Referat Ewakuacji Personalnej KG Armii Krajowej
Referat Ewakuacji Personalnej, „Ewa-Pers”, „ciotki” – komórka Wydziału Odbioru Zrzutów Oddziału V Łączności[1] Komendy Głównej AK, której zadaniem były odbiór, aklimatyzacja i opieka nad cichociemnymi.
Komórka Zrzutów istniała już jesienią 1941 roku w ZWZ. W okresie próbnym, w latach 1941–1942 jako „odbiorcza komórka transportu lotniczego” lub „Wydział Zrzutów Powietrznych” działała pod kryptonimem „Syrena” pod dowództwem Oksany Korwin-Pawłowskiej „Miotły”, „Śruby”[2]. Wiosną 1942 roku Komórka Zrzutów została przeorganizowana w Wydział Odbioru Zrzutów V-S w Oddziale V Łączności Komendy Głównej AK. Kierowniczką referatu została Maria Szczurowska „Danka”, „ciotka Danka”. W 1943 roku, po odejściu „Danki” do innej służby, kierowniczką Referatu Ewakuacji Personalnej „Ewa-Pers” została Michalina Wieszeniewska „ciotka Antosia”[1].
Referat zorganizował grupę kobiet, zajmujących się logistyką aklimatyzacji dla cichociemnych (organizacja lokali, punktów kontaktowych, organizacja dokumentów, itp.). Grupa ta była popularnie zwana „ciotkami cichociemnych”[3]. Działały w niej m.in.:
- Ludwika Ciechomska „ciotka Jagna”, u której w podpodłogowej skrytce przechowywane były pieniądze i ważne dokumenty
- Irena Konopacka-Semadeni „Dr Konstancja”
- Julia Klimasowa „Irka”
- Janina Kwiecińska „ciotka Janka”
- E. Martensowa „Kasia”[4]
- Michalina Pawlikowska (łączniczka)
- C.Piotrowska „Zosia”[4]
- Zofia Podoska „ciotka Franka”
- Z. Stawarzowa „Jadwiga”[4]
- Maria Szczurowska „Danka”
- Zofia Szwojnicka „ciotka Zofia”
- Michalina Wieszeniewska „Antosia”[5].
Ciotki dysponowały wieloma punktami kontaktowymi i lokalami, m.in.:
- Alfred Bartnik – ul. Puławska 24 m. 23
- Stefania Dowgiałło „Stefa” – punkt kontaktowy przy ul. Natolińskiej 6 m. 17
- Jadwiga Frühaufowa – ul. Pogonowskiego 10 m. 6
- Irena Jarzemska – ul. Niegolewskiego 6
- Wanda Klimaszewska – al. Niepodległości 245 m. 52
- Jadwiga i Mieczysław Kordzikowie – ul. Hoża 47 m. 19
- Janina Kozłowska – ul. Służewska 5 m. 13
- Janina i Karol Kwiecińscy – ul. Widok 7
- Wanda Młodzianowska – ul. Brzozowa 2/4 m. 18
- Maria Natansonówna – Marszałkowska 94 m. 6
- pani Opacka – ul. Krucza 22 m. 34
- Halina Schoeppingk – ul. Nabielaka 13 m. 3
- Anna i Mieczysław Siewierscy – ul. Dynasy 10 m. 6
- Maria i Helena Wańkowiczówne – ul. Chopina 8
- Zuzanna Zuchwalska – ul. Słupecka 2A m. 2
- Amelia Żółtowska – ul. Wspólna 51 m. 7
- i wiele innych[6]
Ciotki były w stałym kontakcie z kierowniczką Wydziału „Ptaszków” Komendy Rezerw Krajowych Oddziału I Organizacyjnego Komendy Głównej AK, Ireną Kończycową „Natą”, której przekazywały zaaklimatyzowanych spadochroniarzy.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Struktura Komendy Głównej ZWZ-AK – część druga – Pion Kwatermistrzowski. [dostęp 2014-03-19].
- ↑ Tucholski 1984 ↓, s. 113.
- ↑ Ciotka – fragment książki Stanisława Jankowskiego Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie. [dostęp 2014-03-19].
- ↑ a b c Szołdrska 1998 ↓, s. 95.
- ↑ Tucholski 1984 ↓, s. 181–186.
- ↑ Tucholski 1984 ↓, s. 184.
Bibliografia
edytuj- „Ciotki”, [w:] Jędrzej Tucholski, Cichociemni, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, ISBN 83-211-0537-8.
- Rozdział III, [w:] Halszka Szołdrska, Lotnictwo Armii Krajowej, Wydawnictwo UAM, 1998, ISBN 83-232-0877-8.
- Maciej Żuczkowski, Służba Kobiet w strukturach wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski i Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, „Pamięć i Sprawiedliwość. Pismo naukowe poświęcone historii najnowszej”, 2 (26), Warszawa 2015, s. 104, ISSN 1427-7476 [dostęp 2024-09-24].