Ross Macdonald

Ross Macdonald
John Macdonald,
John Ross Macdonald,
Ross Macdonald
Imię i nazwisko	Kenneth Millar
Data i miejsce urodzenia	13 grudnia 1915 ; Los Gatos
Data i miejsce śmierci	11 lipca 1983 ; Santa Barbara
Narodowość	kanadyjska
Język	angielski
Alma Mater	University of Michigan
Dziedzina sztuki	literatura
Gatunek	powieść kryminalna, opowiadanie
	Ważne dzieła
	Ruchomy cel; Zdradliwa toń; Pasiasty karawan; Z tamtej strony dolara; Śpiąca królewna; Błękitny młoteczek;
	Nagrody
	Złoty Sztylet: 1965 Z tamtej strony dolara; Mystery Writers of America: 1974;
	Cytaty w Wikicytatach

Ross Macdonald, wł. Kenneth Millar (ur. 13 grudnia 1915 w Los Gatos, zm. 11 lipca 1983 w Santa Barbara) – amerykański pisarz pochodzenia kanadyjskiego, autor powieści kryminalnych; twórca postaci prywatnego detektywa Lew Archera.

Życie i twórczość

Urodził się jako Kenneth Millar w Kalifornii, choć wychowywał się w Kanadzie, skąd pochodzili jego rodzice. W 1938 ożenił się z Margaret Sturm, koleżanką z liceum, później również autorką kryminałów. Podczas II wojny światowej służył w armii amerykańskiej, a po jej zakończeniu osiadł w Santa Barbara w Kalifornii.

Wczesne powieści publikował pod własnym nazwiskiem, pisywał także do magazynów kryminalnych. Używał pseudonimów: John Macdonald, John Ross Macdonald i Ross Macdonald, by zapobiec myleniu z twórczością swej żony.

Pierwszą powieścią, w której pojawia się jego główny literacki bohater – Lew Archer, jest Ruchomy cel (1949). Łącznie cykl utworów z jego postacią liczy 18 tytułów, dzięki czemu pisarz bywa porównywany z mistrzem czarnego kryminału Raymondem Chandlerem.

Na podstawie powieści Macdonalda powstały filmy: Ruchomy cel (Harper) w 1966 oraz Zdradliwa toń (The Drowning Pool) w 1975, z Paulem Newmanem w roli głównej.

Miejscem akcji jego powieści bywają nieistniejące miejscowości, np. Santa Teresa i Pacific Point.

Cykl poweściowy z L. Archerem

Powieści

Ruchomy cel (The Moving Target, 1949), tłum. Zofia Zinserling
Zdradliwa toń (The Drowning Pool, 1950), tłum. Marek Fedyszak
The Way Some People Die (1951)
Uśmiech śmierci (The Ivory Grin, 1952), tłum. Wiesław Horabik
Odszukać ofiarę (Find a Victim, 1954), tłum. Piotr Cieplak
Okrutne wybrzeże (The Barbarous Coast, 1956), tłum. Grzegorz Kołodziejczyk
Potępieni (The Doomsters 1958), tłum. Dorota Wieczorek i Zbigniew Grabowski
Sprawa Galtona (The Galton Case, 1959), tłum. Wacław Niepokólczycki
Kobiety Wycherly’ego (The Wycherly Woman, 1961), tłum. Michał Ronikier
Pasiasty karawan (The Zebra-Striped Hearse, 1962), tłum. Jadwiga Olędzka
Chłód (The Chill, 1964), tłum. Paweł Korombel
Z tamtej strony dolara (The Far Side of the Dollar, 1965), tłum. Kalina Wojciechowska
Lewe pieniądze (Black Money, 1966), tłum. Krzysztof Zarzecki
Śmiertelny wróg (The Instant Enemy, 1968), tłum. Zygmunt Halka
Pożegnalne spojrzenie (The Goodbye Look, 1969), tłum. Robert Ginalski
Człowiek pogrzebany (The Underground Man, 1971), tłum. Krzysztof Zarzecki
Śpiąca królewna (Sleeping Beauty 1973), tłum. Robert Ginalski
Błękitny młoteczek (The Blue Hammer 1976), tłum. Michał Ronikier

Zbiory opowiadań

Nazywam się Archer (The Name Is Archer, 1955), tłum. Anna Tanalska-Dulęba, Kazimierz Piotrowski
Nazywam się Archer 1 – zawiera: Szukać kobiety (Find the woman), Zaginiona dziewczyna (Gone girl), Dama z brodą (The bearded lady)
Nazywam się Archer 2 – zawiera: Samobójstwo (The Suicide), Zawiniła blondynka (Guilt-Edged Blonde), Pogoń za cieniem (Wild Goose Chase)
Lew Archer: Private Investigator (1977) – zbiór złożony z The Name is Archer i dwóch innych opowiadań
Strangers in Town (2001) – zbiór złożony z opowiadania tytułowego, The Angry Man oraz jednego opowiadania z Joe Rogersem

Inne publikacje

Powieści

Napisane pod nazwiskiem Kenneth Millar

Mroczny tunel (The Dark Tunnel, 1944), tłum. Zygmunt Halka
Trouble Follows Me (1946)
Blue City (1947)
Troista droga (The Three Roads, 1948), tłum. Jerzy Jarosław Malinowski

Napisane pod nazwiskiem John Ross Macdonald

Spotkamy się w kostnicy (Meet Me at the Morgue, 1953), tłum. Robert Piotrowski

Napisane pod nazwiskiem Ross Macdonald

The Ferguson Affair (1960)

Ekranizacje

Ruchomy cel (Harper, 1966), reż. Jack Smight – ekranizacja powieści Ruchomy cel (The Moving Target, 1949)
The Underground Man (1974), reż. Paul Wendkos – ekranizacja powieści Człowiek pogrzebany (The Underground Man, 1971)
Archer (1975) – sześcioodcinkowy serial telewizyjny
Zdradliwa toń lub Basen topielców (The Drowning Pool, 1975), reż. Stuart Rosenberg – ekranizacja powieści Zdradliwa toń (The Drowning Pool, 1950)
Double Negative (1980), reż. George Bloomfield – ekranizacja powieści Troista droga (The Three Roads, 1948)
Smutne miasto (Blue City, 1986), reż. Michelle Manning – ekranizacja powieści Blue City (1947)
Zachowania mordercy lub Piętno mordercy lub Sprawa Fergusona (Criminal Behavior, 1992), reż. Michael Miller – ekranizacja powieści The Ferguson Affair (1960)
Le loup de la côte Ouest (2002), reż. Hugo Santiago – ekranizacja opowiadania Zawiniła blondynka (Guilt-Edged Blonde)