Ulica Wileńska w Warszawie
Ulica Wileńska – ulica w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie.
| Nowa Praga | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Wileńska na wysokości ulicy Inżynierskiej | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°15′29,0″N 21°02′24,2″E/52,258061 21,040060
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
edytujUlica powstała ok. 1860 w związku z założeniem Nowej Pragi[1]. Nazwa ulicy nawiązuje do Wilna, do którego odchodziły pociągi z wybudowanego w 1865 przy ulicy Dworca Petersburskiego[2]. Pierwotnie przecinała ul. Szwedzką i kończyła się ślepo przy Warszawskiej Fabryce Stali[3].
W 1908 ul. Wileńską i dalej ulicami Konopacką i Stalową pojechały tramwaje elektryczne[4][5].
W okresie międzywojennym planowano przedłużenie ulicy od ulicy Szwedzkiej na wschód, do projektowanej obwodnicy, jednak do realizacji projektu nie doszło[3].
Zabudowa ulicy, poza dwoma budynkami, przetrwała II wojnę światową[2]. W lipcu 1945 ulicą ponownie pojechały tramwaje[6], jednak w 1950, przy przekuwaniu torów z szerokiego na normalny rozstaw, przeniesiono je z ulic Wileńskiej i Konopackiej na ulice Targową i 11 Listopada[7].
Po 1949 planowaną funkcję komunikacyjną ulicy przejęła równoległa trasa W-Z (al. gen. Karola Świerczewskiego, od 1991 roku al. „Solidarności”), łącząca się na wschodzie z ulicą Radzymińską[3].
Ważniejsze obiekty
edytuj- Ul. Wileńska 1 – dom mieszczący w okresie międzywojennym sklep fabryczny zakładów cukierniczych „Fuchsa”[8].
- Ul. Wileńska 2/4 – część obiektów wchodzących w skład kompleksu budynków b. Dyrekcji Kolei Państwowych.
- Ul. Wileńska 7 – budynek z lat 1890–1910, w okresie powojennym mieszczący Drukarnię Miejską.
- Ul. Wileńska 9 – kamienica z końca XIX w. (1875–1900), w której mieścił się komisariat XII cyrkułu carskiej policji, w okresie międzywojennym XIV komisariat policji państwowej, 26 marca 1905 nieudanego zamachu na ten komisariat dokonał Stefan Okrzeja.
- Ul. Wileńska 13 – kamienica Arona Balfisza z 1890, w której mieściła się pierwsza powojenna siedziba ambasady ZSRR (1945–1946).
- Ul. Wileńska 14a – b. siedziba centrali spółki Przewozy Regionalne.
- Ul. Wileńska 47 – grób Rozalii Zamoyskiej z 1795[9].
- Ul. Wileńska 69 – dawny Dom Pracy dla Chłopców im. J. i W. Mańkowskich[10]
Obiekty nieistniejące
edytuj- Parowozownia z 1860 (nr 14), najstarszy na terenie Warszawy obiekt architektury kolejowej, zburzony w 2009[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 244.
- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 245.
- ↑ a b c Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 116. ISBN 83-906889-2-1.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 6. Kępna–Koźmińska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2000, s. 91. ISBN 83-88372-04-4.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 6. ISBN 83-907574-00.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom II. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1998, s. 33. ISBN 83-907574-00.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne. Tom II. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1998, s. 41. ISBN 83-907574-00.
- ↑ Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 118. ISBN 83-906889-2-1.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 271.
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 227. ISBN 83-908950-8-0.
- ↑ Janusz Sujecki: Relikty kolejowych imperiów na Pradze [w] Odkrywanie warszawskiej Pragi. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 12–16. ISBN 978-83-927791-5-5.
Bibliografia
edytuj- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 5. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 21. ISBN 83909794-6-2.