisz Pomorski, 084 Budów

[16] Trzy kompanie obserwacyjno-meldunkowe batalionu: w Pucku, w Koszalinie i w Szczecinie tworzyły linię 45 posterunków, obejmując odcinek 600 km wzdłuż granicy morskiej i części lądowej północno-zachodniej

[17] Żołnierze dokonywali zakupu prowiantu w sklepach odległych nieraz o kilka kilometrów. Oprócz służby na wieży obserwacyjnej, przyrządzali posiłki, wykonywali prace gospodarcze, kupowali prowiant, uczestniczyli też w programowym szkoleniuNa wyposażeniu zimą żołnierze mieli waciaki, buty filcowe, swetry, czapki uszatki, ale tych nie można było wiązać pod brodę, długi kożuch, a na słotę podgumowaną pelerynę. Żołnierz stał na wieży lub na punkcie bez żadnego oszklenia, zbudowanym np. na dachu budynku gospodarczego. Drugi żołnierz w tym czasie czuwał w pomieszczeniu mieszkalnym przy aparacie telefonicznym. Telefony na wieży i w pomieszczeniu były połączone równolegle

[CITEREFSzutowiczBrycki2016105-2] Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 105.

[CITEREFHistoria_WOPK201122-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Historia WOPK 2011 ↓, s. 22.

[CITEREFWojtaszakKozłowski2001167-4] Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 167.

[CITEREFSzutowiczBrycki2016105-107-5] Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 105-107.

[CITEREFHistoria_WOPK201122-25-6] Historia WOPK 2011 ↓, s. 22-25.

[CITEREFHistoria_WOPK201122-28-10] Historia WOPK 2011 ↓, s. 22-28.

[CITEREFSzutowiczBrycki2016106-11] Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 106.

[CITEREFHistoria_WOPK201128-29-12] Historia WOPK 2011 ↓, s. 28-29.

[CITEREFSzutowiczBrycki2016105-106-13] Szutowicz i Brycki 2016 ↓, s. 105-106.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[b]

[c]

[d]

[6]

[7]

[8]

[9]

[e]

[f]

[g]

[h]