Tarnawa Dolna (województwo małopolskie)
Tarnawa Dolna – wieś w Polsce nad rzeczką Tarnawką, położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zembrzyce.
| wieś | |
 Kościół w Tarnawie Dolnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (31.12.2012) |
1500 |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-210[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KSU |
| SIMC |
0078812 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suskiego  | |
Położenie na mapie gminy Zembrzyce  | |
 49°46′56″N 19°34′47″E/49,782222 19,579722[1]
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujTarnawa Dolna powstała w XIV w. podczas akcji kolonizacyjnej Mikołaja z Benkowic. W XVI w. jej posiadaczem był Jan Przypkowski. Na początku XVII w. Tarnawa drogą kupna przeszła w ręce Komorowskich i należała do każdorazowych posiadaczy ziem suskich[3]. W latach 1772–1918 Tarnawa Dolna była wioską w Galicji austriackiej w obwodzie wadowickim. W 1867 r., po podziale obwodów na powiaty, Tarnawa Dolna została przyłączona do powiatu żywieckiego, a od 1891 r. należała do powiatu wadowickiego[4]. W 1880 r. wieś liczyła 281 domów i 1862 mieszkańców. W 1890 r. 292 domy i 2104 mieszkańców: 1007 mężczyzn i 1097 kobiet[5]. Tarnawa stanowiła ówcześnie własność hr. Branickiego. Wieś miała dwie karczmy, folwark oraz murowany kościół wystawiony w 1880 r. na miejscu wcześniejszej kaplicy drewnianej. Kaplicę tę wybudował w 1845 r. Jan Wielopolski. Osadzono w niej wikarego, który podlegał proboszczowi w Mucharzu[5]. We wsi istniała także szkoła. Na przełomie XIX i XX w. nastąpiła emigracja części mieszkańców wsi do Ameryki. W 1939 r. Tarnawa Dolna została włączona do powiatu bielskiego w Rzeszy (granica z Generalnym Gubernatorstwem biegła wzdłuż pobliskiej rzeki Skawy). Nazwę wsi okupanci zmienili na Nieder Tarnau[6]. W lipcu 1943 r. Niemcy dokonali deportacji mieszkańców wsi do obozów pracy przymusowej w Rzeszy, a na ich miejsce sprowadzono osadników niemieckich. Od zakończenia wojny w 1945 r. do 1975 r. Tarnawa Dolna znajdowała się w województwie krakowskim. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim. 22 lutego 1959 r. w Tarnawie Dolnej przebywał biskup Karol Wojtyła, późniejszy papież, który poświęcił polichromię i witraże w lokalnym kościele[7][8].
Obiekty zabytkowe
edytuj
- Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Kantego – obecny budynek został wzniesiony w latach 1878-1882, w stylu neoromańskim. Wewnątrz znajduje się wielka płaskorzeźba Zdjęcie z Krzyża z roku 1904 autorstwa krakowskiego rzeźbiarza Alojzego Bunscha[9], będąca pierwotnie głównym elementem dekoracji secesyjnej kaplicy Hulimków w Mycowie[10], przeniesiona następnie do Tarnawy Dolnej.
- Kapliczka przydrożna ufundowana przez parafian tarnawskich w 1910 r.[11]
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138904
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1294 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Gmina Zembrzyce – oficjalny serwis urzędu – O Tarnawie Dolnej [online], zembrzyce.pl [dostęp 2018-11-18].
- ↑ Bolesław Marczewski: Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kraków 1897, str. 9
- ↑ a b Bolesław Marczewski: Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kraków 1897, str. 186
- ↑ Nazwa podana według pieczęci parafii rzymskokatolickiej w Tarnawie Dolnej na świadectwie urodzin i chrztu wystawionym 20 listopada 1944 r.
- ↑ Informacja z pocztówki okolicznościowej wydanej z tej okazji
- ↑ Gmina Zembrzyce – oficjalny serwis urzędu [online], www.zembrzyce.pl [dostęp 2017-11-27].
- ↑ red. J. Langman: O polskiej sztuce religijnej. Katowice: Związek Artystów Śląskich, 1932, s. 159.
- ↑ Architekt, t. Rok VI (1905), Zeszyt 10, s. 149-150, 159-160.
- ↑ Według napisu na kapliczce
Bibliografia
edytuj- Bolesław Marczewski: Powiat wadowicki pod względem geograficznym, statystycznym i historycznym, Kraków 1897