Strażnica WOP Piwniczna
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Piwniczna – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
183 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Piwniczna-Zdrój |
| Formacja | |
| Podległość |
40 komenda odcinka |
Strażnica Straży Granicznej w Piwnicznej-Zdroju – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Słowacką[b].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujStrażnica została sformowana w 1945 w strukturze 40 komendy odcinka[1] jako 183 strażnica WOP (Piwniczna)[2][3] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 Strażnica OP nr 183 Piwniczna została włączona w struktury 49 batalionu Ochrony Pogranicza[5], a 1 stycznia 1951 31 batalionu WOP w Nowym Sączu.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c], a strażnica WOP Piwniczna I kategorii otrzymała nr 186[7] w skali kraju.
W 1956 rozformowano 31 batalion WOP w Nowym Sączu[d], a 186 strażnica WOP Piwniczna została bezpośrednio podporządkowana pod sztab 3 Brygady WOP,
W 1957, w 3 Brygadzie WOP w Nowym Sączu przeformowano 18 strażnic WOP w placówki WOP[e], w tym strażnicę WOP w Piwnicznej.
W kwietniu 1958 3 Brygada WOP została przemianowana na 3 Karpacką Brygadę WOP i w jej strukturach funkcjonowała jako Placówka WOP Piwniczna[8]. W 1959 placówka WOP w Piwnicznej została włączona w struktury ponownie sformowanego 31 batalionu WOP w Nowym Sączu[f]. W 1960 funkcjonowała jako 22 placówka WOP Piwniczna I kategorii w strukturach 31 batalionu WOP[9], a 1 stycznia 1964 jako 16 placówka WOP Piwniczna I kategorii[10].
Do 15 maja 1991 w Strażnica WOP Piwniczna Lądowa funkcjonowała w strukturach organizacyjnych Karpackiej Brygady WOP w Nowym Sączu.
- Straż Graniczna:
Po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Piwnicznej weszła w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej[11] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Piwnicznej-Zdroju (Strażnica SG w Piwnicznej-Zdroju)[12].
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej, związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie strażnicy SG w Piwnicznej-Zdroju[g]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy wraz z obsadą etatową i obiektem, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Piwnicznej-Zdroju[12].
Ochrona granicy
edytuj1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku funkcjonowały dwa przejścia graniczne małego ruchu granicznego w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
W ochronie granicy dowódcy strażnicy w Piwnicznej ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
Zasięg terytorialny
edytuj
W 1960, 22 strażnica WOP Piwniczna I kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej z Czechosłowacją o długości 23 750 m:
- Włącznie znak graniczny nr 32/8, wyłącznie znak graniczny nr II/66.
Strażnice sąsiednie
edytuj- 182 strażnica WOP Żegiestów ⇔ 184 strażnica WOP Szczawnica – 1946
- 182 strażnica OP Żegiestów ⇔ 184 strażnica OP Szlachtowa – 1949
- 185 strażnica WOP Żegiestów ⇔ 187 strażnica WOP Szlachtowa – 15.03.1954
- nn ⇔ 1 strażnica WOP Szlachtowa kat. II – 1956
- 23 placówka WOP Muszyna kat. II ⇔ 21 placówka WOP Szlachtowa kat. II – 1.01.1960
- 17 placówka WOP Muszyna kat. II ⇔ 15 placówka WOP Szlachtowa kat. II – 1.01.1964
- Strażnica WOP Muszyna Lądowa ⇔ Strażnica WOP Szlachtowa Lądowa – 1990[14]
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Muszynie ⇔ Strażnica SG w Szlachtowej – 16.05.1991[11]
- Strażnica SG w Muszynie ⇔ Strażnica SG w Szczawnicy – 2001[12].
Komendanci/dowódcy strażnicy
edytuj- chor. Antoni Pietrucki (1952)
- kpt. Ryszard Burtak[15](?-1979)
- ppor. Jacek Świderski (1979-?)
- mjr Tadeusz Wieciech (1989–15.05.1991)[16]
- Komendanci strażnicy SG:
Uwagi
edytuj- ↑ Od 1991 graniczna placówka kontrolna Straży Granicznej.
- ↑ Od 1 stycznia 1993 z Republiką Słowacką.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego 1954[6].
- ↑ Zarządzenie DWW nr 013/WW z 16.06.1956 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 134).
- ↑ Zarządzenie MSW nr 034/57/WW z 21.02.1957 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 134).
- ↑ Zarządzenie MSW nr 0200/59/WW z 16.11.1959 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 135).
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- ↑ W 1998 mjr SG Tadeusz Wieciech ze względu na stan zdrowia odszedł na emeryturę.
Przypisy
edytuj- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 80.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Historia KaBWOP ↓, s. 19.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 83.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.20.
- ↑ muzeumsg–KaBWOP ↓.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 218.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ a b Łach 2013 ↓, s. 294.
- ↑ a b c muzeumsg–KaOSG ↓.
- ↑ Zarząd Regionu Sądeckiego Związku Emerytów i Rencistów SG: Zarys historii Karpackiej Brygady WOP. [w:] Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej [on-line]. emeryci-sg.org.pl, 2017-05-26. [dostęp 2017-06-01]. (pol.).
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 544.
- ↑ Jerzy Jankowski: Ostatnie pożegnanie śp. kpt. WOP w st. spocz. Ryszarda Burtaka. emeryci-sg.org.pl, 2024-03-14. [dostęp 2024-03-14]. (pol.).
- ↑ a b Honorowa Księga Zasłużonych – mjr WOP i SG w st. spocz. Tadeusz Wieciech. [w:] Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej [on-line]. emeryci-sg.org.pl. [dostęp 2019-10-05]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Historia Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Kraków 1962, Archiwum Straży Granicznej.
- Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Karpacka Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2017-06-01]. (pol.).
- Straż Graniczna od 1991–Karpacki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2017-06-01]. (pol.).
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954. Zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Archiwum SG.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.