Wikipedia:Artykuły na medal/Listopad 2008

zajawka

Retwizan – pancernik Marynarki Imperium Rosyjskiego z początku XX wieku, należący do generacji przeddrednotów, zbudowany w USA. Nazwany na pamiątkę szwedzkiego okrętu liniowego „Rättvisan”, zdobytego przez Rosjan w 1790 r. „Retwizan” był piątym i ostatnim okrętem marynarki rosyjskiej noszącym tę nazwę. Odznaczył się w walkach pod Port Artur podczas wojny rosyjsko-japońskiej, będąc jednym z dwóch najsilniejszych okrętów rosyjskiej eskadry obok pancernika „Cesariewicz”. Okręt ten był szczególny także z powodu liczby służących na nim Polaków i zajmowanych przez nich stanowisk, z dowódcą okrętu włącznie. Zatopiony w bazie Port Artur w grudniu 1904 przez japońską artylerię.

zajawka

Charles-Marie-René Leconte de Lisle, / IPA: lə kɔ̃t də ˈlil / (ur. 22 października 1818 na Réunion, zm. 17 lipca 1894 w Voisins niedaleko Louveciennes) – francuski poeta, filozof, filolog klasyczny i krytyk literacki epoki romantyzmu, przedstawiciel pesymizmu, tłumacz literatury klasycznej, autor sformuowania „sztuka czysta” oraz propagator hasła „sztuka dla sztuki”. Kontynuator „szkoły pogańskiej” filozofii; także rewolucjonista oraz utopijny socjalista, członek Académie française. Obok Évariste de Parny’ego i Léona Dierxa jeden z wielkich pisarzy Réunion. We Francji nazywany potocznie „Poetą religii”. Uznany za najwybitniejszego przedstawiciela nurtu zwanego parnasizmem oraz jednego z najwybitniejszych poetów XIX-wiecznej literatury francuskiej.

zajawka

Globalne ocieplenie – obserwowane od połowy XX wieku podwyższenie średniej temperatury atmosfery przy powierzchni ziemi i oceanów oraz przewidywane ocieplenie w przyszłości. Istotą problemu związanego z wyjaśnieniem globalnego ocieplenia jest ustalenie w jakim stopniu na to zjawisko wpływa działalność człowieka, a w jakim czynniki naturalne. IPCC uważa, że „większość obserwowanego wzrostu średniej temperatury globalnej spowodowana jest najprawdopodobniej antropogenicznym wzrostem koncentracji gazów cieplarnianych poprzez efekt cieplarniany. Rządy większości państw podpisały i ratyfikowały Protokół z Kioto, mający na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. Trwa jednak światowa polityczno-publiczna debata, dotycząca potencjalnych działań w celu redukcji tempa ocieplania się, bądź przystosowania się do przewidywanych następstw.

zajawka

Max Rothmann (ur. 26 kwietnia 1868 w Berlinie, zm. 12 sierpnia 1915 w Berlinie) – niemiecki lekarz żydowskiego pochodzenia, fizjolog, neurolog i neuroanatom, praktykujący w Berlinie. Jeden z założycieli Towarzystwa Niemieckich Neurologów (Gesellschaft Deutscher Nervenärzte), autor prac z dziedziny neuroanatomii, neurofizjologii i psychopatologii. Inicjator założenia Antropologicznej Stacji Badawczej Pruskiej Akademii Nauk na Teneryfie, gdzie przeprowadzono pierwsze eksperymenty nad zdolnością szympansów do uczenia się. Jako jeden z pierwszych opisał rzadkie schorzenie, znane dziś pod eponimiczną nazwą zespołu Rothmanna-Makaia.

zajawka

El Al Israel Airlines – państwowe linie lotnicze Izraela (kod linii IATA: LY) obsługujące stałe połączenia pasażerskie i towarowe pomiędzy jej macierzystym portem lotniczym im. Ben Guriona a lotniskami w Afryce, Azji, Ameryce Północnej, Europie i na Bliskim Wschodzie. Obsługiwane są także linie krajowe do Ejlatu. Od czasu inauguracyjnego lotu z Genewy do Tel Awiwu we wrześniu 1948 rozwinęły się na tyle, że obecnie obsługują czterdzieści pięć połączeń pasażerskich na cztery kontynenty. Jako państwowe linie lotnicze El Al odegrały ważną rolę w misjach humanitarnych, ratunkowych i operacjach ewakuowania Żydów z miejsc, gdzie ich życie było zagrożone, np. z Etiopii, Jemenu czy innych rejonów świata. Ustanowiły rekord świata w największej liczbie pasażerów przewiezionych jednym samolotem transportowym (podczas operacji „Salomon” w 1991).