100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów

100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów – opublikowana w 1990 roku lista powieści kryminalnych uznanych za najlepsze w historii przez Stowarzyszenie Pisarzy Literatury Kryminalnej (ang. Crime Writers’ Association, CWA). Pięć lat później Mystery Writers of America (MWA) opublikowało podobną listę. Obie listy w znacznym stopniu się pokrywają.

100 najlepszych powieści kryminalnych według CWA

Nr	Tytuł oryginalny	Polski tytuł	Autor	Rok
1	The Daughter of Time	Córka czasu	Tey, JosephineJosephine Tey	1951
2	The Big Sleep	Głęboki sen	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1939
3	The Spy Who Came In From the Cold	Ze śmiertelnego zimna	Carré, JohnJohn Carré	1963
4	Gaudy Night	Gaudy Night	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1935
5	The Murder of Roger Ackroyd	Zabójstwo Rogera Ackroyda	Christie, AgathaAgatha Christie	1926
6	Rebecca	Rebeka	Maurier, DaphneDaphne Maurier	1938
7	Farewell My Lovely	Żegnaj, laleczko	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1940
8	The Moonstone	Kamień Księżycowy	Collins, WilkieWilkie Collins	1868
9	The IPCRESS File	Towarzystwo prania mózgu	Deighton, LenLen Deighton	1962
10	The Maltese Falcon	Sokół maltański	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1930
11	The Franchise Affair	Zaginęła Betty Kane	Tey, JosephineJosephine Tey	1948
12	Last Seen Wearing...	Last Seen Wearing...	Waugh, HillaryHillary Waugh	1952
13	Il nome della rosa	Imię róży	Eco, UmbertoUmberto Eco	1980
14	Rogue Male	Rogue Male	Household, GeoffreyGeoffrey Household	1939
15	The Long Goodbye	Długie pożegnanie	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1953
16	Malice Aforethought	Z premedytacją	Iles, FrancisFrancis Iles	1931
17	The Day of the Jackal	Dzień Szakala	Forsyth, FrederickFrederick Forsyth	1971
18	The Nine Tailors	The Nine Tailors	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1934
19	Ten Little Niggers Ten Little Niggers Ten Little Indians And Then There Were None	I nie było już nikogo	Christie, AgathaAgatha Christie	1939
20	The Thirty-Nine Steps	39 schodów	Buchan, JohnJohn Buchan	1915
21	The Collected Sherlock Holmes Short Stories	Sherlock Holmes (opowiadania)	Doyle, Arthur ConanArthur Conan Doyle	1892–1927
22	Murder Must Advertise	Zbrodnia wymaga reklamy	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1933
23	Tales of Mystery & Imagination	(opowiadania)	Poe, Edgar AllanEdgar Allan Poe	1852
24	The Mask of Dimitrios The Mask of Dimitrios A Coffin for Dimitrios	Maska Dimitriosa	Ambler, EricEric Ambler	1939
25	The Moving Toyshop	The Moving Toyshop	Crispin, EdmundEdmund Crispin	1946
26	The Tiger in the Smoke	The Tiger in the Smoke	Allingham, MargeryMargery Allingham	1952
27	The False Inspector Dew	The False Inspector Dew	Lovesey, PeterPeter Lovesey	1982
28	The Woman in White	Kobieta w bieli	Collins, WilkieWilkie Collins	1860
29	A Dark-Adapted Eye	Skazana na pamięć	Rendell, RuthRuth Rendell	1986
30	The Postman Always Rings Twice	Listonosz zawsze dzwoni dwa razy	Cain, James M.James M. Cain	1934
31	The Glass Key	Szklany klucz	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1931
32	The Hound of the Baskervilles	Pies Baskerville’ów	Doyle, Arthur ConanArthur Conan Doyle	1901–1902
33	Tinker, Tailor, Soldier, Spy	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg	Carré, JohnJohn Carré	1974
34	Trent's Last Case	Ostatnia sprawa Trenta	Bentley, E.C.E.C. Bentley	1913
35	From Russia, with Love	Pozdrowienia z Rosji	Fleming, IanIan Fleming	1957
36	Cop Hater	Cop Hater	Hunter, EvanEvan Hunter	1956
37	The Dead of Jericho	Śmierć w Jericho	Dexter, ColinColin Dexter	1981
38	Strangers on a Train	Znajomi z pociągu	Highsmith, PatriciaPatricia Highsmith	1950
39	A Judgement in Stone	Kamienny wyrok	Rendell, RuthRuth Rendell	1977
40	The Hollow Man The Hollow Man The Three Coffins	The Hollow Man	Carr, John DicksonJohn Dickson Carr	1935
41	The Poisoned Chocolates Case	Zatrute czekoladki	Berkeley, AnthonyAnthony Berkeley	1929
42	A Morbid Taste for Bones	Tajemnica świętych relikwii	Pargeter, EdithEdith Pargeter	1977
43	The Leper of Saint Giles	Trędowaty od św. Egidiusza	Pargeter, EdithEdith Pargeter	1981
44	A Kiss Before Dying	Pocałunek przed śmiercią	Levin, IraIra Levin	1953
45	The Talented Mr. Ripley	Utalentowany pan Ripley	Highsmith, PatriciaPatricia Highsmith	1955
46	Brighton Rock	W Brighton	Greene, GrahamGraham Greene	1938
47	The Lady in the Lake	Tajemnica jeziora	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1943
48	Presumed Innocent	Uznany za niewinnego	Turow, ScottScott Turow	1987
49	A Demon in My View	Demon w mojej wyobraźni	Rendell, RuthRuth Rendell	1976
50	The Devil in Velvet	Diabeł w aksamitach	Carr, John DicksonJohn Dickson Carr	1951
51	A Fatal Inversion	A Fatal Inversion	Rendell, RuthRuth Rendell	1987
52	The Journeying Boy The Journeying Boy The Case of the Journeying Boy	The Journeying Boy	Innes, MichaelMichael Innes	1949
53	A Taste for Death	Przedsmak śmierci	James, P.D.P.D. James	1986
54	The Eagle Has Landed	Orzeł wylądował	Higgins, JackJack Higgins	1975
55	My Brother Michael	My Brother Michael	Stewart, MaryMary Stewart	1960
56	Bertie and the Tin Man	Bertie and the Tin Man	Lovesey, PeterPeter Lovesey	1987
57	Penny Black	Penny Black	Moody, SusanSusan Moody	1984
58	Game, Set & Match (Berlin Game, Mexico Set, London Match)	Gem w Berlinie, Set w Meksyku, Mecz w Londynie	Deighton, LenLen Deighton	1984–1986
59	The Danger	Zagrożenie	Francis, DickDick Francis	1983
60	Devices and Desires	Intrygi i żądze	James, P.D.P.D. James	1989
61	Under World Under World Underworld	Under World	Hill, ReginaldReginald Hill	1988
62	Nine Coaches Waiting	Tajemnica zamku Valmy	Stewart, MaryMary Stewart	1958
63	A Running Duck	A Running Duck	Gosling, PaulaPaula Gosling	1978
64	Smallbone Deceased	Smallbone Deceased	Gilbert, MichaelMichael Gilbert	1950
65	The Rose of Tibet	The Rose of Tibet	Davidson, LionelLionel Davidson	1962
66	Innocent Blood	Niewinna krew	James, P.D.P.D. James	1980
67	Strong Poison	Zjadliwa trucizna	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1930
68	Hamlet, Revenge!	Hamlet, Revenge!	Innes, MichaelMichael Innes	1937
69	A Thief of Time	Hamlet, Revenge!	Hillerman, TonyTony Hillerman	1989
70	A Bullet in the Ballet	A Bullet in the Ballet	Brahms & S.J. Simon, CarylCaryl Brahms & S.J. Simon	1937
71	Deadheads	Ścięte głowy	Hill, ReginaldReginald Hill	1983
72	The Third Man	Trzeci człowiek	Greene, GrahamGraham Greene	1950
73	The Labyrinth Makers	The Labyrinth Makers	Price, AnthonyAnthony Price	1974
74	The Berlin Memorandum The Berlin Memorandum The Quiller Memorandum	The Berlin Memorandum	Smith, Trevor DudleyTrevor Dudley Smith	1965
75	Beast in View	Taka jak ona	Millar, MargaretMargaret Millar	1955
76	The Shortest Way to Hades	The Shortest Way to Hades	Caudwell, SarahSarah Caudwell	1984
77	Running Blind	Na oślep	Bagley, DesmondDesmond Bagley	1970
78	Twice Shy	Twice Shy	Francis, DickDick Francis	1981
79	The Manchurian Candidate	Kandydat	Condon, RichardRichard Condon	1959
80	Killings at Badger’s Drift Killings at Badger’s Drift The Killings at Badger's Drift	Zabójstwa w Badger's Drift	Graham, CarolineCaroline Graham	1987
81	The Beast Must Die	Niech bestia zdycha	Day-Lewis, CecilCecil Day-Lewis (pseud. Nicholas Blake)	1963
82	Gorky Park	Park Gorkiego	Smith, Martin CruzMartin Cruz Smith	1981
83	Death Comes as the End	Zakończeniem jest śmierć	Christie, AgathaAgatha Christie	1945
84	Green for Danger	Green for Danger	Brand, ChristiannaChristianna Brand	1945
85	Tragedy at Law	Tragedy at Law	Hare, CyrilCyril Hare	1942
86	The Collector	Kolekcjoner	Fowles, JohnJohn Fowles	1963
87	Gideon’s Day Gideon’s Day Gideon of Scotland Yard	Gideon’s Day	Marric, J.J.J.J. Marric	1955
88	The Sun Chemist	The Sun Chemist	Davidson, LionelLionel Davidson	1976
89	The Guns of Navarone	Działa Nawarony	MacLean, AlistairAlistair MacLean	1957
90	The Colour of Murder	The Colour of Murder	Symons, JulianJulian Symons	1957
91	Greenmantle	Greenmantle	Buchan, JohnJohn Buchan	1916
92	The Riddle of the Sands	Zagadka piaszczystych ławic	Childers, ErskineErskine Childers	1903
93	Wobble to Death	Wobble to Death	Lovesey, PeterPeter Lovesey	1970
94	Red Harvest	Krwawe żniwo	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1929
95	The Key to Rebecca	Klucz do Rebeki	Follett, KenKen Follett	1980
96	Sadie When She Died	Sadie When She Died	Hunter, EvanEvan Hunter	1972
97	The Murder of the Maharajah	The Murder of the Maharajah	Keating, H.R.F.H.R.F. Keating	1980
98	What Bloody Man Is That?	What Bloody Man Is That?	Brett, SimonSimon Brett	1987
99	Shooting Script	Shooting Script	Lyall, GavinGavin Lyall	1966
100	The Four Just Men	Zemsta Sprawiedliwych	Wallace, EdgarEdgar Wallace	1906

100 najlepszych powieści kryminalnych według MWA

Nr	Tytuł oryginalny	Polski tytuł	Autor	Rok	CWA	Ranga
1	The Complete Sherlock Holmes	Sherlock Holmes (opowiadania i 4 powieści)	Doyle, Arthur ConanArthur Conan Doyle	1887–1927		21, 32
2	The Maltese Falcon	Sokół maltański	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1930		10
3	Tales of Mystery & Imagination	(opowiadania)	Poe, Edgar AllanEdgar Allan Poe	1852		23
4	The Daughter of Time	Córka czasu	Tey, JosephineJosephine Tey	1951		1
5	Presumed Innocent	Uznany za niewinnego	Turow, ScottScott Turow	1987		48
6	The Spy Who Came In From the Cold	Ze śmiertelnego zimna	Carré, JohnJohn Carré	1963		3
7	The Moonstone	Kamień Księżycowy	Collins, WilkieWilkie Collins	1868		8
8	The Big Sleep	Głęboki sen	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1939		2
9	Rebecca	Rebeka	Maurier, DaphneDaphne Maurier	1938		6
10	Ten Little Niggers Ten Little Niggers Ten Little Indians And Then There Were None	I nie było już nikogo	Christie, AgathaAgatha Christie	1939		19
11	Anatomy of a Murder	Anatomy of a Murder	Traver, RobertRobert Traver	1958
12	The Murder of Roger Ackroyd	Zabójstwo Rogera Ackroyda	Christie, AgathaAgatha Christie	1926		5
13	The Long Goodbye	Długie pożegnanie	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1953		15
14	The Postman Always Rings Twice	Listonosz zawsze dzwoni dwa razy	Cain, James M.James M. Cain	1934		30
15	The Godfather	Ojciec chrzestny	Puzo, MarioMario Puzo	1969
16	The Silence of the Lambs	Milczenie owiec	Harris, ThomasThomas Harris	1988
17	The Mask of Dimitrios The Mask of Dimitrios A Coffin for Dimitrios	Maska Dimitriosa	Ambler, EricEric Ambler	1939		24
18	Gaudy Night	Gaudy Night	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1935		4
19	Witness for the Prosecution	Świadek oskarżenia (sztuka teatralna)	Christie, AgathaAgatha Christie	1948
20	The Day of the Jackal	Dzień Szakala	Forsyth, FrederickFrederick Forsyth	1971		17
21	Farewell My Lovely	Żegnaj, laleczko	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1940		7
22	The Thirty-Nine Steps	39 schodów	Buchan, JohnJohn Buchan	1915		20
23	Il nome della rosa	Imię róży	Eco, UmbertoUmberto Eco	1980		13
24	Преступление и наказание	Zbrodnia i kara	Dostojewski, FiodorFiodor Dostojewski	1866
25	Storm Island Storm Island Eye of the Needle	Igła	Follett, KenKen Follett	1978
26	Rumpole of the Bailey	Rumpole z Old Bailey	Mortimer, JohnJohn Mortimer	1978
27	Red Dragon	Czerwony smok	Harris, ThomasThomas Harris	1981
28	The Nine Tailors	The Nine Tailors	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1934		18
29	Fletch	Fletch	Mcdonald, GregoryGregory Mcdonald	1974
30	Tinker, Tailor, Soldier, Spy	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg	Carré, JohnJohn Carré	1974		33
31	The Thin Man	Papierowy człowiek	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1934
32	The Woman in White	Kobieta w bieli	Collins, WilkieWilkie Collins	1860		28
33	Trent's Last Case	Ostatnia sprawa Trenta	Bentley, E.C.E.C. Bentley	1913		34
34	Double Indemnity	Podwójne odszkodowanie	Cain, James M.James M. Cain	1943
35	Gorky Park	Park Gorkiego	Smith, Martin CruzMartin Cruz Smith	1981		82
36	Strong Poison	Zjadliwa trucizna	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1930		67
37	Dance Hall of the Dead	Tam, gdzie tańczą umarli	Hillerman, TonyTony Hillerman	1973
38	The Hot Rock	The Hot Rock	Westlake, Donald EdwinDonald Edwin Westlake	1970
39	Red Harvest	Krwawe żniwo	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1929		94
40	The Circular Staircase	Kręcone schody	Rinehart, MaryMary Rinehart	1908
41	Murder on the Orient Express	Morderstwo w Orient Expressie	Christie, AgathaAgatha Christie	1934
42	The Firm	Firma	Grisham, JohnJohn Grisham	1991
43	The IPCRESS File	Towarzystwo prania mózgu	Deighton, LenLen Deighton	1962		9
44	Laura	Laura	Caspary, VeraVera Caspary	1942
45	I, the Jury	Ja jestem sądem	Spillane, MickeyMickey Spillane	1947
46	Den skrattande polisen	Śmiejący się policjant	Sjöwall i WahlööSjöwall i Wahlöö	1968
47	Bank Shot	Bank Shot	Westlake, Donald EdwinDonald Edwin Westlake	1972
48	The Third Man	Trzeci człowiek	Greene, GrahamGraham Greene	1950		72
49	The Killer Inside Me	Morderca we mnie	Thompson, JimJim Thompson	1952
50	Where Are the Children?	Where Are the Children?	Higgins Clark, MaryMary Higgins Clark	1975
51	„A” is for Alibi	A jak alibi	Grafton, SueSue Grafton	1982
52	The First Deadly Sin	Pierwszy grzech główny	Sanders, LawrenceLawrence Sanders	1973
53	A Thief of Time	A Thief of Time	Hillerman, TonyTony Hillerman	1989		69
54	In Cold Blood	Z zimną krwią	Capote, TrumanTruman Capote	1966
55	Rogue Male	Rogue Male	Household, GeoffreyGeoffrey Household	1939		14
56	Murder Must Advertise	Zbrodnia wymaga reklamy	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1933		22
57	The Innocence of Father Brown	Niewinność ojca Browna	Chesterton, G.K.G.K. Chesterton	1911
58	Smiley’s People	Ludzie Smileya	Carré, JohnJohn Carré	1979
59	The Lady in the Lake	Tajemnica jeziora	Chandler, RaymondRaymond Chandler	1943		47
60	To Kill a Mockingbird	Zabić drozda	Lee, HarperHarper Lee	1960
61	Our Man in Havana	Nasz człowiek w Hawanie	Greene, GrahamGraham Greene	1958
62	The Mystery of Edwin Drood	Tajemnica Edwina Drooda	Dickens, CharlesCharles Dickens	1870
63	Wobble to Death	Wobble to Death	Lovesey, PeterPeter Lovesey	1970		93
64	Ashenden	Ashenden, czyli brytyjski agent	Maugham, William SomersetWilliam Somerset Maugham	1928
65	The Seven Per-Cent Solution	The Seven Per-Cent Solution	Meyer, NicholasNicholas Meyer	1974
66	The Doorbell Rang	The Doorbell Rang	Stout, RexRex Stout	1965
67	Stick	Stick	Leonard, ElmoreElmore Leonard	1983
68	The Little Drummer Girl	Mała doboszka	Carré, JohnJohn Carré	1983
69	Brighton Rock	W Brighton	Greene, GrahamGraham Greene	1938		46
70	Dracula	Drakula	Stoker, BramBram Stoker	1897
71	The Talented Mr. Ripley	Utalentowany pan Ripley	Highsmith, PatriciaPatricia Highsmith	1955		45
72	The Moving Toyshop	The Moving Toyshop	Crispin, EdmundEdmund Crispin	1946		25
73	A Time to Kill	Czas zabijania	Grisham, JohnJohn Grisham	1989
74	Last Seen Wearing...	Last Seen Wearing...	Waugh, HillaryHillary Waugh	1952		12
75	Little Caesar	Little Caesar	Burnett, W.R.W.R. Burnett	1929
76	The Friends of Eddie Coyle	The Friends of Eddie Coyle	Higgins, George V.George V. Higgins	1972
77	Clouds of Witness	Zastępy świadków	Sayers, Dorothy L.Dorothy L. Sayers	1927
78	From Russia, with Love	Pozdrowienia z Rosji	Fleming, IanIan Fleming	1957		35
79	Beast in View	Taka jak ona	Millar, MargaretMargaret Millar	1955		75
80	Smallbone Deceased	Smallbone Deceased	Gilbert, MichaelMichael Gilbert	1950		64
81	The Franchise Affair	Zaginęła Betty Kane	Tey, JosephineJosephine Tey	1948		11
82	Crocodile on the Sandbank	Crocodile on the Sandbank	Peters, ElizabethElizabeth Peters	1975
83	Shroud for a Nightingale	Całun dla pielęgniarki	James, P.D.P.D. James	1971
84	The Hunt for Red October	Polowanie na Czerwony Październik	Clancy, TomTom Clancy	1984
85	Chinaman's Chance	Chinaman's Chance	Thomas, RossRoss Thomas	1978
86	The Secret Agent	Tajny agent	Conrad, JosephJoseph Conrad	1907
87	The Dreadful Lemon Sky	The Dreadful Lemon Sky	MacDonald, John D.John D. MacDonald	1975
88	The Glass Key	Szklany klucz	Hammett, DashiellDashiell Hammett	1931		31
89	A Judgement in Stone	Kamienny wyrok	Rendell, RuthRuth Rendell	1977		39
90	Brat Farrar	Bartłomiej Farrar	Tey, JosephineJosephine Tey	1950
91	The Chill	Chłód	Macdonald, RossRoss Macdonald	1963
92	Devil in a Blue Dress	Śmierć w błękitnej sukience	Mosley, WalterWalter Mosley	1990
93	The Choirboys	The Choirboys	Wambaugh, JosephJoseph Wambaugh	1975
94	God Save the Mark	God Save the Mark	Westlake, Donald EdwinDonald Edwin Westlake	1967
95	Home Sweet Homicide	Róże pani Cherington	Rice, CraigCraig Rice	1944
96	The Hollow Man The Hollow Man The Three Coffins	The Hollow Man	Carr, John DicksonJohn Dickson Carr	1935		40
97	Prizzi’s Honour Prizzi’s Honour Prizzi's Honor	Honor Prizzich	Condon, RichardRichard Condon	1982
98	The Steam Pig	The Steam Pig	McClure, JamesJames McClure	1974
99	Time and Again	Time and Again	Finney, JackJack Finney	1970
100	A Morbid Taste for Bones	Tajemnica świętych relikwii	Pargeter, EdithEdith Pargeter	1977		42
	Rosemary’s Baby	Dziecko Rosemary	Ira Levin	1967

Zobacz też

• Złoty Sztylet – le Carré, Ambler, Lovesey, Rendell (Vine), Dexter, Francis, Hill, Gosling, Davidson, Price, Smith, Symons, Keating ; Meyer, Ross Macdonald, McClure
• Nagroda Anthony
  • Nagroda „Best novel” – Lovesey, Hillerman, Caudwell ; Harris, Grafton
  • Nagroda „Special” – Christie, du Maurier, Rendell (Vine), Gilbert, Hillerman ; Westlake, Mertz (Elizabeth Peters)
• Nagroda Martin Becka – le Carré, Rendell (Vine), Forsyth, Cox (Iles), Price, Deighton, Turow, Symons ; Leonard, Thomas
• Nagroda im. Palle Rosenkrantza – le Carré, Rendell (Vine), Dexter, James, Hill
• Nagroda Rivertona – McBain, Rendell (Vine), James ; Sjöwall
• Nagroda Pulitzera – Lee
• Nagroda Prometeusza – Levin

Bibliografia

• The Crown Crime Companion. The Top 100 Mystery Novels of All Time Selected by the Mystery Writers of America, Otto Penzler i Mickey Friedman (New York, 1995) (ISBN 0-517-88115-2).