Wikipedia

Ustrój polityczny Konga

Ustrój polityczny Konga (Republiki Konga) opiera się na Konstytucji Republiki Konga z 2015 roku[1]. Kongo jest republiką pluralistyczną (wielopartyjną), w której prezydent jest głową państwa, a premier szefem rządu. Rada Ministrów jest powoływana przez Prezydenta[1]. Władzę ustawodawczą sprawuje zarówno rząd (rada ministrów), jak i dwie izby parlamentu (Senat i Zgromadzenie Narodowe).

Konstytucja Republiki Konga

edytuj
Osobny artykuł: Konstytucja Konga.

Najważniejszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Republiki Konga została uchwalona 6 listopada 2015 roku[1] po przeprowadzonym 25 października tego samego roku referendum[1].

Składa się z preambuły i 21 rozdziałów obejmujących 246 artykułów[2].

Historia konstytucji

edytuj

Konstytucja z 2002 roku

edytuj

Pierwsze prace nad konstytucją rozpoczęły się po zakończeniu wojny domowej, w 1997 roku, gdy do władzy doszedł Denis Sassou-Nguesso[3][4]. Nowa konstytucja została zatwierdzona w przeprowadzonym w 2002 roku referendum konstytucyjnym, według informacji rządowych, 84,26% obywateli głosowało „za”[5][6].

Konstytucja z 2002 roku wprowadzała silną funkcję prezydenta, niwelowała urząd premiera[7], a także osłabiała kompetencje władzy ustawodawczej[7]. Długość kadencji prezydenta została wydłużona do siedmiu lat (z limitem dwóch kadencji) oraz wprowadzała ograniczenie maksymalnego wieku kandydata – 70 lat[7][8].

Konstytucja z 2015 roku

edytuj

Sassou Nguesso został wybrany prezydentem w 2002[9] oraz w 2009 roku[10]. Pod koniec swojej drugiej kadencji przekroczył granicę wieku 70 lat[11], co oznaczało, że nie będzie mógł kandydować ponownie. W tym samym czasie rządząca Kongijska Partia Pracy (PCT), z którą związany był Sassou Nguesso, rozpoczęła publiczną dyskusję na temat potrzeby nowelizacji konstytucji z 2002 roku.

Protesty wobec pomysłu nowej konstytucji
edytuj

Opozycja zarzucała partii rządzącej[11], że nowa konstytucja zostanie wprowadzona tylko po to, by umożliwić prezydentowi możliwość ponownego kandydowania, sam Sassou Nguesso z początku nie dementował, ani nie zaprzeczał tym plotkom[12].

Proponowane zmiany
edytuj

Projekt zakładał konstytucję zbudowaną z 246 artykułów[13]. Według projektu, konstytucja pozwalałaby na trzykrotne wybranie tej samej osoby na prezydenta, znosiła górną granicę wiekową 70 lat dla kandydatów, a także skracała długości kadencji prezydenckiej z siedmiu do pięciu lat[13]. Ustanawiała również stanowisko premiera jako szefa rządu (dotychczas to prezydent pełnił jego obowiązki, a urząd premiera nie istniał)[13].

Referendum konstytucyjne
edytuj

Okres kampanijny został zarządzony na okres między 9, a 23 października 2015 roku[14]. Kampanię oficjalnie, swoim przemówieniem, otworzył minister spraw wewnętrznych Raymond Mboulou[14].

W trakcie okresu kampanijnego nastąpiły liczne protesty[15][16][17], natomiast głosowanie odbyło się pokojowo, nie zarejestrowano żadnych doniesień o przemocy[18]. Za przyjęciem nowej konstytucji głosowało 92,96% osób[19]. Nowa konstytucja została oficjalnie przyjęta przez prezydenta Sassou Nguesso 6 listopada 2015 roku[20].

Treść konstytucji

edytuj

Konstytucja Republiki Konga składa się z preambuły i 246 artykułów, które znajdują się w obrębie 21 rozdziałów.

Preambuła

edytuj

W preambule zwraca się uwagę na to, że Republika Konga jest narodem świeckim, a także że państwo szanuje prawa człowieka. Ponadto, podkreśla się wartości demokratyczne.

Rozdziały konstytucji

edytuj
Rozdział Treść Artykuły
I Państwo i suwerenność 1–7
II Podstawowe prawa i wolności 8–56
III Partie polityczne i opozycja 57–63
IV Władza wykonawcza 64–106
V Władza ustawodawcza 107–137
VI Stosunki między władzą wykonawczą, a ustawodawczą 138–165
VII Władza sądownicza 166–174
VIII Sąd Konstytucyjny 175–188
IX Sąd Dyscypliny Budżetowej 189–190
X Wysoki Sąd Sprawiedliwości 191–195
XI Economic, Social and Environmental Council 196–199
XII Rzecznik Praw Obywatelskich 200–203
XIII Siły zbrojne 204–207
XIV Rady Regionalne 208–211
XV Rada Wolności i Komunikacji 212–213
XVI Komisja Praw Człowieka 214–216
XVII Traktaty i Umowy Międzynarodowe 217–223
XVIII Status byłych prezydentów 224–226
XIX Rady Konsultacyjne 227–239
XX Zmiany w Konstytucji 240–242
XXI Postanowienia końcowe 243–246

Parlament

edytuj
Osobny artykuł: Parlament Konga.

Parlament Republiki Konga jest głównym organem władzy ustawodawczej w Republice Konga. Ma charakter bikameralny; składa się ze Zgromadzenia Narodowego oraz Senatu.

Zgromadzenie Narodowe

edytuj
Osobny artykuł: Zgromadzenie Narodowe (Kongo).

Zgromadzenie Narodowe jest izbą niższą i składa się ze 151 deputowanych[21]. Wybierani są na pięcioletnią kadencję, w 151 jednomandatowych okręgach wyborczych[22].

Ostatnie wybory do Zgromadzenia Narodowego odbyły się 16 lipca 2017 roku[23], większość uzyskała Kongijska Partia Pracy (PCT) zdobywając 96 mandatów[23].

Senat

edytuj
Osobny artykuł: Senat (Kongo).

Senat jest izbą wyższą i składa się z 72 członków (sześciu z każdego z 12 regionów Konga)[24], wybieranych na sześcioletnią kadencję przez rady regionalne[24][25]. Senat reprezentuje władze lokalne.

Ostatnie wybory do Senatu odbyły się 31 sierpnia 2017 roku[26], większość uzyskała Kongijska Partia Pracy (PCT) zdobywając 46 mandatów[26].

Rząd

edytuj
Osobny artykuł: Rząd Konga.
 
Clément Mouamba – obecny premier Republiki Konga

Obecny rząd został zaprzysiężony 22 sierpnia 2017 roku. Na czele rządu stoi premier, Clément Mouamba[27]. Składa się z premiera, wicepremiera, sekretarza stanu, 32 ministrów i pełnomocnika premiera ds. decentralizacji[28][29].

Skład rządu

edytuj
  • Premier
  • Wicepremier ds. Administracji Państwowej, Reformy Państwa i Bezpieczeństwa Socjalnego[28]
  • Pełnomocnik Premiera ds. Decentralizacji

Ministrowie Stanu

edytuj
  • Minister Rolnictwa, Hodowli i Rybołówstwa[28]
  • Minister Gospodarki, Przemysłu i Sektora Publicznego[28]
  • Minister Handlu, Zaopatrzenia w Żywność i ds. Konsumentów[28]
  • Dyrektor Biura Prezydenta Republiki (w randze ministra stanu)[30][31]

Ministrowie

edytuj
  • Minister Spraw Zagranicznych, Współpracy i ds. Diaspory[28]
  • Minister Spraw Wewnętrznych i Decentralizacji[28]
  • Minister Obrony Narodowej[28]
  • Minister Górnictwa i Geologii[28]
  • Minister Gospodarki Przestrzennej i Robót Publicznych[28]
  • Minister ds. Ropy i Gazu Ziemnego[28]
  • Minister Finansów i ds. Budżetu[28]
  • Minister Łączności i ds. Mediów (Rzecznik Rządu)[28]
  • Minister Szkolnictwa Wyższego[28]
  • Minister Wyposażenia Technicznego i ds. Utrzymania Dróg[28]
  • Minister Szkolnictwa Podstawowego i Średniego oraz ds. Walki z Analfabetyzmem[28]
  • Minister Sprawiedliwości, ds. Praw Człowieka oraz Rdzennej Ludności[28]
  • Minister ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Rzemiosła oraz Sektora Nieformalnego[28]
  • Minister Energetyki i Gospodarki Wodnej[28]
  • Minister ds. Gruntów Publicznych i Kontaktów z Parlamentem[28]
  • Minister ds. Specjalnych Stref Ekonomicznych[28]
  • Minister Kształcenia Technicznego i Kształcenia Zawodowego oraz Zatrudnienia[28]
  • Minister Budownictwa, Urbanizacji i ds. Miast[28]
  • Minister Leśnictwa[28]
  • Minister Transportu, Lotnictwa Cywilnego i Marynarki Handlowej[28]
  • Minister Zdrowia, ds. Ludności, ds. Promocji Kobiet i Integracji Kobiet na rzecz Rozwoju[28][32]
  • Minister ds. Badań Naukowych i Innowacyjności[28]
  • Minister Planowania, Statystyki i Integracji Regionalnej[28]
  • Minister Poczt, Telekomunikacji i E-gospodarki[28]
  • Minister Turystyki i Ochrony Środowiska[28]
  • Minister Sportu i Wychowania Fizycznego[28]
  • Minister Spraw Społecznych i Akcji Humanitarnych[28]
  • Minister ds. Młodzieży i Edukacji Obywatelskiej[28]
  • Minister Kultury i Sztuki[28]

Prezydent

edytuj
 
Denis Sassou-Nguesso – obecny prezydent Republiki Konga
Osobny artykuł: Prezydenci Konga.

Głową państwa jest prezydent[33]. Od czasu wprowadzenia konstytucji w 2015 roku, prezydent przestał być szefem rządu a stał się nim premier. Prezydent powołuje radę ministrów, jest wybierany w głosowaniu powszechnym[33], absolutną większością głosów[33], w dwóch turach, na 5-letnią kadencję[33] (z możliwością ubiegania się o 2 kolejne kadencje)[33].

Obecnym prezydentem, od 1997 roku, jest Denis Sassou-Nguesso.

Samorząd terytorialny

edytuj
Osobny artykuł: Samorząd terytorialny w Kongu.

Według artykułu 208 Konstytucji Konga "Społeczności lokalne w Republice Konga to departamenty i gminy"[34].

Artykuł 209 Konstytucji Konga stanowi, że "Społeczności lokalne administrują się same, swobodnie, poprzez wybrane rady (...)". W następnym artykule wyrażono kompetencje społeczności lokalnych[34].

Kompetencje społeczności lokalnych

edytuj

Do konstytucyjnych kompetencji społeczności lokalnych należą[34]:

  • planowanie, rozwój i organizacja przestrzenna (aménagement) departamentu;
  • urbanistyka i środowisko;
  • nauczanie przedszkolne, podstawowe i średnie;
  • podstawowa ochrona zdrowia, działania społeczne i ochrona ludności;
  • zapobieganie, zmniejszanie ryzyka i zarządzanie w trakcie katastrof;
  • dbanie o środowisko i turystykę;
  • prowadzenie akcji sportowych i kulturalnych;
  • rolnictwo, hodowla zwierząt, rybołówstwo i hodowla ryb;
  • administracja i finanse;
  • handel i rzemiosło artystyczne;
  • utrzymanie dróg (routier).

Partie polityczne

edytuj
Osobny artykuł: Partie polityczne Konga.

W Republice Konga funkcjonuje system partii dominującej, w ramach którego tylko jedna partia może mieć realną władzę w państwie. Obecnie partią rządzącą w Zgromadzeniu Narodowym, jak i w Senacie jest Kongijska Partia Pracy[23][26].

Partie w parlamencie

edytuj

Senat

edytuj

W skład Senatu Republiki Konga wchodzi 11 partii politycznych[26].

Partia Ilość mandatów
Kongijska Partia Pracy (Parti Congolais du Travail PCT)[28] 46
Rally for Democracy and Social Progress (Rassemblement pour la démocratie et le progrès social) 2
Action Movement for Renewal (Mouvement Action Renouveau, MAR) 2
Panafrykański Związek na rzecz Demokracji Społecznej (Union Panafricaine pour la Démocratie Sociale UPADS)[28] 2
Republican Liberal Party (PRL) 1
Patriotic Front (FP) 1
Party for Unity, Freedom and Progress (Pulp) 1
Club 2002 - Party for the Unity of the Republic (PUR) 1
Zgromadzenie obywateli (Rassemblement des Citoyens RC)[28] 1
Republican Dynamics for Development (DRD) 1
Kongijski ruch na rzecz Demokracji i Rozwoju Integralnego (Mouvement congolais pour la démocratie et le développement intégral MCDDI)[28] 1

Zgromadzenie Narodowe

edytuj

W skład Zgromadzenia Narodowego Republiki Konga wchodzi 19 partii politycznych[23].

Partia Ilość mandatów
Kongijska Partia Pracy (Parti Congolais du Travail, PCT)[28] 96
Panafrykański Związek na rzecz Demokracji Społecznej (Union Panafricaine pour la Démocratie Sociale, UPADS)[28] 8
Kongijski ruch na rzecz Demokracji i Rozwoju Integralnego (Mouvement congolais pour la démocratie et le développement intégral, MCDDI)[28] 4
Action Movement for Renewal (Mouvement Action Renouveau, MAR) 3
Rally for Democracy and Social Progress (Rassemblement pour la démocratie et le progrès social, RDPS) 3
Republican Dynamics for Development (DRD) 3
Union for a Popular Movement (UMP) 2
CRDP 1
Zgromadzenie obywateli (Rassemblement des Citoyens, RC)[28] 1
Club 2002 - Party for the Unity of the Republic (PUR) 1
Patriotic Front (FP) 1
Związek Sił Demokratycznych (Union des Forces Démocratiques, UFD)[28] 1
La Chaîne 1
Movement for Democracy and Progress (Mouvement pour la démocratie et le progrès, MDP) 1
Party for Agreement and Political Action (PCAP) 1
Congress for Democracy and the Republic (CDR) 1
Party for Unity, Freedom and Progress (Pulp) 1
Republican Liberal Party (PRL) 1
National Movement for the Liberation of Congo (MNLC) 1

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Konstytucja Republiki Konga [online], 25 listopada 2015, s. 1–5 [dostęp 2020-06-08].
  2. ↑ Konstytucja Republiki Konga [online], 2015, s. 2.
  3. ↑ MIĘDZY ARBITRAŻEM A ODPORNOŚCIĄ: PRAWA CZŁOWIEKA W KONGU [online], Fédération internationale pour les droits humains [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  4. ↑ Republic of Congo 2nd Civil War [online], GlobalSecurity.org.
  5. ↑ Congo approves new constitution [online], BBC News, 24 stycznia 2002 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  6. ↑ Elections in Congo-Brazzaville [online], africanelections.tripod.com [dostęp 2020-05-14].
  7. ↑ a b c John F. Clark, Petroleum revenues and political development in the Congo Republic: the democratic experiment and beyond, [w:] Matthias Basedau, Resource Politics in Sub-Saharan Africa, GIGA-Hamburg, 2005, s. 138–139, ISBN 978-3-928049-91-7 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  8. ↑ Konstytucja Republiki Konga [online], 2002, Rozdział V.
  9. ↑ Le putschiste Sassou devient officiellement [online], Congopage [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  10. ↑ Elections in Congo-Brazzaville [online], africanelections.tripod.com [dostęp 2020-05-14].
  11. ↑ a b Congo-Brazzaville. La date du référendum constitutionnel fixée au 25 octobre – Jeune Afrique [online], JeuneAfrique.com, 5 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  12. ↑ Supporters of Congo President Sassou Nguesso rally for referendum [online], news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  13. ↑ a b c [Exclusif] RFI dévoile le texte du projet de Constitution au Congo [online], RFI, 13 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (fr.).
  14. ↑ a b Congo gears up to vote on extending veteran leader’s rule [online], news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  15. ↑ Four killed in protest over plan to extend Congo Republic president’s rule, „Reuters”, 20 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  16. ↑ Army disperses anti-government protesters in Congo Republic, „Reuters”, 21 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  17. ↑ Calls for dialogue in Congo on eve of tense referendum [online], news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  18. ↑ Congo referendum should be annulled due to low turnout, opposition says, „Reuters”, 26 października 2015 [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  19. ↑ Over 90% vote to allow Congo leader’s bid to extend rule [online], news.yahoo.com [dostęp 2020-05-14] (ang.).
  20. ↑ Nouvelle République: Le Président de la République a promulgué la nouvelle Constitution | adiac-congo.com: toute l’actualité du Bassin du Congo [online], adiac-congo.com [dostęp 2020-05-14].
  21. ↑ IPU PARLINE database: CONGO (Assemblée nationale), General information [online], archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  22. ↑ IPU PARLINE database: CONGO (Assemblée nationale), Electoral system [online], archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  23. ↑ a b c d IPU PARLINE database: CONGO (Assemblée nationale), Last elections [online], archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  24. ↑ a b IPU PARLINE database: CONGO (Sénat), General information [online], archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  25. ↑ IPU PARLINE database: CONGO (Sénat), Electoral system [online], archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  26. ↑ a b c d IPU PARLINE database: CONGO (Sénat), Last elections [online], archive.ipu.org [dostęp 2020-05-12].
  27. ↑ Clément Mouamba reconduit au poste de Premier ministre | adiac-congo.com: toute l’actualité du Bassin du Congo [online], www.adiac-congo.com [dostęp 2020-05-17].
  28. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq Kongo | Polska Agencja Prasowa SA [online], www.pap.pl [dostęp 2020-05-17].
  29. ↑ Congo-Brazzaville. Ce qu’il faut retenir du gouvernement Clément Mouamba 2 – Jeune Afrique [online], JeuneAfrique.com, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-05-18] (fr.).
  30. ↑ Congo-B: Clément Mouamba dévoile la composition de son nouveau gouvernement [online], RFI, 22 sierpnia 2017 [dostęp 2020-05-18] (fr.).
  31. ↑ Congo-Brazzaville. Le nouveau gouvernement de Clément Mouamba est formé – Jeune Afrique [online], JeuneAfrique.com, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-05-18] (fr.).
  32. ↑ Bikindou, Congo – Gouvernement: Passation de service entre Inès Nefer Bertille Ingani et Jacqueline Lydia Mikolo [online], Les Echos du Congo Brazzaville [dostęp 2020-05-17] (fr.).
  33. ↑ a b c d e Africa :: Congo, Republic of the — The World Factbook - Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2020-06-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-31].
  34. ↑ a b c Konstytucja Republiki Konga 2015 [online], International Labour Organization, 2015, Art. 208–211 [dostęp 2020-06-08].


Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ustrój_polityczny_Konga&oldid=73734472”