Witeryt

Witeryt
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	BaCO3 – węglan baru
Twardość w skali Mohsa	3,5
Przełam	nierówny, muszlowy
Łupliwość	niewyraźna
Układ krystalograficzny	rombowy (kryształy zbliźniaczone w formie pseudoheksagonalnych piramid)
Gęstość	4,27 do 4,35 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	biała, także bezbarwny; szary i żółtobiały, niekiedy zielony.
Rysa	biała
Połysk	szklisty lub matowy, na przełamie żywiczny
	Multimedia w Wikimedia Commons

Witeryt (witheryt) – minerał z gromady węglanów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich. Nazwany od imienia Williama Witheringa, angielskiego botanika i mineraloga, odkrywcy tego minerału.

Witeryt z kopalni Mahoning No. 1, Hardin County, Illinois, USA (4,9 x 3,7 x 3,2 cm).

Charakterystyka

Właściwości

Bardzo często tworzy zbliźniaczenia kryształy przyjmują postać bipiramidy heksagonalnej lub słupa o przekroju sześcioboku. Kryształy bardzo często maja równoległe do podstawy prążkowanie. Dobrze wykształcone kryształy narosłe występują w druzach w formie szczotek krystalicznych. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, promienistych, groniastych, naciekowych. Tworzy też naskorupienia. Tworzy kryształy mieszane z aragonitem, cerusytem, stroncjanitem. Z węglanem wapnia tworzy roztwór stały zwany alsonitem. Jest kruchy, przezroczysty do przeświecającego. Rozpuszcza się w zimnym, rozcieńczonym kwasie solnym – wywołuje gwałtowne „burzenie się” (wydziela dwutlenek węgla). Jest trujący. W świetle ultrafioletowym wykazuje efekt fluorescencji – świeci białoniebieskim światłem. Barwi płomień na żółtozielono (zawartość baru).

Występowanie

Powstaje w stosunkowo niskich temperaturach, jest typowym minerałem żył hydrotermalnych. Najczęściej występuje w złożach lub gniazdach kruszcowych w paragenezie z barytem, kalcytem, fluorytem, galeną, sfalerytem. Bywa spotykany w utworach metamorficznych.

Miejsca występowania:

Na świecie: USA – Kalifornia, Illinois, Kentucky, Wielka Brytania, Rosja, Austria, Francja, Japonia, Niemcy.

W Polsce: został stwierdzony w okolicach Tarnowskich Gór na Górnym Śląsku, na Suwalszczyźnie w rejonie Tajna.

Zastosowanie

jako ruda baru wówczas, gdy tworzy duże złoża,
wykorzystuje się go również do wytwarzania specjalnych rodzajów szkła optycznego,
jako trutka na szczury,
ma znaczenie naukowe,
rzadko spotykany, wyjątkowo ceniony kamień kolekcjonerski^{[potrzebny przypis]} (czasami szlifowany).

Bibliografia

Nikodem Sobczak, Tomasz Sobczak; Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Warszawa, PWN, 1998, ISBN 83-01-12493-8.
Annibale Mottana, Rodlfo Crespi, Guiseppe Liborio; Minerały i skały. Przewodnik do rozpoznawania, Warszawa, wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1998, ISBN 83-7073-193-7.
Minerały i kamienie szlachetne Warszawa, wyd. Horyzont Grupa Wydawnicza Bertelsmannn Media, 2002, ISBN 83-7311-317-7.

Linki zewnętrzne

witeryt na stronie Mindat.org (ang.)
witeryt na stronie Webmineral.com (ang.)