Twierdzenie o rzucie ortogonalnym

twierdzenie analizy funkcjonalnej o przestrzeniach Hilberta

Twierdzenie o rzucie ortogonalnymtwierdzenie analizy funkcjonalnej mówiące, że dla dowolnej domkniętej podprzestrzeni liniowej przestrzeni Hilberta istnieje ortogonalna podprzestrzeń komplementarna do wybranej. Ma ono szereg zastosowań nie tylko w analizie funkcjonalnej (np. dowód twierdzenia Riesza), ale również m.in. w teorii równań różniczkowych cząstkowych.

Niech będzie przestrzenią Hilberta, zaś będzie jej domkniętą podprzestrzenią liniową; wówczas

gdzie oznacza (wewnętrzną) sumę prostą, a to dopełnienie ortogonalne podprzestrzeni

Dowód

edytuj

Ponieważ   jest niepusta i wypukła jako podprzestrzeń liniowa   oraz zupełna jako domknięta podprzestrzeń przestrzeni zupełnej[a], to spełnione są założenia twierdzenia o zbiorze wypukłym, które dla dowolnego elementu   gwarantuje istnienie jedynego elementu   który leży najbliżej   Wówczas:

 

Z kolei poniższy lemat zapewnia, że element   tj.   a co za tym idzie   (przestrzeń   jest generowana przez  ); ponadto jeżeli   to   co zachodzi tylko dla  [b], a zatem   stąd też   jest ortogonalną sumą prostą podprzestrzeni   i jej dopełnienia ortogonalnego  

Element   nazywany też bywa elementem najlepiej aproksymującym   ew. rzutem   na   i oznaczany bywa   ew.  

Lemat
Niech   będzie przestrzenią unitarną z normą   indukowaną z iloczynu skalarnego   zaś   będzie zupełną podprzestrzenią liniową w   Wówczas   jest rzutem   na   wtedy i tylko wtedy, gdy   oraz  [c].
  1. Niech   będzie ciągiem w   wtedy z definicji   skąd   z domkniętości   zatem   jest zupełna.
  2. Z definicji   jest zbiorem tych elementów   które są ortogonalne do każdego elementu zbioru   jeżeli   należy również do   to znaczy, że jest do siebie ortogonalny, tj.   Warunek ten można zapisać w postaci   gdzie   oznacza iloczyn skalarny przestrzeni   co z jego niezdegenerowania ma miejsce wyłącznie dla  
  3. Konieczność. Niech   będzie rzutem   na   i niech   Niech teraz   oraz   Skoro   jest najlepszym przybliżeniem   należącym do   to
     
     
     
    gdzie   oznacza część rzeczywistą liczby zespolonej   zaś   to jej sprzężenie zespolone.

    Otrzymana nierówność oznacza, iż   a stąd także   Tzn.  

    Dostateczność. Niech   oraz   Niech dalej   Ponieważ   jest podprzestrzenią liniową, to   skąd   Wobec tego:
     
     
    co oznacza, że   jest najbliżej położonym punktem przestrzeni   punktu  

Bibliografia

edytuj