Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze
Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze – jeleniogórski teatr dramatyczny działający od 1904 roku, na początku jako Dom Sztuki i Stowarzyszeń (niem. Künst und Vereinshaus), następnie Teatr Miejski w Jeleniej Górze (niem. Stadttheater Hirschberg), od 1945 roku jako scena polska, od roku 1974 pod swoją obecną nazwą[1][2].
Budynek teatru w Jeleniej Górze | |
Pełna nazwa |
Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze |
---|---|
Typ teatru | |
Data powstania |
1945 rok |
Państwo | |
Województwo | |
Lokalizacja |
al. Wojska Polskiego 36 |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
50,899586°N 15,739119°E/50,899586 15,739119 | |
Strona internetowa |
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod nr rej.: A/5043/634/J z 4.04.1980
Historia
edytujGmach Domu Sztuki i Stowarzyszeń na rogu al. Wojska Polskiego i ul. Sudeckiej, zaprojektowany został w 1904 roku przez Alfreda Daehmela. Jego architektura jest przykładem tzw. „secesji jeleniogórskiej”. Po II wojnie światowej teatr wznowił działalność 23 sierpnia 1945 jako Teatr Dolnośląski w Jeleniej Górze, premierą Zemsty Aleksandra Fredry w reżyserii Stefanii Domańskiej. W obsadzie znaleźli się między innymi Adam Hanuszkiewicz (Wacław) i Kazimierz Dejmek (Papkin)[3].
Za najważniejszy okres w dziejach tego teatru uważa się dyrekcje reżyserki Alina Obidniak[4]. W latach 2002 do 2008 funkcjonował jako Teatr Jeleniogórski Scena Dramatyczna i Scena Animacji. Po 2008 sceny rozdzielono na dwa osobne teatry – Teatr im. C. K. Norwida i Zdrojowy Teatr Animacji – największa instytucja kultury w Jeleniej Górze.
Dyrekcje Aliny Obidniak (1973−1988, 2000)
edytujW 1973 roku dyrekcję jeleniogórskiej sceny objęła Alina Obidniak, do 1970 roku dyrektor naczelna i artystyczna Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Jako dyrektorka jeleniogórskiego teatru przyczyniła się do tego, że Teatr im. Norwida jako jedna z nielicznych europejskich scen dramatycznych, został nagrodzony przez krytykę na Festiwalu Teatru Narodów (Théâtre des Nations) w Caracas (1978) i odbył tournée po NRD, Węgrzech, Włoszech, Wenezueli, Kolumbii, Panamie i Kostaryce[5][6]. Obidniak nawiązała współpracę z wieloma wybitnymi twórcami, m.in. Henrykiem Tomaszewskim, Krzysztofem Pankiewiczem, Jean-Marie Pradierem i Adamem Hanuszkiewiczem. Funkcję kierownika literackiego pełnił dr Janusz Degler, który stworzył przy teatrze Wszechnicę Teatralną[6].
Konsekwentnie zapraszała młodych reżyserów, umożliwiając im debiuty. Zasłynęła jako odkrywca młodych talentów reżyserskich, między innymi Mikołaja Grabowskiego, Waldemara Zawodzińskiego i Krystiana Lupy, któremu stworzyła wyjątkowo dogodne, niemal laboratoryjne warunki dla rozwoju artystycznego[4]. Zaś za drugiej dyrekcji, znanych dziś reżyserów młodego pokolenia; Mai Kleczewskiej, Aldony Figury i Piotra Kruszczyńskiego. Za jej pierwszej dyrekcji na deskach teatru występowali między innymi Maria Maj, Irena Dudzińska, Janina Szarek, Krzysztof Janczar, Wojciech Ziemiański, Piotr Skiba, Andrzej Szczytko i Krzysztof Bień.
Nagrody przyznane Teatrowi im. Cypriana Kamila Norwida pod kierownictwem artystycznym Obidniak: dyplom honorowy Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury (1974), Złota Statuetka Fredry dla najlepszego spektaklu Dolnego Śląska (1975 i 1976), Nagroda Krytyków w San José (Kostaryka, 1976), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przyznany przez Radę Państwa (1976)[7], Nagroda Krytyków na Festiwalu Teatru Narodów (Wenezuela, 1978)[8]. Ponadto teatr uczestniczył w Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, Opolskich Konfrontacjach Teatralnych oraz Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu[6] ze sztuką Nadobnisie i koczkodany Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Krystiana Lupy.
Kierownictwo artystyczne
edytujDyrektor naczelny: Tadeusz Wnuk (od 2016 r.)
Kierownik artystyczny: Piotr Bogusław Jędrzejczak
Zespół aktorski w sezonie 2022/2023
edytujAktorki | Aktorzy |
---|---|
Byli członkowie zespołu aktorskiego
edytujW Teatrze Jeleniogórskim występowali niegdyś m.in.:
- Krystyna Dmochowska
- Katarzyna Feldman
- Jadwiga Kuta
- Barbara Majewska-Żuromska[9]
- Rozalia Mierzicka
- Joanna Niemirska
- Izabella Olejnik
- Anna Szymańska
- Mirosław Baka
- Dariusz Bereski
- Stanisław Biczysko
- Grzegorz Cinkowski
- Robert Dudzik
- Jarosław Dziedzic
- Wiesław Gołas[10]
- Adam Hanuszkiewicz
- Krzysztof Janczar
- Wojciech Kościelniak
- Kazimierz Krzaczkowski
- Bogusław Kudłek
- Tadeusz Kuta
- Henryk Luft-Lotar
- Waldemar Obłoza
- Marcin Pempuś
- Piotr Skiba
- Zdzisław Sobociński
- Andrzej Szczytko
- Wojciech Ziemiański
- Piotr Żurawski
Premiery
edytujSezon 1998/1999
edytuj- 7 listopada 1998 – Na pełnym morzu Sławomira Mrożka (reż. Krzysztof Prus).
Sezon 1999/2000
edytuj- 8 stycznia 2000 – Śmieszny staruszek Tadeusza Różewicza (reż. Jan Różewicz).
- 12 marca 2000 – Pinokio Carla Collodiego (reż. Grzegorz Cinkowski).
Sezon 2000/2001
edytuj- 14 października 2000 – Królowa i Szekspir Esther Vilar (reż. Piotr Kruszczyński).
- 1 grudnia 2000 – Ożenek Nikołaja Gogola (reż. Siergiej Fiedotow).
- 21 stycznia 2001 – Elektra Hugo von Hofmannsthala (reż. Maja Kleczewska).
- 16 marca 2001 – Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa (reż. Siergiej Fiedotow).
- 29 kwietnia 2001 – Przygody Tomka Sawyera na podstawie powieści Marka Twaina (reż. Jan Szurmiej).
Sezon 2001/2002
edytuj- 21 września 2001 – Kordian na podstawie dramatu Juliusza Słowackiego (reż. Adam Hanuszkiewicz).
- 26 stycznia 2002 – Komedia sytuacyjna Johnnie Mortimera i Briana Cooke’a (reż. Sylwester Chęciński).
- 12 maja 2002 – Ray miłośny Pyotra Opata (reż. Krzysztof Prus).
Sezon 2002/2003
edytuj- 28 września 2002 – Kartoteka Tadeusza Różewicza (reż. Piotr Łazarkiewicz).
- 17 listopada 2002 – Hauptmann Jerzego Łukosza (reż. Waldemar Krzystek).
- 11 stycznia 2003 – Wielka woda na podstawie tekstów Agnieszki Osieckiej (reż. Jan Szurmiej).
- 30 kwietnia 2003 – Sen pluskwy, czyli towarzysz Chrystus Tadeusza Słobodzianka (reż. Krzysztof Kopka).
Sezon 2003/2004
edytuj- 12 września 2003 – Testosteron Andrzeja Saramonowicza (reż. Małgorzata Bogajewska).
- 15 listopada 2003 – Cisza, czyli żart filozoficzny Roberta Dudzika (reż. Andrzej Hrydzewicz).
- 18 grudnia 2003 – Tryptyk rzymski Jana Pawła II.
- 20 grudnia 2003 – Bella Cura Elżbiety Koseckiej, Nataszy Nikolskiej i Lidii Schneider.
- 7 lutego 2004 – Czajka Antoniego Czechowa (reż. Maja Kleczewska).
Sezon 2004/2005
edytuj- 28 października 2004 – Dialogi o zwierzętach Aleksandra Żelezcowa (reż. Krzysztof Rekowski).
- 28 listopada 2004 – Opowieści o zwyczajnym szaleństwie Petra Zelenki (reż. Andrzej Majczak).
- 15 marca 2005 – Kantata na cztery skrzydła Roberta Bruttera (reż. Krzysztof Jaworski).
- 16 kwietnia 2005 – Paparazzi albo kronika nieudanego wschodu słońca Mateia Visnieca (reż. Tomasz Gawron).
Sezon 2005/2006
edytuj- 17 września 2005 – Czerwone nosy Petera Barnesa (reż. Małgorzata Bogajewska).
- 9 grudnia 2005 – Wódka z rumem Conora McPhersona (reż. Krzysztof Prus).
- 21 grudnia 2005 – Dożywocie Aleksandra Fredry (reż. Andrzej Sadowski).
- 30 grudnia 2005 – Honor samuraja Adama Rappa (reż. Monika Strzępka).
- 13 maja 2006 – Romeo i Julia Williama Shakespeare’a (reż. Krzysztof Rekowski).
Sezon 2006/2007
edytuj- 16 września 2006 – Merylin Mongoł Nikołaja Kolady (reż. Justyna Celeda).
- 4 listopada 2006 – Espresso Lucii Frangione (reż. Małgorzata Bogajewska).
- 2 grudnia 2006 – Trans-Atlantyk według powieści Witolda Gombrowicza (reż. Bartłomiej Wyszomirski).
- 24 marca 2007 – Don Kichote Miguela de Cervantesa Saavedry (reż. Marek Pasieczny).
Sezon 2007/2008
edytuj- 27 sierpnia 2007 – Śmierć Człowieka-Wiewiórki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk (reż. Natalia Korczakowska).
- 15 września 2007 – Kariera Artura Ui Bertolda Brechta (reż. Wojciech Klemm).
- 1 grudnia 2007 – Klątwa Stanisława Wyspiańskiego (reż. Łukasz Kos).
- 15 grudnia 2007 – Podróż poślubna Władimira Sorokina (reż. Iwo Vedral).
- 16 lutego 2008 – Elektra Eurypidesa (reż. Natalia Korczakowska).
- 8 marca 2008 – Okrutne i czułe Martina Crimpa (reż. Remigiusz Brzyk).
- 19 marca 2008 – Gog i Magog. Kronika chasydzka Martina Bubera (reż. Michał Zadara).
- 5 czerwca 2008 – We are camera/rzecz o Jazonie Fritza Katera (reż. Krzysztof Minkowski).
Sezon 2008/2009
edytuj- 7 listopada 2008 – Intryga i miłość Friedricha Schillera (reż. Katarzyna Raduszyńska).
- 23 stycznia 2009 – Sztuka dla dziecka Pawła Demirskiego (reż. Monika Strzępka).
- 13 marca 2009 – Trzy siostry Antoniego Czechowa (reż. Krzysztof Minkowski).
- 24 czerwca 2009 – List Aleksandra Fredry (reż. Krzysztof Pulkowski).
Sezon 2009/2010
edytuj- 3 października 2009 – Jesteśmy braćmi? (Reflected Glory) Ronalda Harwooda (reż. Janusz Zaorski).
- 7 listopada 2009 – Kolacja na cztery ręce Paula Barza (reż. Bogdan Koca).
- 14 listopada 2009 – Pokojówki Jeana Geneta (reż. Rafał Matusz).
- 6 grudnia 2009 – Scrooge. Opowieść wigilijna o Duchu Charlesa Dickensa (reż. Henryk Adamek).
- 30 stycznia 2010 – Sztukmistrz. Norwid o Polsce. Norwid o Polakach. Norwid o sztuce na podstawie tekstów Cypriana Kamila Norwida (reż. Alina Obidniak).
- 6 marca 2010 – Dobrze Tomasza Mana (reż. Tomasz Man).
- 13 marca 2010 – Czarna maska Gerharta Hauptmanna (reż. Bogdan Koca).
- 24 kwietnia 2010 – Przygody rozbójnika Rumcajsa – musical Katarzyny Gärtner z librettem Ernesta Brylla na podstawie opowiadań Vaclava Čtvrtka (reż. Kazimierz Mazur).
- 23 maja 2010 – Kolacja dla głupca Francisa Vebera (reż. Stefan Szaciłowski).
- 19 czerwca 2010 – Drugie zwarcie Jerzego Łukosza (reż. Jacek Zembrzuski).
Sezon 2010/2011
edytuj- 25 września 2010 – Lilla Weneda Juliusza Słowackiego (reż. Krzysztof Prus).
- 5 listopada 2010 – Novecento Alessandro Baricco (reż. Krzysztof Prus).
- 21 stycznia 2011 – Bóg mordu Yasminy Rezy (reż. Bogdan Koca).
- 12 lutego 2011 – Papierowe kwiaty Egona Wolffa (reż. Bogdan Koca).
- 4 marca 2011 – jedenasta szesnaście Rafała Matusza (reż. Rafał Matusz)
- 26 marca 2011 – Proces Franza Kafki (reż. Bogdan Michalik)
- 11 czerwca 2011 – Portret Sławomira Mrożka (reż. Krzysztof Jaworski)
- 25 czerwca 2011 – Rozmowy przy wycinaniu lasu Stanisława Tyma (reż. Tomasz Man)
Przypisy
edytuj- ↑ Historia – Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze [online], teatrnorwida.pl [dostęp 2018-10-30] (pol.).
- ↑ Teatr w Jeleniej Górze: materiały do historii sceny jeleniogórskiej w latach 1945–1985, Janusz Degler, Jelenia Góra: Teatr im. Cypriana Norwida, 1985 .
- ↑ Drugi dzień wolności... [online], teatralny.pl [dostęp 2018-10-30] .
- ↑ a b Jelenia Góra. Jubileusz Aliny Obidniak [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-04-04] .
- ↑ Obidniak 2010 ↓, s. 53.
- ↑ a b c Obidniak 2010 ↓, s. 91–92.
- ↑ Wysokie odznaczenia państwowe dla zasłużonych zakładów pracy, uczelni, instytucji i stowarzyszeń. „Nowiny”, s. 1, nr 165 z 21–22 lipca 1976.
- ↑ Obidniak 2010 ↓, s. 91.
- ↑ Barbara Majewska-Żuromska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-12-22] .
- ↑ Agnieszka Gołas-Ners, Na Gołasa, Warszawa, Świat Książki, 2008, s. 81. ISBN 978-83-247-0821-5.
Bibliografia
edytuj- Alina Obidniak: Pola energii. Wspomnienia i rozmowy. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2010. ISBN 978-83-923635-9-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Teatr im. C. K. Norwida – Stadttheater, Kunst – und Vereinshaus na portalu polska-org.pl