VDL Citea

VDL Citea – seria niskopodłogowych i niskowejściowych autobusów miejskich i regionalnych produkowanych od 2007 r. przez holenderskie przedsiębiorstwo VDL Bus & Coach w Heerenveen i belgijskim Roeselare.

VDL Citea

VDL Citea SLFA 180.310 po faceliftingu w Amsterdamie
Dane ogólne
Producent	VDL Bus & Coach
Premiera	2007
Lata produkcji	od 2007
Miejsce produkcji	Holandia, Heerenveen Belgia, Roeselare
Dane techniczne
Typy nadwozia	niskopodłogowy lub niskowejściowy autobus miejski
Liczba drzwi	2–4
Szerokość drzwi	1200 mm 800 mm
Długość	9950 – 18 750 mm
Szerokość	2500 – 2550 mm
Wysokość	3065 – 3430 mm
Masa własna	8700 – 19 300 kg
Masa całkowita	14 400 – 29 000 kg
Wnętrze
Liczba miejsc ogółem	60 – 160
Informacje dodatkowe
ABS
ASR
ESP
Klimatyzacja

Historia

2007–2010

VDL Citea był drugim, po autokarze turystycznym VDL Jonckheere, modelem autobusu wprowadzonym do produkcji przez koncern VDL Bus & Coach po wejściu tego przedsiębiorstwa na rynek autobusowy i przejęciu takich holenderskich oraz belgijskich marek autobusów, jak m.in. Bova, Berkhof, Jonckheere i Kuster. Nad nowym modelem autobusu miejskiego, który zastąpił w ofercie VDL modele Berkhof Premiere i Jonckheere Transit, pracowały biura konstrukcyjne z Heerenveen, Eindhoven i Roeselere. Główny nacisk w projektowaniu nowego modelu położono na niskie koszty eksploatacji, niewielką masę pojazdu oraz niezawodność i łatwość obsługi. Wykorzystano konstrukcję modułową, która pozwoliła na tworzenie bez większych zmian konstrukcyjnych wersji o różnych długościach i układach nadwozia. Nowa konstrukcja miała też być platformą nie tylko dla autobusów miejskich, ale także podmiejskich i regionalnych na trasy o długości poniżej 100 km. Autorem projektu bryły Citei był Axel Enthoven, projektant także innych autobusów VDL, m.in. modelu Magiq, czy też Jonckheere. Oficjalna premiera VDL Citea miała miejsce w maju 2007 r. podczas Wystawy Transportu Publicznego UITP w Helsinkach.

W 2010 r. 12-metrowy VDL Citea spełniający normę emisji spalin Euro 5 EEV brał udział w konkursie Bus Euro Test 2010, który odbył się na ulicach Belgradu. Oprócz modeli VDL w teście brały udział 4 konstrukcje różnych marek: Mercedes-Benz Citaro, Otokar Kent, Temsa Avenue i Volvo 7700 Hybrid. Ostatecznym zwycięzcą stał się model VDL Citea, uzyskując tytuł Autobus Roku 2011.

• 
  VDL Citea CLF 120
• 
  Tył autobusu Citea CLF 120
• 
  VDL Citea CLE 137

po 2010

W 2010 r., wraz z wprowadzeniem nowego logo producenta, VDL zaprezentował facelifting modelu Citea. Całkowicie przeprojektowano przednią ścianę pojazdu, wprowadzając dwuczęściowy zderzak, powiększając przednią maskownicę z logo producenta, a także zmieniając kształt reflektorów. Zmiany objęły także ścianę tylną – wprowadzono nowy kształt reflektorów z ciemnym przetłoczeniu połączonym z linią okien, zmieniono kształt pokrywy silnika i zderzaka, rezygnując z płaskiej ściany tylnej.

W 2011 r. poinformowano, że VDL uzyskał pierwsze kontrakty na rynku niemieckim na dostawy autobusów Citea z napędem hybrydowym. Konstrukcja Citea SLF-120 Hybrid w trzech wersjach napędu powstała we współpracy z przedsiębiorstwem Vossloh Kiepe, które dostarcza szeregowy napęd pojazdu. Dwa lata później, w 2013 r., wraz z wprowadzeniem napędów spełniających normę emisji spalin Euro 6, zaprezentowano dwa przegubowe modele z serii Citea – SLFA-180 o długości 18 m i SLFA-187 o długości 18,75 m.

Podczas targów UITP w Genewie w 2013 r. VDL zaprezentował pierwszy w swojej ofercie autobus z napędem w pełni elektrycznym. Był to 12-metrowy model Citea SLF-120 Electric. Pierwszych pięć autobusów tego typu dostarczono w 2015 r. do niemieckiego Münster. W kolejnych latach do oferty autobusów elektrycznych VDL dołączyły także modele o innych konfiguracjach nadwozia. Pod koniec 2015 r. dostarczono pierwsze przegubowe autobusy elektryczne Citea SLFA-180 Electric do Kolonii. W 2018 r. VDL zrealizował największe do tej pory zamówienie na elektrobusy w Europie – 100 pojazdów przeznaczonych do obsługi komunikacji miejskiej w aglomeracji Amsterdamu. Odbiorcą było przedsiębiorstwo Connexion. NA koniec 2018 r. VDL sprzedał ponad 300 autobusów elektrycznych do Francji, Norwegii, Szwecji, Szwajcarii, Finlandii, Luksemburga i Belgii. W 2017 r. producent uplasował się na trzecim miejscu z 12-procentowym udziałem w rynku autobusów elektrycznych, natomiast w 2018 r. znalazł się na pierwszym miejscu z udziałem w rynku 15%.

W 2013 r. VDL zaprezentował pierwsze modele klasy MIDI z serii Citea. MLE-88 MLE-95 cechowały się innym designem niż do tej pory stosowany w serii Citea. Niskowejściowe autobusy o długości 8,8 i 9,5 m miały też mniejszą szerokość od innych modeli Citea – 2,45 m. Model przeznaczono głównie do obsługi mniej uczęszczanych linii na obrzeżach miast. W 2015 r. VDL wyprodukował jedną sztukę dwupokładowego autobusu miejskiego VDL Citea DLF-114 dla berlińskiego przewoźnika BVG. W 2016 r. VDL przedstawił nowe modele klasy MIDI (LLE-99 o długości 9,9 m i LLE-107 o długości 10,7 m) w oparciu o konstrukcje dłuższych niskowejściowych Citei. Równocześnie zaprezentowano autobus Citea LLE-127 o długości 12,7 m. W 2018 r. VDL pozyskał pierwsze zamówienia i dostarczył niskowejściowe autobusy elektryczne do Finlandii oraz elektrobusy o długości 9,9 m do Luksemburga.

W ofercie VDL znajduje się także model Citea SLFA-181 Electric przeznaczony dla systemów BRT. Wyróżnia się on nieco innym designem, głównie bardziej pochylonej ściany przedniej. Takie autobusy dostarczono m.in. do Amsterdamu.

• 
  Citea MLE-88
• 
  Citea LLE-99 Electric podczas ładowania
• 
  Dwudrzwiowa Citea SLF-120
• 
  Tył VDL Citea LLE-120
• 
  VDL Citea XLE-145
• 
  Elektryczny VDL Citea SLFA-180 Electric
• 
  VDL Citea SLFA-181 Electric (design dla systemów BRT)
• 
  Prototypowy model VDL Citea DLF-114 w Berlinie

Modele

Modele autobusów z serii VDL Citea wg oferty producenta z kwietnia 2019 r.

Model	Nadwozie	Długość [mm]	Wysokość [mm]	Szerokość [mm]	Liczba miejsc	DMC [kg]	Typ napędu
LLE-99	Niskowejściowy	9950	3065	2500	78	14 400	Spalinowy
LLE-107		10 700			80
LLE-120		11 980			85	14 870
LLE-127		12 860			75
SLE-120 (Cargo)		12 000	3160	2550	105	19 000
SLE-129		12 900			105
XLE-137		13 740			120	26 000
XLE-145 (Cargo)		14 480			130
SLF-120	Niskopodłogowy	12 000	3120		100	19 000
SLFA-180		18 000			150	28 000
SLFA-187		18 750			160
SLF-120 Electric		12 000	3290		95	19 500	Elektryczny
SLFA-180 Electric		18 000			135	29 000
SLFA-181 Electric		18 150			133
SLFA-187 Electric		18 750			130
SLE-120 Electric	Niskowejściowy	12 000	3430		85	19 500
SLE-129 Electric		12 900			80
LLE-99 Electric		9950	3360	2500	60	14 870
LLE-115 Electric		11 500	3350		60	15 305

Konstrukcja

Napęd spalinowy

Początkowo wszystkie autobusy VDL Citea były wyposażane w silnik DAF PR228S o pojemności 9,2 dm³ i mocy 228 kW (310 KM) lub 183 kW (250 KM). Opcjonalnie dostępny był silnik Cummins ISBe o pojemności 6,7 dm³ i mocy 183 kW (250 KM). Jednostki te spełniały normę emisji spalin Euro 5 EEV. Później wprowadzono silniki spełniające normę emisji spalin Euro 6 produkcji Cummins lub FTP. W autobusach stosowane są automatyczne skrzynie biegów ZF Ecolife lub Voith DIWA.6.

Zawieszenie z zastosowaniem osi ZF zapewnia wysoki komfort jazdy oraz stabilność pojazdu podczas pokonywania zakrętów. Autobusy wyposażone są w system hamulców EBS2 produkowany przez Bosch. Zastosowano takie systemy bezpieczeństwa, jak ABS, ASR i ESP.

Silniki spalinowe Euro 6 stosowane w autobusach z serii VDL Citea

	Cummins ISB6.7		FTP Cursor
Moc silnika	187 kW (255 KM)	209 kW (280 KM)	228 kW (310 KM)	265 kW (360 KM)
Pojemność silnika	6,7 dm3	6,7 dm3	8,7 dm3	8,7 dm3
Maksymalny moment obrotowy	1000 Nm przy 1000–1600 obr./min	1100 Nm przy 1200–1800 obr./min	1300 Nm przy 1200–1600 obr./min	1650 Nm przy 1200–1530 obr./min

Napęd elektryczny

VDL Citea SLF-120 Electric podczas ładowania za pomocą pantografu

Autobusy elektryczne Citea są wyposażone w silniki elektryczne Siemens o mocy 160 lub 210 kW (218 i 285 KM – w zależności od wielkości autobusu). Energia gromadzona jest standardowo w bateriach typu „High Capacity”, lecz opcjonalnie w modelach niskopodłogowych dostępne są także baterie „High Power” cechujące się mniejszą pojemnością, lecz większą mocą.

Typy baterii stosowanych w autobusach elektrycznych VDL Citea

	High Capacity			High Power
Pojemność	180 kWh	216 kWh	288 kWh	85 kWh	127 kWh	169 kWh
Moc ładowania	270 kW	320 kW	430 kW	210 kW	310 kW	420 kW
Liczba modułów	9	9	12	4	6	8

Nadwozie i wnętrze

Wnętrze Citea Electric

Kabina kierowcy Citea Electric

Projektując autobusy z VDL Citea, kierowano się tym, aby autobus był możliwie najtańszy w eksploatacji, a także ergonomiczny i prosty w serwisowaniu i codziennej obsłudze. Wzorem swojego poprzednika, Berkhof Ambassador, autobusy z serii Citea wyróżnia niewielka masa własna – są to najlżejsze autobusy miejskie dostępne na rynku. Ich masa własna jest mniejsza o około 600–900 kg w stosunku do porównywalnych konstrukcji innych producentów. Nadwozie spełnia normy ECE-R66. Projektując nadwozie pierwszej generacji pojazdu, szczególny nacisk położono na design przedniej ściany, w której elementem charakterystycznym są ułożone ukośnie reflektory połączone przetłoczeniem w kształcie litery V. Później zrezygnowano z tego wraz z faceliftingiem przeprowadzonym w 2010 r. Wprowadzono większą przednią maskownicę z logo VDL oraz zmieniono kształt świateł. W autobusach Citea po bokach szyby przedniej zastosowano dodatkowo niewielkie okienka łączące linię reflektorów z oknami, które poprawiają widoczność z kabiny kierowcy podczas podjeżdżania do przystanku.

Wejście na pokład autobusu jest możliwe dzięki dwóm lub trzem parom drzwi w wersji 12-metrowej lub odpowiednio dla wersji midi i mega – dwóm i trzem lub czterem. Standardowe dwuskrzydłowe drzwi Ventura mają szerokość 1200 mm, natomiast drzwi jednoskrzydłowe – 800 mm. W środkowej części przy drugich drzwiach znajduje się platforma dla osób niepełnosprawnych lub dla wózków dziecięcych, natomiast w drugich drzwiach znajduje się rampa o nośności do 350 kg.

Wnętrze autobusu utrzymane jest w jasnych, beżowych barwach. Dobre oświetlenie zapewniają duże szyby boczne. Część siedzeń zamontowano bokiem do kierunku jazdy, co zwiększa bezpieczeństwo w autobusie i zmniejsza ryzyko wandalizmów. Wnętrze jest monitorowane, a także wyposażone w elektroniczne tablice informacji pasażerskiej. Klimatyzację przestrzeni pasażerskiej, jak i kabiny kierowcy zapewnia jeden klimatyzator Thermo King.

Stanowisko kierowcy składa się z umieszczonego centralnie pulpitu zbliżonego pod względem układu do pulpitu VDO (pulpit VDO dostępny jest jako opcja). Kabinę od przestrzeni pasażerskiej oddzielają drzwi połowiczne lub w pełni zabudowane z szybą.

W modelach SLE-120 Cargo oraz XLE-145 Cargo w tylnej części pojazdu znajdują się niewielkie bagażniki o pojemności ok. 2 m³. Dzięki takiemu nietypowemu rozwiązaniu w połączeniu z układem drzwi 1-1-0 są one przystosowane do obsługi dłuższych połączeń regionalnych (do 100 km), na których wymagane są autobusy niskowejściowe, a nie średnio- lub wysokopodłogowe.

Linki zewnętrzne

• Opis modelu z napędem spalinowym w serwisie producenta
• Opis modelu z napędem elektrycznym w serwisie producenta