Wiwera plamista

Wiwera plamista
	Viverra megaspila
	Blyth, 1862
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	wiwerowate
Podrodzina	wiwery
Rodzaj	wiwera
Gatunek	wiwera plamista
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiwera plamista^[4] (Viverra megaspila) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny wiwer (Viverrinae) w rodzinie wiwerowatych (Viverridae). Ssak ten występuje w Azji; według IUCN jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Wiwera plamista występuje w południowych Chinach, Mjanmie, Laosie, Wietnamie, Kambodży, Tajlandii i Malezji^[5]^[6].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1862 roku brytyjski zoolog Edward Blyth na łamach The Journal of the Asiatic Society of Bengal^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Blyth wskazał „w sąsiedztwie Prome”^[2] (obecnie Mjanma, Pyain, 18°49′N, 95°13′E)^[6]. Holotyp w postaci skóry dostarczył duński lekarz i zoolog Theodor Edvard Cantor^[2]. We wcześniejszych klasyfikacjach V. megaspila uważano za gatunek konspecyficzny z V. civettina, lecz obecnie uważa się, że oba taksony są odrębnymi gatunkami^[5] jednak zachodzi potrzeba bardziej szczegółowych badań^[7]. Gatunek monotypowy^[5]^[6].

Etymologia

Viverra: łac. viverra „fretka”^[8].
megaspila: gr. μεγα mega „wiele”, od μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; σπιλος spilos „plamka”^[9].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 72–85 cm, długość ogona 30–36,9 cm, długość tylnej stopy 13–13,8 cm, długość ucha 4,5–4,8 cm; masa ciała 8–9 kg^[5]. Duża wiwera z widocznymi czarno-białymi paskami na szyi i jej bokach. Kolor sierści od szarego do płowego, z dużymi czarnymi plamami na bokach, udach i tylnych łapach. Wyprostowany, czarny grzebień włosów o długości 50–100 mm (średnio 60 mm) biegnie wzdłuż grzbietu aż do czubka ogona gdzie zanika. Na ogonie znajduje się cztery lub pięć niepełnych, ciemnych pierścieni; koniec ogona jest całkowicie ciemny. Głowa jest bardziej masywna, a pysk jest dłuższy i bardziej nabrzmiały niż u wiwery indyjskiej (V. zibetha). Małe stopy są koloru brązowego; mają zaokrąglone opuszki śródręcza, natomiast na śródstopiu ich brak. Samica posiada dwie pary sutek. Czaszka przypomina czaszkę wiwery indyjskiej, ale ma większe wypukłości słuchowe, bardziej napompowany obszar postorbitalny i mniejsze wyrostki postorbitalne zlokalizowane za punktem środkowym całkowitej długości czaszki. Długa oś wału nadoczodołowego jest pozioma. Uzębienie jest podobne do uzębienia wiwery indyjskiej, ale z dłuższymi zębami szczękowymi oraz mniejszymi kłami i siekaczami. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {4}{4}}$ M ${\tfrac {2}{2}}$ = 40^[5]. W odróżnieniu od wiwery malabarskiej ma mniejsze zęby policzkowe^[5].

Ekologia

Wiwera plamista zamieszkuje pierwotny, zimozielony i liściasty las oraz lasy zdegradowane; widywana również na terenach podmokłych i użytkach zielonych oraz plantacjach^[3]. Gatunek ten obserwowano na wysokości do 520 m n.p.m., ale większość obserwacji pochodzi z wysokości poniżej 300 m n.p.m.^[5] Dane z kamer i obserwacji wzrokowych wskazują, że aktywność wiwery plamistej przypada na noc; jest zwierzęciem lądowym i prowadzącym samotny tryb życia^[5]. Nie ma żadnych informacji na temat diety i rozrodu wiwery plamistej^[5].

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EN (ang. endangered „zagrożony”)^[3]. Poważnym zagrożeniem dla populacji wiwery plamistej jest utrata siedlisk^[3]. Na całym obszarze Azji Południowo-Wschodniej duże obszary lasów nizinnych zostały zniszczone lub zdegradowane poprzez intensywną wycinkę i przekształcenie ich w tereny użytkowe^[3]. Gatunek ten jest również wrażliwy na polowania, szczególnie przy użyciu sideł^[5] oraz psów^[3]. Na gatunek ten poluje się w znacznej części zasięgu jego występowania, przy czym sidła można znaleźć nawet na niektórych obszarach chronionych. Zachodzi potrzeba przeprowadzenia dokładnych badań terenowych i ekologicznych, aby określić rozmieszczenie populacji tego gatunku i dowiedzieć się więcej o jego ekologii^[5].

Przypisy

↑ Viverra megaspila, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d E. Blyth. Report of Curator, Zoological Department, February, 1862. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 31, s. 331, 1862. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f R.R. Timmins R.R. i inni, Viverra megaspila, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-10-05] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Viverra megaspila. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-05].
↑ R. Nadnini & D. Mudappa. Mystery or myth: a review of history and conservation status of the Malabar Civet Viverra civettina Blyth, 1862. „Small Carnivore Conservation”. 43, s. 47–59, 2010. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.).
↑ megaspilus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[itis-1] Viverra megaspila, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Blyth-2] E. Blyth. Report of Curator, Zoological Department, February, 1862. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 31, s. 331, 1862. (ang.).

[iucn-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f R.R. Timmins R.R. i inni, Viverra megaspila, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-10-05] (ang.).

[Cichocki&inni-4] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Jennings&Veron-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Viverra megaspila. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-05].

[Nadnini&Mudappa-7] R. Nadnini & D. Mudappa. Mystery or myth: a review of history and conservation status of the Malabar Civet Viverra civettina Blyth, 1862. „Small Carnivore Conservation”. 43, s. 47–59, 2010. (ang.).

[Palmer-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.).

[Jobling-9] megaspilus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]