Władysław Zaczkiewicz
Władysław Zaczkiewicz (ur. 20 marca 1896 w Warszawie, zm. 26 sierpnia 1956) – major obserwator Wojska Polskiego w II RP, pułkownik ludowego Wojska Polskiego, historyk wojskowości.
 pułkownik obserwator
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
21 pułk piechoty „Dzieci Warszawy” |
| Stanowiska |
dowódca eskadry liniowej |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-bolszewicka |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
 
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujPochodził z rodziny mieszczańskiej, osiadłej w Warszawie od połowy XIX w. Jego dziad Piotr Zaczkiewicz (1832–1901) wraz ze swoim bratem Błażejem (1835–1878), obaj mistrzowie szewscy, przybyli do stolicy z rodzinnego Łaskarzewa i zamieszkali na Starym Mieście, gdzie utrzymywali swoje warsztaty.
Władysław przyszedł na świat jako syn Walentego Franciszka Zaczkiewicza (1860–1908) i Marii Bogumiły z Wolskich. Jego ojciec był właścicielem kamienic na Pradze: w latach 90. XIX w. narożnej o podwójnym adresie: Białostocka 8 i Folwarczna 25 (nr hip. 93), a następnie - do swojej śmierci - dwóch innych przy ul. Radzymińskiej 62 (nr hip. 22) i 80 (nr hip. 1048).
Był żonaty z Aleksandrą z domu Molga (ślub zawarli 26 grudnia 1924 r. w parafii św. Aleksandra w Warszawie).
Uczestniczył w wojnach o niepodległość i granice II RP z lat 1918–1921, w tym w wojnie z bolszewikami. Został odznaczony Krzyżem Walecznych i awansowany na podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. Następnie, będąc członkiem kadry oficerskiej najpierw 21 pułku piechoty (1921), a potem - już w stopniu porucznika - 3 pułk lotniczego (1923–1924), był przydzielony do Składów Lotniczych w Centralnych Zakładach Lotniczych w Warszawie. W latach 1926–1930 jako porucznik obserwator służył w 32 eskadrze liniowej i otrzymał awans na kapitana obserwatora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku. W tym ostatnim stopniu służył nadal w 3 pułku lotniczym w 1932 r.
Z kolei w latach 1933–1935 był dowódcą 31 eskadry liniowej w VII Dywizjonie Lotniczym, a od 1935 r. 55 eskadry liniowej w 5 pułku lotniczym. Mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 r. i 9. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[1]. W 1939 r. był słuchaczem Kursu 1938/39 w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie[2].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. służył jako oficer operacyjny w Dowództwie Lotnictwa i OPL Armii „Łódź”. Internowany w Rumunii, przedostał się do Francji. Tam został skazany za „gloryfikowanie bolszewizmu” i wydalony z wojska. W Wielkiej Brytanii znalazł w końcu pracę w Wojskowym Biurze Historycznym[3]. Otrzymał brytyjski stopień Squadron Leader RAF[4].
W listopadzie 1945 r. powrócił do kraju. Został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego i awansowany na pułkownika. Latem 1946 r. był dublerem szefa sztabu 2 Pomorskiej Dywizji Lotnictwa Szturmowego. Następnie pełnił służbę na stanowisku szefa Wydziału Lotniczego w Sztabie Generalnym i szefa Biura Wojskowego w Ministerstwie Komunikacji. W grudniu 1949 r., na własną prośbę, został zwolniony z czynnej służby. Pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki na stanowisku wicedyrektora departamentu[3].
Kontynuował pracę badawczą i publicystyczną, drukując artykuły w „Skrzydlatej Polsce”. W 1947 r. ukazała się jego najważniejsza książka monograficzna: Lotnictwo polskie w kampanii wrześniowej 1939 r. (Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1947). Przetłumaczył też z rosyjskiego pracę N. Artemiewa Wyzwolenie Węgier przez Armię Radziecką (Wydawnictwo Prasa Wojskowa, Warszawa 1950).
18 kwietnia 1951 r. został aresztowany przez Główny Zarząd Informacji. Należał do kilkudziesięciu oficerów fałszywie oskarżonych o stworzenie i działalność w organizacji dywersyjno-szpiegowskiej w ludowym Wojsku Polskim, a wytoczony mu proces polityczny związany był z głośną sprawą gen. Tatara. Po ciężkim śledztwie został 9 lipca 1952 r. skazany na 15 lat więzienia. Zmarł wkrótce po zwolnieniu w 1956 r. i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 4a, rz. 6, m. 3).
Ordery i odznaczenia
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 425.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 207, 451.
- ↑ a b Poksiński 1992 ↓, s. 180.
- ↑ Władysław Zaczkiewicz, Lista Krzystka [1].
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Jerzy Poksiński: „TUN”. Tatar-Utnik-Nowicki. Represje wobec oficerów Wojska Polskiego w latach 1949-1956. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07980-3.
- Archiwum Państwowe w Warszawie, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Jana Chrzciciela 1853-1878
- Taryfy domów miasta Warszawy i przedmieścia Pragi 1892-1909