Surykatka

Surykatka
	Suricata
	Desmarest, 1804
	; Przedstawiciel rodzaju – surykatka szara (S. suricatta)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	mangustowate
Podrodzina	Mungotinae
Rodzaj	surykatka
	Typ nomenklatoryczny
	Suricata capensis Desmarest, 1804 (= Viverra suricatta von Schreber, 1776)
Synonimy
	Ryzaena Illiger, 1811; Rizaena: de Blainville, 1817; Surikata: Desmarest, 1819; Surricata: J.E. Gray, 1821; Rysaena: Lesson, 1827; Rhyzaena: J.A. Wagner, 1841;
	Ryzaena Illiger, 1811; Rizaena: de Blainville, 1817; Surikata: Desmarest, 1819; Surricata: J.E. Gray, 1821; Rysaena: Lesson, 1827; Rhyzaena: J.A. Wagner, 1841;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Surykatka^[8] (Suricata) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny Mungotinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący tylko w Afryce^[9]^[10].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 24,5–29 cm, długość ogona 20,5–24 cm; masa ciała 620–969 g^[11]^[12].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1804 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest w rozdziale dotyczącym ssaków w dwudziestym czwartym tomie słownika historii naturalnej^[1]. Na gatunek typowy Desmarest wyznaczył (oznaczenie monotypowe) Suricata capensis Desmarest, 1804 (= Viverra suricatta von Schreber, 1776) (surykatka szara).

Etymologia

Suricata (Surikata, Surricata): rodzime, południowoafrykańskie nazwy suricat, suricate lub surikate dla surykatki^[13].
Ryzaena (Rizaena, Rysaena, Rhyzaena): gr. ῥυζεω rhuzeō ‘warczeć’^[14]. Gatunek typowy: Illiger wymienił dwa gatunki – Viverra tetradactyla Pallas, 1777 (= Viverra suricatta von Schreber, 1776) i Mus zenik Scopoli, 1786 (= Viverra suricatta von Schreber, 1776) – z których typem nomenklatorycznym jest Viverra tetradactyla Pallas, 1777 (= Viverra suricatta von Schreber, 1776).

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[15]^[12]^[9]^[8]:

Suricata suricatta (Schreber, 1776) – surykatka szara

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszej Południowej Afryki^[16]:

Suricata major Hendey, 1974

Uwagi

↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Ryzaena Illiger, 1811
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Suricata Desmarest, 1804.

Przypisy

↑ ^a ^b A.G. Desmarest: Tableau méthodique des mammifères. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Par une société de naturalistes et d’agriculteurs. T. 24. Paris: Chez Deterville, 1804, s. 15. (fr.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 134. (łac.).
↑ H.M.D. de Blainville: Dents. Classe I. – Mammifères. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 9. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 339. (fr.).
↑ A.G. Desmarest: Surikate, Surikata, Desm.. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 32. Paris: Chez Deterville, 1819, s. 296. (fr.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 302, 1821. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 178. (ang.).
↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2: Die Raubthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 330. (niem.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 146. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Suricata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-27].
↑ J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 323. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 659. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 653.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 614.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).
↑ Q.B. Hendey. The Late Cenozoic Carnivora of the South-Western Cape Province. „Annals of the South African Museum”. 63, s. 267, 1974. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-3] Niepoprawna późniejsza pisownia Ryzaena Illiger, 1811

[uwaga2-5] Niepoprawna późniejsza pisownia Suricata Desmarest, 1804.

[Desmarest-1] A.G. Desmarest: Tableau méthodique des mammifères. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Par une société de naturalistes et d’agriculteurs. T. 24. Paris: Chez Deterville, 1804, s. 15. (fr.).

[Illiger-2] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 134. (łac.).

[Blainville-4] H.M.D. de Blainville: Dents. Classe I. – Mammifères. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 9. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 339. (fr.).

[des-6] A.G. Desmarest: Surikate, Surikata, Desm.. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 32. Paris: Chez Deterville, 1819, s. 296. (fr.).

[Gray-7] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 302, 1821. (ang.).

[Lesson-8] R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 178. (ang.).

[Wagner-9] J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2: Die Raubthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 330. (niem.).

[Cichocki&inni-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 146. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 418. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Suricata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-27].

[Gilchrist&inni-13] J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 323. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[amw-14] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 659. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792400_653]-15] Palmer 1904 ↓, s. 653.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792361_614]-16] Palmer 1904 ↓, s. 614.

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).

[Hendey-18] Q.B. Hendey. The Late Cenozoic Carnivora of the South-Western Cape Province. „Annals of the South African Museum”. 63, s. 267, 1974. (ang.).

[8]

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]