Załęże (województwo podkarpackie)
Załęże – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Osiek Jasielski, nad rzeką Wisłoką[4][5].
| wieś | |
.jpg) Kościół pw. św. Jana Chrzciciela (z 1760) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2013-04-19) |
691[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-223[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RJS |
| SIMC |
0358730[4] |
Położenie na mapie gminy Osiek Jasielski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jasielskiego  | |
 49°39′01″N 21°28′10″E/49,650278 21,469444[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.
Położenie geograficzne
edytujZałęże leży w szerokiej dolinie rzeki Wisłoki na Pogórzu Jasielskim w południowo-wschodniej Polsce. Załęże graniczy od południa z Zawadką Osiecką, od południowego wschodu z Osiekiem, od północy z Dębowcem, od wschodu ze Świerchową i od zachodu z Wolą Dębowiecką.
Miejscowość wywodzi swą nazwę od położenia geograficznego i pochodzi stąd, że wieś załęska leży nad łęgiem. Łęg w polskim słownictwie oznaczał nizinę, nizinny brzeg rzeki. W dokumentach pisanych Załęże występuje również jako Zalanz, Zalenz, Zalanze, Znalzie, Zalęże
Historia
edytujPrace archeologiczne i wykopaliskowe wykazują na osadnictwo w tym rejonie już w czasach prehistorycznych. O znalezionych tu wyrobach z brązu pisał A. Krauss w artykule pt. „Skarb wczesnobrązowy w miejscowości Załęże, powiat Jasło”, zamieszczonym w „Wiadomościach Archeologicznych”. Na przełomie lipca i sierpnia 2009 roku, grupa archeologów z Muzeum w Krośnie przeprowadziła na podstawie wcześniejszych badań archeologicznych, wykopaliska (ceramika) potwierdzające osadnictwo sprzed 3000 lat.
We wczesnym średniowieczu Załęże mieściło w sobie obronny gród. W świetle tych materiałów osada była pierwotnie lokowana na prawie polskim, a dopiero w 1332 roku została przeniesiona na prawo niemieckie, czyli lokowana po raz drugi. Była jedną z osad należących do królewszczyzny i równocześnie była najstarszą wsią książęcą. W XV wieku wsią władali Kobyleńscy, a w XVI Mniszchowie.
Przeciwko Mniszchom i Zborowskim (kolejna rodzina dzierżawiąca) chłopi często podnosili bunty. Załęża nie omijały wojny, klęski żywiołowe, epidemie, powodzie i pożary. W czasie pożaru w 1753 roku spłonął drewniany, przedkazimierzowski kościół. W drugiej połowie XIX wieku zaczął rozwijać się przemysł naftowy. Miejscowy majątek nabył w 1871 roku Seweryn Stawiarski, przemysłowiec naftowy.
Obecnie wieś ma wygląd nowoczesny. Wiele tu nowych, okazałych domów. Przez wieś przeprowadzona jest linia wodociągowa i telefoniczna. W grudniu 2009 roku została oddana do użytku sieć kanalizacyjna.
W miejscowości znajdują się parafia św. Jana Chrzciciela, szkoła podstawowa, OSP i dom ludowy. Parafia ma dwie świątynie: zabytkowy kościół pw św. Jana Chrzciciela oraz nowy kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny[6].
Dzięki Programowi Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 zrealizowano w Załężu projekt pn. „Budowa zespołu rekreacyjno-sportowego w miejscowości Załęże”. W ramach tej inwestycji wybudowano: boisko do piłki nożnej, boisko do siatkówki i koszykówki, kort tenisowy, ogrodzenie, budowę chodnika. Gmina Osiek Jasielski uzyskała również dofinansowanie na „Aktywne działania na rzecz lokalnej społeczności miejscowości Załęże szansą na lepsze jutro”. Zrealizowano dzięki temu projektowi następujące działania: zajęcia kulinarne, plastyczne i manualno-techniczne, zajęcia z bibułkarstwa i rękodzielnictwa, kurs tańca ludowego, warsztaty rzeźbiarsko-malarskie, warsztaty fotograficzne, zajęcia z wykorzystaniem komputera, zorganizowano imprezę pn. „Piknik rodzinny”, wyremontowano i wyposażono świetlicę wiejską.
Zabytki
edytuj- Drewniany kościół św. Jana Chrzciciela, wzniesiony w 1760 r.; konsekrowany w 1783 r.; w 4 ćw. XIX wieku rozbudowany o boczne aneksy (tworząc rodzaj naw bocznych) oraz o babiniec pod wieżą. Wnętrze kościoła jest dekorowane eklektyczną polichromią z 4 ćw. XIX w.
Turystyka
edytuj- Szlak Architektury Drewnianej – Trasa nr VIII (jasielsko-dębicko-ropczycka)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 157828
- ↑ Strona zaleze.com
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1584 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji. [dostęp 2015-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].
Linki zewnętrzne
edytuj- Załęże 3(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 352.
- Historia miejscowości (na stronie gminy)
- Strona zalezej.beskid-niski24.pl. zalezej.beskid-niski24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-22)].