15 Batalion Straży Granicznej
15 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1922 |
| Rozformowanie |
1923 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
kpt. Rudolf Orlott-Leruch |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
Komenda Powiatowa Straży Granicznej w Wilnie |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujWykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”[2]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[3]. 15 batalion celny przemianowany został na 15 batalion Straży Granicznej.
15 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Wilnie, a jego dowództwo stacjonowało w Olkienikach[4]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton[5]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów[6].
W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany[7].
Służba graniczna
edytujW trzeciej dekadzie października 1922 batalion obsadzał odcinek graniczny od stacji kolejowej Rudziszki do kolonii Birżupis (na południe od Giedrojć). W związku z przybyciem w rejon województwa nowogródzkiego 7 batalionu SG, dowódca 15 batalionu prosił o skrócenie jego południowej części odcinka granicznego aż po Pomerecze (wył.). Argumentował prośbę tym, że ma na granicy rozwinięte wszystkie cztery kompanie i nie posiada odwodu[8]
W 1923 zlikwidowany został pas neutralny na granicy z Litwą. Komenda Wojewódzka Straży Granicznej w Wilnie 6 marca 1923 wydała zarządzenie które nakazywało nową obsadę granicy. 7 batalion Straży Granicznej miał oddać swój odcinek 15. i 43 batalionowi SG i przejść do Podbrodzia[9].
- 15 batalion SG przyjąć miał część odcinka 7 batalionu SG od Małego Dubna do rzeki Spęgły na wysokości kolonii Lejpuny i podzielić swój nowy odcinek batalionowy na cztery pododcinki kompanijne[10]:
- od rzeki Spęgły do Wójtowa z siedzibą komendy kompanii w Wójtowie
- od Wójtowa /wył./ do ujścia rzeki Dubopis do Mereczanki z siedzibą komendy w Bartelach
- od ujścia rzeki Dubopis do Mereczanki do mostu kolejowego na Mereczance z siedzibą komendy w Smolnikach
- od mostu kolejowego na Mereczance do wsi Małe Dubno z siedzibą komendy w Oranach na stacji kolejowej
Wszystkie obiekty w Oranach 7 batalion SG miał przekazać 15 batalionowi SG[10].
- Sąsiednie bataliony
- 41 batalion Straży Granicznej ⇔ 17 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922[4][11]
Komendanci batalionu
edytuj- kpt. Rudolf Orlott-Leruch (IX 1922[12] – )
Struktura organizacyjna
edytuj| Ordre de Bataille 15 batalionu Straży Granicznej w Olkienikach na dzień 14 listopada 1922[13] | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompanie | 1. Ożerańce | 2. Mosty | 3. Olkieniki | 4. Gierajce |
| placówki | Dolkietany | Mosty | Olkieniki kolej | Holuki |
| Ożerańce | Doksznia | Penglo | Smolniki | |
| w lesie | Pomorocz | Gierajce | ||
| Ordre de Bataille 15 batalionu Straży Granicznej w Olkienikach w marcu 1923[9] | ||||
| kompania | 1. Wójtowo | 2. Bortele | 3. Smolniki | 4. Orany |
Przypisy
edytuj- ↑ Rozkaz o likwidacji SG ↓, s. 1.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ a b Dominiczak 1992 ↓, s. 79.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 246.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 82.
- ↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 19.
- ↑ Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 9.
- ↑ a b Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 212.
- ↑ a b Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 213.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 28.
- ↑ Rozkazy organizacyjne KG SG 1922–1923 ↓, s. 10.
- ↑ Wykaz placówek bSG ↓, s. 12.
Bibliografia
edytuj- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
- Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Wykaz placówek niektórych batalionów Straży Granicznej, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/52.)
- Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych:przeniesienia siedzib komend, baonów Straży Granicznej , obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/53.)
- Rozkaz Głównej Komendy Straży Granicznej dotyczący likwidacji formacji. 1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/77.)