Strogij (1901)
Strogij (Строгий) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 2 sierpnia 1901 roku w stoczni Crichton w Petersburgu, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł we wrześniu 1902 roku, z przydziałem do Floty Czarnomorskiej. Opanowany przez bolszewików niszczyciel został w maju 1918 roku zdobyty przez Niemców, a w 1919 roku przejęli go Biali. W 1920 roku jednostka została wcielona do Floty Czerwonej, a w 1922 roku jej nazwę zmieniono na „Marti”. Okręt wycofano ze służby w 1929 roku i następnie złomowano.
 „Strogij” w Sewastopolu | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
sierpień 1899 |
| Wodowanie |
2 sierpnia 1901 |
 Rosyjska Carska MW
| |
| Nazwa |
„Lebied´” → „Strogij” (od 1902) |
| Wejście do służby |
wrzesień 1902 |
 Flota Czerwona
| |
| Nazwa |
„Strogij” → „Marti” (od 1922) |
| Wejście do służby |
grudzień 1920 |
| Wycofanie ze służby |
lipiec 1929 |
| Los okrętu |
złomowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 220 ton |
| Długość |
57,91 metra |
| Szerokość |
5,64 m |
| Zanurzenie |
2,29 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły Yarrow moc 3800 KM 2 śruby | |
| Prędkość |
26,5-27,5 węzła |
| Zasięg |
450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo 75 mm 3 działka kal. 47 mm (3 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 x 381 mm (2 x I) |
| Załoga |
51-58 |
Projekt i budowa
edytuj„Strogij” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].
Okręt zbudowany został w stoczni Crichton w Petersburgu[1][2]. Stępkę niszczyciela położono w sierpniu 1899 roku, został zwodowany jako „Lebied´” („Лебедь”) 2 sierpnia 1901 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go we wrześniu 1902 roku, już pod nazwą „Strogij”[1][2].
Dane taktyczno-techniczne
edytujOkręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][a]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, a pełna 240 ton[2][6][b]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczały cztery kotły Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][c].
Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm Canet L/48, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działa kal. 47 mm Hotchkiss M1885 L/40 na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][7].
Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba
edytujPo ukończeniu budowy niszczyciel przeszedł na Morze Czarne, wchodząc w skład Floty Czarnomorskiej[2][6]. W 1909 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano obie wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działka kal. 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm oraz drugą armatę kal. 75 mm (usytuowaną w pobliżu rufy) i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm[1]. Prócz tego okręt przystosowano do przenoszenia 10 min[1][2]. W momencie wybuchu I wojny światowej „Strogij” był już przestarzały i osiągał maksymalnie 22-24 węzły[1]. W kwietniu 1916 roku niszczyciel udaremnił atak niemieckiego okrętu podwodnego SM U-33 na rosyjskie transportowce u wybrzeży Anatolii[8]. W czerwcu tego roku „Strogij” udzielał wsparcia ogniowego wojskom rosyjskim walczącym z Turkami[9]. 28 i 30 maja 1917 roku okręt (wraz z bliźniaczym niszczycielem „Smietliwyj”) wziął udział w wypadzie krążowników pomocniczych „Dacia” i „Regele Carol” w rejon Synopy, Samsunu, Ünye i Ordu, podczas którego zatopiono 125 małych żaglowców, a trzy zdobyto[10]. W wyniku rewolucji październikowej niszczyciel został przejęty przez bolszewików, po czym 1 maja 1918 roku zdobyty przez Niemców[1]. W maju 1919 roku okręt wszedł w skład floty Białych, a w grudniu 1920 roku jednostka została z powrotem przejęta przez Flotę Czerwoną[1]. W grudniu 1922 roku nazwę niszczyciela zmieniono na „Marti” („Марти”)[1][d]. Okręt oficjalnie przyjęto do służby w lipcu 1923 roku[1]. Od lutego 1926 roku jednostkę pozbawiono uzbrojenia torpedowego i wykorzystywano jako okręt łącznikowy, a ze służby wycofano go w lipcu 1929 roku i następnie złomowano[1][e].
Uwagi
edytuj- ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 58,1 metra[1].
- ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, a pełna 305 ton[1].
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 oraz J. Gozdawy-Gołębiowskiego okręt otrzymał nazwę „Badina”[2][11].
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 okręt wycofano ze służby prawdopodobnie w 1939 roku[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
- ↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
- ↑ a b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
- ↑ a b T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 330.
- ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 327.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 328.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 414.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 573.
Bibliografia
edytuj- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-10-31]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.