Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego
Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego Sp. z o.o. – zlokalizowane na Wyspie Portowej w Gdańsku przedsiębiorstwo, specjalizujące się m.in. w naprawie taboru szynowego (lokomotywy elektryczne, spalinowe, wagony towarowe) i podzespołów do pojazdów szynowych[1].
.JPG)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Adres |
80-758 Gdańsk |
| Data założenia |
1910 |
| Forma prawna | |
| Prezes |
Henryk Basałygo |
| Nr KRS | |
| Dane finansowe | |
| Kapitał zakładowy |
1 014 000 zł |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°21′27,3″N 18°40′57,5″E/54,357583 18,682639
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytuj
Zakłady powstały w 1910 jako Eisenbahn-Hauptwerkstatt Danzig-Troyl (Główny Warsztat Kolejowy Gdańsk-Trojan), w skrócie: EHW Danzig-Troyl. Zakłady wyposażono w największe na Pomorzu Gdańskim hale przemysłowe – np. hala napraw wagonów ma rozmiary 251×103 m, zaś napraw lokomotyw ok. 166×102 m.
Po zakończeniu I wojny światowej, na mocy artykułu nr 107 traktatu wersalskiego, w 1922 zakłady wraz z dawną Stocznią Cesarską w Gdańsku przekazano na 50 lat w bezpłatną dzierżawę nowo utworzonej międzynarodowej spółce International Shipbuilding & Engineering Co Ltd, używającej też nazwy Danziger Werft und Eisenwerkstatten AG z 20% udziałem kapitału polskiego (reprezentowanym przez Bank Handlowy w Warszawie), 20% Wolnego Miasta Gdańska (Danziger Privat AG), 30% Wielkiej Brytanii (fabrykę wagonów Cravens Ltd) i 30% Francji (Gdańską Grupę Przemysłową Groupement Industriel pour Danzig)[2].
W okresie II wojny światowej zakładami (Reichsbahnausbesserungswerk) zarządzała Deutsche Reichsbahn.
Po przyłączeniu do Polski w 1945 zakłady nosiły nazwę Warsztatów Głównych Gdańsk-Trojan, Warsztatów Kolejowych PKP, od 1952 Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Pierwszym dyrektorem był w 1945 r. Aleksander Bader. Był okres, w którym zakłady zatrudniały ponad 3000 pracowników. Przez pewien czas zakładom podlegał też ZNTK w Słupsku (po 1967 i przed 1997 r.).
Obecnie naprawy taboru odbywają się jedynie w jednej hali, zaś pozostałą powierzchnię dzierżawi cały szereg firm, m.in. producent jachtów.
Na potrzeby powstającej Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, początkowo ZNTK Lubań (1948-1955, 48 szt.), następnie ZNTK Gdańsk (1957-1963, 32 szt.)[3] adaptowały, zmieniając ich zasilanie pozostawione przez władze niemieckie w zakładach naprawy w Lubaniu (Reichsbahnausbesserungswerk Lauban), wagony berlińskiej S-Bahn, dawne 800-woltowe jednostki EW90, EW91, EW92[4].
Budynki warsztatów
edytuj
Budynki zakładu zostały wpisane jest do rejestru zabytków pod nr rej.: A-11734
Zlokalizowane przy ul. Siennickiej warsztaty kolejowe ZNTK, które powstały w latach 1910–1920, zostały wpisane do rejestru zabytków w 2002 roku,. Ochronie podlegają hale napraw lokomotyw i wagonów, kuźnie, wieża ciśnień, kotłownia, portiernia, budynek dyrekcji, stołówka, sklep zakładowy oraz mur z bramami i kioskiem[5].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Oferta ZNTKiM w Gdańsku.
- ↑ Stocznia Cesarska – Katedra Stoczniologii – Wydział Morski. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-17)].
- ↑ 50 lat elektryfikacji PKP, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności Warszawa 1989, s. 319.
- ↑ Bartłomiej Buczek (red.): SKM. Z dziejów Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o. Gdynia 2011, s. 37–39, 69–74.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych województwa pomorskiego – Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Bibliografia
edytuj- Edmund Cieślak (red.): Historia budownictwa okrętowego na Wybrzeżu Gdańskim, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1972, bez ISBN
- Edmund Cieślak (red.): Historia Gdańska Tom IV/2:1920-1945, Wydawnictwo Lex Sopot 1998, ISBN 83-7159-298-1, s. 142