Umm al-walad
Umm al-walad (arab. أم الولد, "Matka dziecka") – tytuł nadawany w świecie muzułmańskim konkubinie-niewolnicy, która urodziła dziecko swojego pana[1].
Kobiety te były uważane za własność i mogły być sprzedawane przez swoich właścicieli. Było to wówczas dozwolone na mocy surowych zasad i przepisów Mahometa[2].
Po śmierci Mahometa, drugi kalif Umar ibn al-Chattab, zatwierdził politykę, która zabraniała właścicielom sprzedaż lub podarowania ich umm al-walad, a po śmierci właścicieli miały one otrzymać wolność[3]. Ali ibn Abi Talib, ostatni z czterech kalifów prawowiernych oraz kuzyn i zięć Mahometa, początkowo zgodził się z decyzją Umara[4]. Jednak po śmierci Umara i śmierci Usmana ibn Affana, trzeciego kalifa prawowiernego, który również utrzymywał tę politykę, Ali zmienił ją w późniejszym okresie swojego kalifatu, oświadczając, że umm al-walad nadal nadają się do sprzedaży, pomimo urodzenia dziecka właściciela[4].
Pogląd Alego został ostatecznie włączony do szyizmu, wraz z akceptacją tymczasowych małżeństw, tz. małżeństw mut’a[5]. Wszystkie wybitne sunnickie szkoły prawne jurysprudencji przyjmują perspektywę Umara, że umm al-walad nie powinna być sprzedawana i powinna otrzymać wolność po śmierci jej właściciela[5]. Dzieci urodzone przez umm al-walad z jej panem były uważane za wolno urodzone i prawowite, i często były traktowane podobnie do innych dzieci urodzonych przez wolne żony pana[6].
Jeśli niezamężna niewolnica urodziła dziecko, a jej właściciel nie uznał rodzicielstwa, niewolnica musiała ponieść odpowiedzialność za przestępstwo zwane jako zina[7].
Znane umm al-walad
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Mirza 2017 ↓, s. 1.
- ↑ Gordon i Hain 2017 ↓, s. 312, 314.
- ↑ Mirza 2017 ↓, s. 2.
- ↑ a b Mirza 2017 ↓, s. 3.
- ↑ a b Mirza 2017 ↓, s. 5.
- ↑ Gordon i Hain 2017 ↓, s. 229, 327.
- ↑ De la Puente 2013 ↓, s. 27-44.
- ↑ Zetterstéen i Bosworth 1993 ↓, s. 542-543.
- ↑ Rosenthal 1985 ↓, s. 185.
- ↑ Massignon 1994 ↓, s. 185.
- ↑ a b El-Cheikh 2013 ↓, s. 168.
- ↑ El-Azhari 2019 ↓, s. 102.
Bibliografia
edytuj- Cristina De la Puente: Free fathers, slave mothers and their children : a contribution to the study of family structures in Al-Andalus. Edicions de la Universitat de Lleida, 2013, s. 27-44. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
- Teaf El-Azhari: Queens, Eunuchs and Concubines in Islamic History, 661-1257. Edinburgh University Press, 2019. ISBN 978-1-4744-2319-9. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
- Chapter Seven: The Harem. W: Nadia Maria El Cheikh: Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295-320/908-32). BRILL, 2013, s. 165-185. ISBN 978-90-04-25271-4. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
- Matthew S. Gordon, Kathryn A. Hain: Concubines and Courtesans: Women and Slavery in Islamic History. Oxford Scholarship Online, 2017, s. 1-37. DOI: 10.1093/oso/9780190622183.001.0001. ISBN 978-0-19-062218-3. (ang.).
- Louis Massignon: The Passion of Al-Hallaj: Mystic and Martyr of Islam. Princeton University Press, 1994. ISBN 978-0-691-01919-2. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
- Younus Y. Mirza: Remembering the Umm al-Walad - Ibn Kathir's Treatise on the Concubine-Mother. W: Matthew S. Gordon, Kathryn A. Hain: Concubines and Courtesans: Women and Slavery in Islamic History. Oxford Scholarship Online, 2017, s. 1-37. DOI: 10.1093/oso/9780190622183.001.0001. ISBN 978-0-19-062218-3. (ang.).
- Franz Rosenthal: The History of al-Ṭabarī, Volume XXXVIII: The Return of the Caliphate to Baghdad: The Caliphates of al-Muʿtaḍid, al-Muktafī and al-Muqtadir, A.D. 892–915/A.H. 279–302. State University of New York Press, 1985. ISBN 978-0-87395-876-9. [dostęp 2024-10-27]. (ang.).
- al-Muktafī. W: Karl Vilhelm Zetterstéen, Clifford Edmund Bosworth: Encyclopaedia of Islam. Wyd. 2. T. 7: Mif–Naz. Leiden: E.J. Brill, 1993, s. 542-543. ISBN 978-90-04-09419-2. (ang.).