Sułtanat kobiet

Sułtanat kobiet (tur. Kadınlar Saltanatı) – okres w historii Imperium Osmańskiego, trwający od 1530 roku przez ok. 130−150 lat, charakteryzujący się istotnym wpływem żon i matek sułtanów na politykę państwa^[1]^[2].

Historia

Roksolana – małżonka sułtana Sulejmana Wspaniałego

Rola haremu sułtańskiego w systemie politycznym państwa Osmanów zaczęła rosnąć od zdobycia Konstantynopola w połowie XV wieku. Za początek okresu sułtanatu kobiet uznaje się ślub Sulejmana Wspaniałego z Roksolaną, który został zawarty pod jej naciskiem. Po przeniesieniu haremu do Pałacu Topkapı w 1541 wpływ Roksolany na władcę jeszcze wzrósł. W następnych latach harem stał się strukturą polityczną rządzoną przez matkę panującego sułtana. Matki i żony sułtanów przejęły wówczas kontrolę nad państwem poprzez mianowanie na wysokie stanowiska posłusznych sobie ludzi, a niekiedy osobiście spotykały się z dyplomatami^[1]. Równolegle ze wzmacnieniem pozycji kobiet sami sułtanowie coraz mniej czasu poświęcali na rządzenie imperium, skupiając się na życiu haremu^[1]^[2].

Imię	Tytuł	Lata panowania	Pensja	Mąż	Syn	Pochodzenie	Życie
Roksolana	Haseki Sultan	Haseki od 1534 do 1558	2000 akcze dziennie jako Haseki	Sulejman Wspaniały	Selim II	Rusinka	1505-1558
Nurbanu Afife	Haseki Sultan Valide Sultan Koregent	Jako Haseki od ok. 1566 do 1574, Valide i regentka od 1574 do 1583	1000 akcze dziennie jako Haseki 3000 akcze dziennie jako Valide	Selim II	Murad III	Żydówka bądź Wenecjanka	1525/1530- 1583
Safiye	Haseki Sultan Valide Sultan Koregent	Jako Haseki od 1583 do 1595, Valide i regentka od 1595 do 1605	1000 akcze dziennie jako Haseki 3000 akcze dziennie jako Valide	Murad III	Mehmed III	Albanka bądź Wenecjanka	ok. 1550- 1605/1618
Handan	Valide Sultan	Valide od 1603 do 1605	1000 akcze dziennie jako Valide	Mehmed III	Ahmed I	Greczynka bądź Bośniaczka	ok. 1574-1605
Halime	Valide Sultan	Valide od 1617 do 1623 z przerwą w latach 1618 do 1622	3000 akcze jako Valide, po detronizacji syna 1000 akcze dziennie	Mehmed III	Mustafa I	prawdopodobnie Czerkieska	1571/1576-1623
Mahpeyker Kösem	Haseki Sultan Valide Sultan Koregent Regent	Haseki w latach 1605-1617, Valide w latach 1623 do 1651, regentka w latach 1623 – 1632, a po raz drugi w latach 1648-1651	1000 akcze dziennie jako Haseki 3000 akcze dziennie jako Valide	Ahmed I	Murad IV Ibrahim I	Greczynka	1590-1651
Turhan Hatice	Haseki Sultan Valide Sultan Regent	Haseki w latach 1642-1648, Valide i regentka od 1651 do 1683	1000 akcze dziennie jako Haseki Początkowo 2000, potem 3000 akcze dziennie jako Valide	Ibrahim I	Mehmed IV	Rosjanka bądź Rusinka	1627-1683

Inne mniej wpływowe kobiety tamtego okresu

Wykaz ten obejmuje kobiety posiadające pewne wpływy, choć nie tak silne jak np. w przypadku Roksolany.

Ayşe Hafsa – żona Selima I Groźnego, matka Sulejmana Wspaniałego, pierwsza Valide Sultan.
Mihrimah – córka Sulejmana Wspaniałego, księżniczka osmańska, najbogatsza kobieta w historii Imperium. Pełniła funkcję Valide dla swojego brata.
Ismihan – córka Selima II, księżniczka osmańska
Gevherhan – córka Selima II, księżniczka osmańska
Ayşe – córka Ahmeda I, księżniczka osmańska
Fatma – córka Ahmeda I, księżniczka osmańska
Atike – córka Ahmeda I, księżniczka osmańska
Ayşe Haseki – żona Murada IV
Telli Hümaşah – żona Ibrahima I Szalonego
Şiveker – żona Ibrahima I Szalonego
Ismihan Kaya – córka Murada IV, księżniczka osmańska
Emetullah Rabia Gülnûş – żona Mehmeda IV, matka Mustafy II i Ahmeda III

Zobacz też

Valide Sultan

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Lech Kańtoch: Piękna Roksolana – Bóstwo z Lechistanu. Mówią Wieki, 2011. [dostęp 2016-03-02].
↑ ^a ^b Harem, and the Ottoman Women. The Ottomans. [dostęp 2016-03-02]. (ang.).

[mw-1] Lech Kańtoch: Piękna Roksolana – Bóstwo z Lechistanu. Mówią Wieki, 2011. [dostęp 2016-03-02].

[theottomans-2] Harem, and the Ottoman Women. The Ottomans. [dostęp 2016-03-02]. (ang.).

[1]

[2]