Wikipedia

Wiktor Czarkowski-Golejewski

Wiktor Czarkowski-Golejewski[a] herbu Habdank (ur. 24 sierpnia 1888 w Wysuczce, zm. 1940 w ZSRR) – polski ziemianin, rotmistrz rezerwy kawalerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Wiktor Czarkowski-Golejewski
Ilustracja
(fot. zbiory Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie)
rotmistrz rezerwy kawalerii rotmistrz rezerwy kawalerii
Data i miejsce urodzenia

24 sierpnia 1888
Wysuczka

Data i miejsce śmierci

1940
USRR, ZSRR

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

1 Pułk Ułanów,
8 Pułk Ułanów

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola
Wiktor Czarkowski-Golejewski
Przyczyna śmierci

zbrodnia katyńska

Rodzice

Tadeusz, Maria

Krewni i powinowaci

Cyryl (brat), Kajetan (brat przyrodni)

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Wiktor Czarkowski-Golejewski urodził się 24 sierpnia 1888 jako syn Tadeusza Czarkowskiego-Golejewskiego herbu Habdank (1859–1945, urzędnik, I ordynat na Wysuczce) i Marii z domu Zaleskiej herbu Dołęga (1862-1893, córka Filipa Zaleskiego)[1][2][3][4]. Imię otrzymał po swojej matce i po Wiktorze Osławskim, przyjacielu przybranej matki swojego ojca Tadeusza (Marii Felicji Czarkowskiej)[1]. 18 lipca 1889 został ochrzczony ceremonialnie w Salzburgu, a do chrztu trzymali go ww. Czarkowska i W. Osławski[5]. Był bratem Cyryla (1885–1940) i bratem przyrodnim Kajetana (1897–1977)[1]. Po przyjęciu przez jego ojca do nazwiska rodowego drugiego nazwiska Golejewski także on nosił dwa nazwiska[6]. W dzieciństwie, z uwagi na stan zdrowia matki zamieszkiwał z nią i z bratem Cyrylem we włoskim Meran, od maja 1891 przeprowadzili się do objętego i odremontowanego przez ojca zamku w Wysuczce, od listopada 1891 przebywali w tyrolskim Mühlbach, a od 1892 w Zakopanem[7]. W tym czasie jego ojciec był starostą we Lwowie, a następnie – aby być bliżej synów i chorej żony – od grudnia 1892 był starostą w Nowym Targu[8]. Wkrótce potem jego matka zmarła 9 stycznia 1893 w Zakopanem[9][10]. Po odejściu ojca z posady starosty nowotarskiego powrócił z nim i z bratem do Wysuczki[11]. Od zmarłego w 1893 Wiktora Osławskiego otrzymał w testamencie kwotę 145 tys. złr. (jako krzyżmo)[12].

W C. K. Armii został mianowany kadetem kawalerii w rezerwie z dniem 1 stycznia 1912[13]. Od tego czasu był rezerwistą 1 Galicyjskiego pułku ułanów we Lwowie[14][15]. Podczas I wojny światowej został awansowany na stopień podporucznika w rezerwie kawalerii z dniem 1 listopada 1914[16], następnie na stopień porucznika z dniem 1 maja 1916[17]. Do 1918 pozostawał oficerem rezerwowym 1 pułku ułanów[18][19][17].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień rotmistrza rezerwy kawalerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[20][21]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 8 Pułku Ułanów w garnizonie Kraków (podobnie jak jego przyrodni brat por. Kajetan Czarkowski-Golejewski)[22][23]. W 1934, oficer pospolitego ruszenia kawalerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr VI jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Tarnopol[24].

Majątkiem rodzinnym była Wysuczka[25] z zamkiem. Ponadto do rodziny Czarkowskich-Golejewskich należał majątek z pałacem w Zagrobeli na zachodnich przedmieściach Tarnopola, który Wiktor Czarkowski-Golejewski po zakończeniu I wojny światowej przekazał na rzecz szkoły rolniczej[26]. Był on ziemianinem, posiadał majątek w Janówce (województwo tarnopolskie)[2], gdzie prowadził uprawę ziemi[27][28]. Orzeczeniem Wojewody Tarnopolskiego z 7 września 1928 lasy majętności Janówka pod nazwą Janówka i Góry Zagrobelskie (położone w gminie katastralnej Zagrobela z Janówką w powiecie tarnopolskim) o łącznej powierzchni 329,3304 ha, stanowiące własność Wiktora Czarkowskiego-Golejewskiego, zostały uznane za lasy ochronne[29]. W drugiej połowie lat 30. był członkiem zarządu oddziału Związku Oficerów Rezerwy RP[30][31]. W marcu 1936 został wybrany przez Tarnopolską Radę Wojewódzką na członka Wydziału Wojewódzkiego w Tarnopolu[32]. Był prezesem Tarnopolskiego Koła Doświadczalnego z siedzibą w Zagrobeli, działającego w ramach Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego we Lwowie[33].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę w dniu 17 września 1939 został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD w swoim majątku w Janówce Zagrobelnej[2][34]. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[35]. W 1940 został zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 41/2-20 oznaczony numerem 3187)[36]. Jego brat Cyryl także został ofiarą zbrodni katyńskiej na terenach ukraińskich. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Ordery i odznaczenia

edytuj

austro-węgierskie

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W ewidencji wojskowych c. k. armii był określany w języku niemieckim początkowo jako „Viktor Czarkowski-Golewski”, potem jako „Viktor Czarkowski von Golejewski”.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Pamiętnik 1905 ↓, s. 214.
  2. ↑ a b c Kolekcja muzealna. Wiktor Czarkowski-Golejewski. zbiory.mhf.krakow.pl. [dostęp 2018-04-15].
  3. ↑ Wiktor Czarkowski-Golejewski – profil na stronie Sejm Wielki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-08].
  4. ↑ Tadeusz Czarkowski-Golejewski – profil na stronie Genealogia Grochowski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2015-06-30].
  5. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 223-224.
  6. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 211.
  7. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 236-237, 239-241.
  8. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 246.
  9. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 247-250.
  10. ↑ Telegramme des Telegraphen-Correspondenz-Bureau. „Wiener Zeitung”. Nr 10, s. 6, 13 stycznia 1893. (niem.). 
  11. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 269-270.
  12. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 258.
  13. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1913. Wiedeń: 1912, s. 896.
  14. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1913. Wiedeń: 1912, s. 861.
  15. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegsmarine 1914. Wiedeń: 1914, s. 727.
  16. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 564.
  17. ↑ a b c d Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 736.
  18. ↑ a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 617.
  19. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 801.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 697.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 619.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 616.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 558.
  24. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 270, 963.
  25. ↑ Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 215. ISBN 83-89188-46-5.
  26. ↑ Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 142. ISBN 83-89188-46-5.
  27. ↑ Adam Lityński: Sprawozdanie z prac i działalności rolniczych kół doświadczalnych Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego we Lwowie. Wyniki doświadczeń polowych przeprowadzonych na terenie Małopolski Wschodniej za rok 1933. Puławy: 1935, s. 102, 105, 110.
  28. ↑ Adam Lityński: Sprawozdanie z prac i działalności rolniczych kół doświadczalnych Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego we Lwowie. Wyniki doświadczeń polowych przeprowadzonych na terenie Małopolski Wschodniej za rok 1935. Puławy: 1936, s. 107, 116, 119.
  29. ↑ Orzeczenia Wojewody Tarnopolskiego z 7 września 1928. „Tarnopolski Dziennik Wojewódzki”. Nr 12, s. 2, 1 października 1928. 
  30. ↑ Zamek zbarazki odbudowują oficerowie rezerwy. „Wschód”. Nr 6, s. 2, 20 marca 1936. 
  31. ↑ Dalsza akcja w sprawie odbudowy historycznego zamku zbaraskiego. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”. Nr 1119, s. 2, 9 marca 1936. 
  32. ↑ Pierwsze zebranie Tarnopolskiej Rady Wojewódzkiej. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”. Nr 1122, s. 1, 12 marca 1936. 
  33. ↑ Adam Lityński: Sprawozdanie z prac i działalności rolniczych kół doświadczalnych Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego we Lwowie. Wyniki doświadczeń polowych przeprowadzonych na terenie Małopolski Wschodniej za rok 1933. Puławy: 1935, s. 94.
  34. ↑ Mariusz Nowak. Polityka władz radzieckich wobec środowiska arystokratycznego w okresie podboju ziem wschodnich II Rzeczypospolitej (IX-X 1939 r.). „Niepodległość i Pamięć”. Nr 13/1 (22), s. 49, 2006. 
  35. ↑ Lista przetrzymywanych wymienia dosł. Czarkowski-Golejewski junior oraz Czarkowski-Golejewski senior. Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 211. ISBN 83-7001-294-9.
  36. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 15. [dostęp 2015-03-08].
  37. ↑ M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 176 „za zasługi około rozwoju rolnictwa”.
  38. ↑ Ogłoszenie o nadaniu Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski. „Tarnopolski Dziennik Wojewódzki”. Nr 9, s. 1, 1 lipca 1928. 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Wiktor_Czarkowski-Golejewski&oldid=74470120”