Zofia Ścibor-Rylska
Zofia Ścibor-Rylska de domo Konieczka[1], primo voto Rapp, secundo voto Kochańska, tertio voto Ścibor-Rylska, pseudonim „Marie Springer” (ur. 25 sierpnia 1918 w Berlinie, zm. 7 lipca 1999 w Warszawie) – wywiadowczyni Komendy Głównej Armii Krajowej, Oddział II Informacyjno-Wywiadowczy na Tereny III Rzeszy, ustaliła miejsce pobytu pancernika „Tirpitz”, uczestniczka powstania warszawskiego, wdowa po cichociemnym por. Janie Kochańskim ps. „Maciek”, później żona Zbigniewa Ścibora-Rylskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujCórka Bolesława i Gertrudy z domu Skibickiej. Urodziła się w Berlinie jako Zofia Konieczka. Mieszkała w Poznaniu, gdzie wyszła za mąż za kupca Janusza Rappa. Doskonale władała językiem niemieckim. W czasie II wojny światowej działała na trasie Warszawa – Berlin – Hamburg – Heidelberg – Hanower – Ludwigshafen – Saarbrücken. Udało się jej ustalić miejsce pobytu pancernika „Tirpitz”, ukrywającego się w jednym z norweskich fiordów[2]. Po jej informacjach „Tirpitz” został uszkodzony przez Brytyjczyków[3].
W marcu 1943 wzięła ślub z Janem Kochańskim. 1 listopada 1943 wraz z mężem została aresztowana przez Gestapo we Lwowie przy ul. Kleparowskiej 8, będąc w ósmym miesiącu ciąży. Uciekła ze strzeżonego szpitala dzięki pomocy osób zaangażowanych w tę akcję: Michaliny Wieszeniewskiej „Ciotki Antosi”, sędziego Tadeusza Semadeniego i por. „Agatona” Stanisława Jankowskiego[4]. Poszukiwana przez Gestapo, 4 stycznia 1944 w Warszawie urodziła syna Macieja. Jej mąż więziony był na Pawiaku, z którego wyprowadzono go 16 lutego 1944 na egzekucję. Do wybuchu powstania warszawskiego mieszkała w Warszawie z synkiem, często zmieniając mieszkania. W powstaniu warszawskim działała w oddziale „Bakcyl” (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej). Po II wojnie światowej poznała mjra Zbigniewa Ścibora-Rylskiego, z którym po ślubie zamieszkali w Poznaniu, a w 1963 przeprowadzili się do warszawskiej Radości. Nie mieli wspólnych dzieci, razem wychowywali syna Zofii[2].
W 1991 została bohaterką filmu biograficznego „Marie Springer – to ja!”[5][6].
Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 178a-2-26/27/28/29)[7][8].
Ordery i odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ http://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/52843 [dostęp 12 marca 2014].
- ↑ a b Piotr Bojarski, Poznaniacy przeciw swastyce, Agora, Warszawa 2015, ISBN 978-83-268-2268-1, s. 130.
- ↑ Jerzy Gruszczyński, Michał Fiszer. Samolot bombowy Handley Page Halifax. „Wojsko i Technika – Historia” nr specjalny 6/2017 (13), s. 44–45.
- ↑ Opisane jest to w rozdziale Marie Springer, w tomie 2 książki: S. Jankowski „Agaton”,
Z fałszywym Ausweisem w prawdziwej Warszawie, Państwowy Instytut Wydawniczy, wyd. II, Warszawa 1985, s. 171–192. - ↑ Marie Springer – to ja! w bazie filmpolski.pl
- ↑ Zofia Rapp-Kochańska w bazie filmpolski.pl
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STARZEŃSCY i ŚCIBOR-RYLSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-23].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STARZEŃSCY i ŚCIBOR-RYLSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-12-16].
Bibliografia
edytuj- Powstańcze Biogramy – Zofia Kochańska. [dostęp 2014-03-12].
- Zofia Rapp – nieprawdopodobna historia nieprzeciętnej kobiety. [dostęp 2014-03-12].
- Zofia Rapp Kochańska (Konieczka). [dostęp 2014-03-12].
Linki zewnętrzne
edytuj- Zofia Rapp-Kochańska. Niezwykła agentka Armii Krajowej, naszahistoria.pl
- Przemysław Słowiński, „Była śliczna i odważna”. Niesamowita historia Zofii Rapp, wywiadowczyni AK, dzięki której zatopiono niemiecki pancernik, gazeta.pl